UMC St Radboud
Oude bekende werkzaam tegen tuberculose
16-09-2010
Thioridazine, een oud, patentloos, goedkoop medicijn voor de
behandeling van schizofrenie, is ook werkzaam tegen de verwekker van
tuberculose. Dit blijkt uit studies in het laboratorium en bij muizen,
die uitgevoerd zijn door onderzoekers van het UMC St Radboud
(Longziekten en Medische Microbiologie) en het RIVM. Het middel werkt
ook tegen de multiresistente tuberculose, die wereldwijd een grote
bedreiging vormt. Het onderzoek staat in PLoS One, een invloedrijk
online wetenschappelijk tijdschrift.
Thioridazine behoort tot een groep middelen, die in de jaren vijftig
als antibioticum geïntroduceerd werd, maar tot de dag van vandaag
vooral toegepast wordt als antipsychoticum bij de behandeling van
schizofrenie. Als antibioticum raakte deze groep middelen op de
achtergrond, omdat er in het `gouden tijdperk' van de antibiotica veel
andere effectieve medicijnen beschikbaar kwamen.
Nu is er onder medici hernieuwde belangstelling voor de antibacteriële
werking van thioridazine, en wel als middel tegen de verwekkers van
multiresistente tuberculose (MDR-tbc). Deze vorm van tuberculose is
bestand tegen de meest krachtige anti-tuberculose middelen. De
bestrijding ervan is moeilijk, langdurig en duur. In grote delen van de
wereld is de groei van MDR-tbc een serieuze bedreiging voor de
volksgezondheid. Jaarlijks ontwikkelen wereldwijd bijna een half
miljoen mensen MDR-tbc.
Het is de onderzoeksgroep van UMC St Radboud/RIVM, samen met
wetenschappers uit Mexico en Portugal, nu gelukt om muizen die besmet
waren met tuberculose, effectief te behandelen met thioridazine. Het
middel bleek niet alleen zelf actief tegen tuberculose, maar ook de
werking van andere anti-tuberculose middelen te verbeteren. Bovendien
werd een duidelijke activiteit gevonden tegen MDR-tbc.
Dit goedkope middel, waarmee in de psychiatrie al tientallen jaren
ervaring is opgedaan, kan een veelbelovende aanvulling zijn op de
middelen waarmee MDR-tbc tot nu toe bestreden wordt. Dit is des te
belangrijker omdat MDR-tbc vooral voorkomt in ontwikkelingslanden, waar
de patiënten nauwelijks geld hebben voor een dure therapie. Extra
hoopvol is, dat resistentie tegen thioridazine nog nooit is waargenomen
en in het laboratorium ook niet is op te wekken.
De volgende stap is onderzoek naar de optimale dosis van thioridazine
bij de bestrijding van tuberculose. Ook moet de werkzaamheid vergeleken
worden met de werkzaamheid van de nu gebruikte therapie. Dit onderzoek
zal nog enkele jaren in beslag nemen.