Rode Kruis Vlaanderen
Wereldrampenrapport: 2,5 miljard stedelingen blootgesteld aan steeds grotere
risicoâs op rampen
Historisch moment: vanaf nu leven meer mensen in steden dan op het
platteland
De Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve
Maanverenigingen (IFRK) lanceert vandaag het Wereldrampenrapport met de
waarschuwing dat 2,5 miljard stedelingen worden blootgesteld aan een
onaanvaardbaar groot aantal gevaren. De overheden en hulporganisaties
moeten dringend in actie komen.
In 2010 is een historische kaap gerond: voor het eerst in de
geschiedenis van onze planeet leven meer mensen in de steden (3,495
miljard) dan op het platteland (3,412 miljard). En dus verschuiven ook
de risicoâs meer en meer van de plattelandsbevolking naar de stedelijke
bevolking, vooral omdat talloze steden geen rekening houden met de
kwetsbaarheid van hun inwoners.
Zo wordt een groot deel van die stadsbevolking blootgesteld aan de
gevolgen van de klimaatverandering en daarbij komen nog de problemen
die worden veroorzaakt door de snelle verstedelijking, ondermaats
lokaal bestuur, bevolkingsaangroei, ondermaatse gezondheidszorg en - in
veel gevallen - toenemend geweld. De overheden maar ook de
hulporganisaties hebben zich nog niet voldoende aangepast aan deze
situatie. Daar moet dringend verandering in komen.
Een nieuw begrip : de kwetsbaarheidskloof
Een belangrijke bevinding van het rapport is dat een derde tot de helft
van de stedelijke bevolking in landen met een laag en gemiddeld inkomen
woont in zogenaamde âinformeleâ nederzettingen. Hun probleem is dat de
plaatselijke overheden vaak weigeren - of niet in de mogelijkheid zijn
- om hen de infrastructuur en de essentiële dienstverlening te bieden
die het risico op rampen aanzienlijk kunnen verkleinen. Op die manier
ontstaat er een kwetsbaarheidskloof: de overheid kan/wil geen goed
functionerende stedelijke omgeving creëren en de gemeenschap zelf
heeft te weinig middelen en politieke invloed om daar iets aan te
veranderen. De mensen zijn daardoor als vogels voor de kat wanneer de
stad wordt getroffen door één of andere ramp.
Bekele Geleta, Secretaris-Generaal van de IFRK, zei: âVoor het eerst in
de geschiedenis van de mensheid wonen er meer mensen in steden dan op
het platteland, maar de wereld heeft zich niet aan deze verandering
aangepast. Daarom wonen er nu meer mensen in informele nederzettingen
en sloppenwijken dan ooit tevoren, waardoor meer mensen het slachtoffer
worden van stedelijke rampen, zoals de vreselijke aardbeving die Haïti
trof eerder dit jaar.â
Het wereld rampenrapport wil overheden en hulporganisaties aanmoedigen
om werk te maken van deze stedelijke kwetsbaarheidskloof en om overal
ter wereld te werken aan een goed functionerende stedelijke omgeving.
2,5 miljard stedelingen leven in slechte omstandigheden: de uitdaging
van de toekomst
Meer dan 1 miljard stedelingen moeten leven in huizen van slechte
kwaliteit of in krottenwijken die vaak op gevaarlijke plaatsen zijn
gebouwd en waar geen structurele maatregelen zijn getroffen die gevaar
moeten inperken. Daardoor lopen elk jaar meer dan 50.000 stedelingen
het risico om te sterven als gevolg van aardbevingen (kijk maar naar
Port-au-Prince te Haïti) en kunnen 100 miljoen mensen getroffen worden
door overstromingen. Nog eens anderhalf miljard stedelingen leeft
eveneens in omstandigheden die hen weinig of geen bescherming bieden
tegen natuurrampen.
âEen groot deel van de stedelijke bevolking in Latijns-Amerika, Afrika
en Azië is absoluut niet beschermd tegen rampenâ, zegt Geleta. âWe
moeten daar dringend actie ondernemen want de komende jaren zal dit
probleem alleen maar kunnen verergeren wegens de klimaatsverandering.â
De oplossing: deugdelijk bestuur
Een terugkerend thema in het rapport van dit jaar is dat deugdelijk
stadsbestuur van essentieel belang is. Mensen moeten betrokken worden
bij de ontwikkeling van hun stedelijke omgeving zodat ze niet worden
gemarginaliseerd en blootgesteld aan rampen, klimaatverandering, geweld
en een slechte levensomstandigheden.
David Satterthwaite, coördinator-schrijver van het Wereldrampenrapport
en staflid aan het International Institute for Environment and
Development (IIED): âMensen die in goed bestuurde steden wonen,
profiteren van âs werelds beste levenskwaliteit en de hoogste
levensverwachtingen. In het algemeen geldt dat hoe meer een natie
verstedelijkt is, hoe sterker zijn economie wordt, hoe hoger zijn
gemiddelde levensverwachting en alfabetiseringsgraad zijn en hoe
sterker de democratie, vooral op lokaal niveau.â
De crisis van stedelijke armoede, snel groeiende informele
nederzettingen en toenemende stedelijke rampen wordt veroorzaakt door
regeringen die er niet in slagen om zich aan te passen aan de snelle
verstedelijking. De crisis komt trouwens ook deels voort uit het falen
van hulporganisaties die hen daarbij zouden moeten helpen. De meeste
hulporganisaties hebben immers een onvoldoende (of geen) stedelijk
beleid en zijn lange tijd niet bereid geweest om stadsontwikkeling op
een voldoende grote schaal te ondersteunen.
Bijkomende gevaren
Het rapport constateert ook dat gedwongen uitzetting een constante
bedreiging vormt voor talloze arme stadsbewoners. Grootschalige
ontruimingen door de overheid verdringen elk jaar miljoenen mensen,
soms voor herontwikkelings- of renovatieprojecten, of simpelweg om
ongewenste groepen te verwijderen.
Het Wereldrampenrapport wijst er verder op dat stedelijke plannings- en
ontwikkelingsprojecten vaak een groot deel van de stadsbevolking
wettelijk vastgelegde bouwgronden ontzeggen. Het pleit er daarom voor
dat bouwnormen moeten worden toegepast op een manier die past in de
lokale context, waarbij men rekening houdt met o.a. betaalbaarheid en
resistentie tegen extreme weersomstandigheden.
Ook de ligging van steden heeft invloed op klimaatgebonden gevaren voor
hun inwoners. Zo ligt meer dan de helft van 37 Afrikaanse steden met
meer dan 1 miljoen inwoners in laag gelegen kustgebieden. Als de
zeespiegel 50 cm stijgt dan zullen meer dan 2 miljoen mensen in
Alexandrië (Egypte) hun huis moeten verlaten.
Wereldrampenrapport 2010 â stedelijke risicoâs in cijfers
3.495 miljard : Aantal stedelingen in 2010
3.412 miljard : Aantal plattelandsbewoners in 2010
2.6 miljard : Aantal stedelingen in landen met een laag en gemiddeld
inkomen
2.5 miljard : Aantal mensen wereldwijd dat risico loopt op Dengue
(knokkelkoorts)
1.4 miljard : Geschat aantal mensen dat tegen 2020 in sloppenwijken zal
wonen
1 miljard : Aantal stedelingen die in 2010 in overbevolkte
sloppenwijken wonen
925 miljoen : Aantal stedelingen in landen met een hoog inkomen
142 miljoen : Gemiddeld aantal mensen dat jaarlijks getroffen wordt
door een natuurramp, incl. overstromingen (cijfers van 2000-2008)
99 miljoen : Gemiddeld aantal mensen dat jaarlijks getroffen wordt door
overstromingen (cijfers van 2000-2008)
50.184 : Gemiddeld aantal mensen dat jaarlijks sterft door aardbevingen
(cijfers van 2000-2008)
10.551 : Aantal sterfgevallen als gevolg van natuurrampen in 2009
351 : Aantal gemelde natuurrampen in 2009
6 : Aantal doodgeboren kinderen per 1.000 levend geboren kinderen in
geïndustrialiseerde landen
79 : Aantal doodgeboren kinderen per 1.000 levend geboren kinderen in
ontwikkelingslanden
72% : Mensen die in Europa in stedelijke gebieden wonen
70% : Zoveel zal de wereldwijde landbouwproductie moeten groeien om de
negen miljard mensen die in 2050 op de wereld zullen zijn, te voeden
13% : Van de wereldbevolking woont in uiterst kwetsbare, laaggelegen
kustgebieden (die 2% van de landoppervlakte beslaan)
Mechelen, 22 september 2010
(c) 2010 - Rode Kruis-Vlaanderen, Motstraat 40, 2800 Mechelen - tel. 015
44 33 22 - fax 015 44 33 11 - info@rodekruis.be - disclaimer - bankrek.
096-0000096-20