Meer aandacht noodzakelijk voor de relatie alcohol en kanker

08/09/2010 10:15

STAP Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid

Informatie over gezondheidsrisico's moet intensiever worden gecommuniceerd

Alcohol is een kankerverwekkende stof. Voor het Agentschap voor Kankeronderzoek van de WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) is dat een uitgemaakte zaak. Toch houden veel deskundigen in Nederland nog geen rekening met deze relatief nieuwe kennis. Niet zelden wordt onterecht beweerd dat vooral het drinken van wijn bijdraagt aan een gezonde leefstijl. En dat terwijl de WHO heeft vastgesteld dat er geen volledig veilige ondergrens is voor alcoholgebruik. Ieder glas alcohol verhoogt het risico op kanker.

Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP) organiseert op 23 september a.s. in Amsterdam een congres over alcohol en gezondheid. Drie kankerspecialisten leggen tijdens het congres uit wat de precieze relatie is tussen alcohol en kanker. Ook wordt ingegaan op het belang van eerlijke en duidelijke publieksinformatie over de gezondheidsrisico's van alcohol.

Relatie alcohol en kanker wetenschappelijk onderbouwd

Jaarlijks sterven in de EU ongeveer 50.000 mensen aan kanker die is toe te schrijven aan alcoholgebruik (Anderson & Baumberg, 2006). Desondanks is het thema kanker nog niet prominent aan de orde in het publieke debat over de gezondheidsrisico's van alcohol.

Uit tal van studies blijkt echter dat alcoholgebruik ondubbelzinnig in verband gebracht kan worden met het ontstaan van kanker. Voorbeelden daarvan zijn kankers aan hoofd, nek, slokdarm, dikke darm en borst. Het Internationale Agentschap van de WHO voor onderzoek naar kanker (IARC) geeft aan dat zowel alcohol als het belangrijkste afbraakproduct van alcohol, aceetaldehyde, kankerverwekkend (carcinogeen) is.

Alcohol en borstkanker

Volgens het RIVM is borstkanker één van de belangrijkste doodsoorzaken onder vrouwen tussen de 30 en 59 jaar oud. KWF Kankerbestrijding heeft vastgesteld dat vrouwen in Nederland een kans hebben van één op de acht om in hun leven borstkanker te krijgen. Het is daarmee de meest voorkomende soort kanker onder vrouwen. Borstkanker wordt in belangrijke mate beïnvloed door diverse hormonale en reproductieve factoren. Echter uit onderzoek blijkt dat ook alcoholgebruik een aantoonbare rol speelt bij het ontstaan van borstkanker. Ongeveer 4% van alle borstkanker kan verklaard worden door alcoholgebruik. In Nederland gaat het om ongeveer 500 van de 12.500 borstkanker gevallen die jaarlijks worden geconstateerd. Alcohol heeft geen beschermend effect op de ontwikkeling ervan, ook niet in kleine doseringen. Ieder glas alcohol draagt bij aan een verhoogd risico. Bij 1 á 2 glazen alcohol per dag neemt het risico toe met 10%, bij 3 of meer glazen per dag zelfs met 30%.

Drie kankerexperts op congres alcohol en gezondheid

Het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid organiseert op 23 september a.s. het eerste landelijke congres over alcohol en gezondheid in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam. Tijdens dat congres zullen drie wetenschappers ingaan op de samenhang tussen alcohol en kanker. Dat zijn Prof. dr. ir. Ellen Kampman, hoogleraar Voeding en Kanker aan Wageningen Universiteit, de Duitse chemicus Dr. Dirk W. Lachenmeier van het Laboratorium voor Chemische en Veterinaire Analyse uit Karlsruhe en een deskundige van het Franse Nationale Instituut voor landbouwkundigonderzoek (INRA) in Parijs.

Voor meer informatie over het congres 'Alcohol en Gezondheid': zie www.stap.nl

Een selectie uit de wetenschappelijke literatuur over alcohol en (borst)kanker:


-Allen et al., 2009. Moderat Alcohol Intake and Cancer Incidence in Women. Journal of National Cancer Institute, 2009; Vol. 101, pag.: 296-205.


-Anderson, P. & Baumberg, B. (2006) Alcohol in Europe. London: Institute of Alcohol Studies.


-Baan et al. (2007). Cacinogenicity of alcoholic beverages. Oncology.thelancet.com, vol 8, April 2007.


-Collaborative Group on Hormonal Factors in Breast Cancer (2002). Alcohol, tobacco and breast cancer--collaborative reanalysis of individual data from 53 epidemiological studies, including 58,515 women with breast cancer and 95,067 women without the disease. British Journal of Cancer, 87, 1234-45.


-Kaiser Permanente Study (2007). Alcohol Consumption - No Matter Beverage Type - Linked to Breast Cancer Risk. Zie: http://www.dor.kaiser.org/external/news/press releases/Alcohol Consumption %E2%80%93 No Matter the Beverage Type %E2%80%93 Is Linked to Breast Cancer Risk/


-Key et al. (2006). Meta-analysis of studies of alcohol and breast cancer with consideration of the methodological issues. Cancer Causes Control 2006. Vol 17, pag.: 759-770.


-KWF Kankerbestrijding (2010). Inleiding Borstkanker. http://www.kwfkankerbestrijding.nl/index.jsp?objectid=17978 . KWF Kankerbestrijding, Amsterdam.


-Nationaal Kompas Volksgezondheid (2010). Borstkanker, Omvang van het Probleem. Nationaal Kompas Volksgezondheid, versie 3.22, 24 juni 2010. RIVM, Bilthoven. http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/kanker/borstkanker/omvang


-World Cancer Research Fund / American Institute for Cancer Research (2007). Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: a Global Perspective. Washington DC: AICR, 2007.





http://www.stap.nl