Senternovem
28-09-2010 |
Provincies ondersteunen bij duurzaamheidsbeleid gemeenten
Energie-efficiënte openbare verlichting in de gemeente begint bij een
goede beleidsnotitie. Het opstellen en uitvoeren daarvan is voor met
name kleine gemeenten vaak niet eenvoudig. Om dat gemakkelijker te
maken startten de provincies Overijssel en Gelderland een actief
ondersteuningstraject.
Beide provincies hebben ambitieuze klimaatdoelstellingen. Om die te
halen zijn al verschillende programma's opgezet en subsidiegelden
beschikbaar gesteld. Maar ook de gemeenten moeten aan de slag,
bijvoorbeeld op het gebied van openbare verlichting. Met het
ondersteuningsprogramma voor gemeenten helpen Gelderland en Overijssel
hierbij.
Donker en efficiënt
De provincie Gelderland ondersteunt haar gemeenten sinds 2009 bij het
opstellen en uitvoeren van beleid voor energie-efficiënte openbare
verlichting. "We hebben voor een deel voortgeborduurd op het project
`Veluwe donker & stil', dat met name gericht was op het tegengaan van
lichtvervuiling", vertelt Yvonne Tieleman, projectleider bij het
Programma Klimaat & Energie van de provincie. "Energie besparen sluit
naadloos aan bij donkertebeleid, en de maatregelen voor beide
doelstellingen gaan hand in hand. De gemeenten die aan dat project
meededen waren dan ook al aan de slag met energie-efficiënte openbare
verlichting. We hebben ons dus vervolgens gericht op de gemeenten die
daar nog niet actief bezig waren."
In Overijssel richtte men in dezelfde periode het Platform Openbare
Verlichting op ter ondersteuning van gemeenten. "Doel daarvan is om
onze gemeenten met elkaar in contact te brengen om goede voorbeelden en
ervaringen met energie-efficiente verlichting te delen", legt Henri
Bijkerk, beleidsmedewerker Beheer Infrastructuur bij de provincie, uit.
"Ook wij concentreerden ons daarbij op de gemeenten waarin
energiebesparende openbare verlichting nog nauwelijks van de grond
kwam." In de regio Twente is inmiddels een gemeentelijk platform van
start gegaan dat zich richt op donkertebescherming en
lichthinderbeperking. Het op te stellen beleid gaat verder dan alleen
openbare verlichting en richt zich bijvoorbeeld ook op
reclameverlichting, kassenverlichting, open stallen en sky-beamers.
Inventarisatie
Om goed in beeld te krijgen aan welke ondersteuning behoefte was,
startte de provincie Gelderland met een inventarisatie: wat is het
huidige beleid in de gemeenten op het gebied van openbare verlichting,
wat is de ambitie, wat is het kennisniveau en in welke mate wordt er
samengewerkt met andere gemeenten? Tieleman: "Om op die vragen een
antwoord te krijgen hebben we de expertise ingeschakeld van het
adviesbureaubureau `Licht en Donker'. Zij organiseerden in elk van de
drie regio's waarin we onze provincie hadden onderverdeeld een
bestuurlijke en een ambtelijke bijeenkomst om de stand van zaken te
peilen. Daarnaast zijn er persoonlijke bezoeken afgelegd aan nagenoeg
elke gemeente om contact te leggen met betrokken ambtenaren."
Format beleidsnotitie
Uit de inventarisatie bleek dat er grote verschillen bestaan tussen
gemeenten in het beleid dat ze hebben en in de voortgang van de
uitvoering. Soms was er wel een plan, maar was de prioriteit om het uit
te voeren laag. Bijvoorbeeld omdat de verantwoordelijken naast openbare
verlichting nog andere taken in hun portefeuille hebben, vooral in de
kleinere gemeenten. Een herkenbaar beeld in Overijssel volgens Bijkerk:
"Ook tussen onze gemeenten bleken de verschillen groot, en ook wij
schakelden adviesbureau `Licht en Donker' in om die verschillen op te
heffen." Ongeveer een kwart van de gemeenten in Overijssel bleek moeite
te hebben met het opstellen van een beleidsnotitie. Om die gemeenten
tegemoet te komen gaan experts van het adviesbureau vanuit de provincie
een tweetal bijeenkomsten organiseren met als doel een korte
gezamenlijke beleidsnotitie op te stellen. "Een eenvoudige aanpak die
gemeenten in staat stelt om snel tot een goede beleidsopzet te komen",
volgens Bijkerk. Gelderland koos eveneens voor een ondersteuning op
maat door per regio in workshops in te zoomen op beleidsontwikkeling
voor duurzame openbare verlichting. "Onze adviseurs stimuleerden de
gemeenten in regioverband een gezamenlijke beleidsnotitie te formuleren
en kennis uit te wisselen om zo het onderlinge draagvlak te vergroten",
aldus Tieleman.
Subsidietraject
Naast beleidsontwikkeling kregen gemeenten in Overijssel ook
ondersteuning bij het omgaan met netwerkproblematiek, facturatie, en
binnenkort ook afstemming van eigendom, beheer en onderhoud. Daarnaast
werden de gemeenten van de provincie Overijssel op weg geholpen bij de
aanvraag van subsidie voor energie-efficiënte openbare verlichting. Die
subsidie is onder meer afkomstig uit het Energiepact, het
provinciebrede programma voor duurzame energie en energiebesparing. "Om
geld vrij te maken uit het Energiepact moeten de projecten voldoen aan
strenge eisen", vertelt Bijkerk. "Zo wordt onder meer gekeken naar het
rendement van de investering, uitgedrukt in vermeden C02-uitstoot en
fossiele energie per geïnvesteerde euro.
Helaas scoordeopenbare verlichting vaak niet goed in deze
rendementsproeven in vergelijking met andersoortige aangemelde
projecten. En dat terwijl de verwachtingen juist hooggespannen zijn en
men - uitgezonderd de beheerders - rekent op besparingen tot 80
procent." Niettemin is toch een bedrag toegekend uit het Energiepact
vanwege het belang om duurzame openbare verlichting te stimuleren.
Andere criteria om van de subsidie gebruik te mogen maken zijn
bovendien innovativiteit en de mogelijkheid om van en met elkaar te
leren. "En daar scoren de projecten goed op!"
Goede basis
In Overijsselse gemeenten zijn inmiddels een aantal pilots gestart en
zijn op basis van het vernieuwde beleid meerdere straten voorzien van
energie-efficiënte verlichting. Na de evaluatie van de pilots wil de
provincie op grotere schaal duurzame openbare verlichting aanbrengen.
In Gelderland worden nog dit jaar de cursussen afgerond en vindt begin
volgend jaar een afsluitende bijeenkomst plaats. "Daarmee hopen we een
goede basis te hebben gelegd voor onderlinge samenwerking", zegt
Tieleman. "Van elkaar leren is tenslotte de grootste winst." De
bevindingen van Overijssel en Gelderland worden teruggekoppeld aan de
Taskforce Verlichting van Agentschap NL, zodat ook andere provincies
hun licht kunnen opdoen voor gemeentelijke ondersteuning.
Wijzigingsdatum |
28-09-2010