Zakelijke dienstverlening benut schaalvoordelen onvoldoende
Marktregulering is een belangrijke oorzaak voor het niet benutten van schaalvoordelen door de meeste bedrijven in de Europese zakelijke dienstverlening. Hierdoor kent deze sector slechts een geringe groei van de productiviteit. Dit concluderen de onderzoekers Henk Kox en Henry van der Wiel (beiden CPB) en George van Leeuwen (CBS) in het vandaag verschenen CPB Discussion Paper Small firms captive in a box like lobsters: causes of poor productivity performance in European business services.
In diverse Europese landen is de zakelijke dienstverlening qua werkgelegenheid inmiddels bijna net zo groot als de industrie. De groep van kleinste bedrijven (tot tien personen) vertegenwoordigt 95% van de zakelijke dienstverlening. Deze groep is competitief in de zin dat hun productiviteit onderling weinig verschilt. Maar vergeleken met grotere bedrijven zijn deze kleine bedrijven aanzienlijk minder productief. Dat komt omdat ze te klein zijn om mogelijke schaalvoordelen in hun productieproces te benutten. Alleen al door het inschakelen van meer mensen en kapitaal zouden ze hun productiviteit kunnen verdubbelen afgaand op de situatie bij bedrijven met 20-50 personen in dienst. Door 'groter te groeien' kunnen deze kleine bedrijven dus productiviteitswinsten behalen, maar de onderzoekers achten het waarschijnlijk dat deze bedrijven in hun groeiaspiraties belemmerd worden door overheidsregulering. Dit geldt vooral met betrekking tot de kosten bij faillissement en werkgelegenheidsaanpassing, zoals belemmeringen in aanpassingen van de contractuele uren en het ontslaan van werknemers.
De resultaten van de studie zijn gebaseerd op paneldata voor 13 Europese landen voor de jaren 2000-2005. Deze is onderverdeeld naar acht branches binnen de zakelijke dienstverlening. De studie maakt gebruik van twee methoden om de zogenaamde best-practice technologie te bepalen: een modelmatige - en een modelvrije methode. Best-practice is daarbij de hoogst haalbare productiviteit. De studie verklaart afwijkingen van de hoogst haalbare productiviteit onder andere door de invloed van marktwerking en regulering op de efficiency. In dit onderzoek wijzen beide onderzoeksmethoden in dezelfde richting: regulering is een belangrijke factor voor de verklaring van efficiency
- en productiviteitsverschillen.
CPB Discussion Paper 158, Small firms captive in a box like lobsters: causes of poor productivity performance in European business services, is (gratis) beschikbaar als PDF-bestand.