De Nederlandse Bank
Exporten gebaat bij exportkredietverzekering
Nieuwsbericht
Datum 20 oktober 2010
Exportkredietverzekeringen stimuleren de handel in sterke mate, zo
blijkt uit recent onderzoek van DNB: iedere euro aan verzekerde
exporten genereert ruim tweeënhalve euro aan totale exporten. Dit sterk
stimulerende effect rechtvaardigt de inzet van een tijdelijke
noodfaciliteit voor de handelsfinanciering in tijden van crisis, zoals
na de val van Lehman Brothers.
Direct na de val van Lehman Brothers september 2008 kwam de
handelsfinanciering in het nauw. Dat had zijn weerslag op onze uitvoer.
Voor de meeste internationale handelstransacties wordt namelijk
gebruikt gemaakt van krediet of een soort van verzekering van een
financiële instelling. Verandering in het aanbod aan
handelsfinanciering werkt dan ook sterk door op de handel.
1 euro = 2,5 euro
Ondernemers die het betalingsrisico op een exporttransactie willen
verzekeren, kunnen hiervoor een exportkredietverzekering afsluiten.
Wereldwijd wordt ongeveer 6 procent van de totale exporten verzekerd
door particuliere kredietverzekeraars, maar in het eurogebied is dat
het dubbele (12 procent). In Nederland verzekeren zij
handelstransacties ter waarde van 53 miljard euro, ofwel circa 17
procent van de totale Nederlandse exportwaarde (2006). Veranderingen in
het aanbod van exportkredietverzekeringen kunnen een meer dan twee keer
zo groot effect hebben op de handel. Want iedere euro aan verzekerde
exporten genereert ruim tweeënhalve euro aan totale exporten, zo blijkt
uit het onderzoek.
Betrouwbare klant
Met een exportkredietverzekering dekt een exporteur het risico af dat
een afnemer niet betaalt. Daardoor durft een exporteur transacties te
ondernemen die anders te riskant zouden zijn omdat het niet helemaal
zeker is of die zijn geld wel krijgt van de importeur. Tegelijkertijd
krijgt de importeur dankzij de verzekering de kans om zich te bewijzen
als betrouwbare betaler. Is de exporteur na meerdere succesvolle
transacties ervan overtuigd dat de afnemer keurig betaalt, dan kan hij
de handelsrelatie voortzetten zonder verzekering.
Ook op andere wijze hebben kredietverzekeraars een grote impact op
exporteurs en importeurs. Zij maken ratings van landen en
kredietlimieten van afnemers en met elke aanpassing geven zij een
signaal over de kredietwaardigheid van afnemers, en dat helpt
exporteurs in hun besluit om al dan niet tot een transactie over te
gaan.
Val
Keerzijde is dat een afname van de mogelijkheden tot een
kredietverzekering leidt tot minder exportmogelijkheden. Tijdens het
dieptepunt van de kredietcrisis, na de val van Lehman Brothers, was het
onzekerheid troef. Kredietverzekeraars draaiden de kraan niet dicht
maar bleven kredietverzekeringen verschaffen - zij het met enige
terughoudendheid. Logisch, want de onzekerheden en risico's waren
ongekend. Het aanbod van private kredietverzekeringen nam naar
schatting af met 10 à 20%. Dit heeft zeer waarschijnlijk bijgedragen
tot de grote krimp van de wereldhandel in de winter van 2008/2009.
Aldus is de financiële crisis via het kanaal van de handelsfinanciering
een duidelijke aanjager geweest van de reële economische crisis.
Als particuliere kredietverzekeraars de ratings van landen verlagen en
de kredietlimieten verlagen of zelfs intrekken dan heeft dat direct
gevolg voor bedrijven: het doet exporteurs minder risico durven nemen
en beperkt de importeurs in hun inkoopmogelijkheden. Dit kan een
kettingreactie ontketenen onder exporteurs en hun toeleveranciers.
Zeker in een land als Nederland, waar particuliere kredietverzekeraars
een belangrijk deel van de exporten verzekeren, is het effect
aanzienlijk. Terwijl de val van de wereldhandel tijdens de
kredietcrisis voor naar schatting 5 à 10 procent is te verklaren uit de
minder ruime verzekeringsmogelijkheden, is dat voor Nederland maar
liefst 18 tot 37 procent, en voor het eurogebied 10 à 20 procent.
De enorme terugval in de wereldhandel deed de Staat juni 2009 besluiten
tot het opzetten van een tijdelijke faciliteit voor korte termijn
kredietverzekering: de Tijdelijke Aanvullende Staatskredietverzekering
(TASK). Ook andere Europese regeringen ondernamen actie om soortgelijke
noodfaciliteiten te bieden. Deze tijdelijke faciliteit staat open tot
31 december 2010.
Uit de brand
Dit onderzoek biedt empirisch bewijs voor het grote belang van
kredietverzekeringen voor onze nationale uitvoer. Daarmee valt een
staatsinterventie te rechtvaardigen in geval van financiële crises,
zeker als meerdere belangrijke exportmarkten zwaar geraakt worden.
Een faciliteit kan het meeste effect sorteren als:
* die direct beschikbaar komt. Zodra kredietverzekeraars de ratings
en kredietlimieten verlagen vanwege een crisis, vermindert direct
het aanbod verzekeringen. Een snelle staatsinterventie kan een
kettingreactie in de keten van exporteurs en hun toeleveranciers
afwenden.
* de premiestelling aantrekkelijk is. Een al te hoge premie schrikt
af en doet ondernemers gauw afzien van de verzekering c.q. de
handelstransactie.
* de communicatie duidelijk is. Dit neemt onzekerheden weg en
bevordert het gebruik.
Kortom, een snel beschikbare, niet te dure regeling kan veel exporteurs
en importeurs tijdelijk uit de brand helpen. Dat kan mede voorkomen dat
de uitvoer in de vrije val komt. Daarmee wordt het schadelijke effect
van een financiële crisis voor onze economie beperkt.
Downloads
* The Private Credit Insurance Effect on Trade (PDF: 875,3 Kb)
---