Partij van de Arbeid
Den Haag, 9 november 2010
Begrotingsdebat VWS 2011
Gesproken woord geldt
Voorzitter,
De Partij van de Arbeid heeft een lange traditie in het opkomen voor de mensen die het slechter getroffen hebben in het leven en dat gaat zeker op voor de meest kwetsbare mensen in onze samenleving. Het is om deze reden, dat de Partij van de Arbeid de zorg in verzorgings- en verpleeghuizen, in gehandicapteninstellingen, in de GGZ maar zeker bij ouderen en gehandicapten thuis, ontzettend belangrijk vindt.
Onze visie kent u: de zorg dicht bij, kleinschalig in de wijken en medewerkers die plezier hebben in het werk. Dat betekent, de wijkverpleegkundigen terug in een samenwerking met huisartsen. Geen minuten tellen of formulieren invullen als halve dagtaak, maar een warm en respectvol contact, want de cliënt en niet de organisatie staat voorop. De PvdA heeft daar werk van gemaakt via de motie Hamer en dat heeft geleid tot een keerpunt in het werken in de wijk. Dat is het ideaal van de Partij van de Arbeid, want alleen door kennen en gekend te worden, krijgen we de menselijke maat terug in de zorg.
Voorzitter,
Als ik naar de voorstellen in de begroting 2011 kijk in samenhang met het regeer en gedoogakkoord, dan is helder dat dit Kabinet investeert in de langdurige zorg. Dat is natuurlijk mooi, mits het extra geld ook echt wordt omgezet in handen aan het bed.
Maar voorzitter, hoe mooi het extra geld voor de verpleeghuizen en andere zorginstellingen ook is, de Partij van de Arbeid laat zich er niet door verblinden en ze laat zich ook niet om de tuin leiden. Op de eerste plaats wordt volgend jaar eerst nog 142 miljoen bezuinigd op de verpleeghuizen en de zorgkantoren krijgen de ruimte om maar liefst 6% op de tarieven te korten.
Maar voorzitter, veel erger is, dat het extra geld voor de verpleeghuizen wordt opgehaald bij de ouderen en gehandicapten die juist met grote inspanning nog thuis wonen. De investeringen in de ouderenzorg waar het Kabinet zo mee pronkt, krijgen zo wel een heel wrange bijsmaak.
- Verpleeghuizen gaan erop vooruit, ten koste van de kwetsbare buurman in de aanleunwoning met zijn dementerende vrouw.
- Instellingen voor gehandicapten gaan erop vooruit ten koste van de gehandicapten die thuis wonen. Zij worden 30 % gekort op hun Wahjong, betalen meer premie, krijgen minder vergoed uit het pakket en verliezen inkomen door kortingen op de zorgtoeslag en de huurtoeslag.
- Gehandicapteninstellingen krijgen er straks geld bij, maar dezelfde gehandicapten die thuis wonen met een pgb, worden gekort op hun pgb op een manier die nog niet eerder is vertoond. Keihard wordt volgend jaar niet geïndexeerd en bovendien korten met 3%.
Voorzitter, 3% lijkt niet veel, maar voor budgethouders is het een ramp. Zij kunnen dat alleen maar opvangen door minder zorg voor zichzelf in te kopen. Dat is natuurlijk onacceptabel.
Voorzitter, mijn fractie vindt dat de investeringen in de instellingen niet weggehaald mogen worden bij de ouderen en gehandicapten die thuis wonen.
Voorzitter en over de pgb's nog dit.
Is het waar dat er bij de staatsecretaris een plan op tafel ligt om de budgetgarantstelling van de ouderinitiatieven te stoppen? Verlagen van het pgb van 30% of meer zal onherroepelijk leiden tot sluiting van de kleine ouderinitiatieven. En ik kan u een ding zeggen: dat zal de Partij van de Arbeid niet accepteren.
Voorzitter, na deze onbegrijpelijke tweedeling die het Kabinet aanbrengt tussen mensen in en mensen buiten de instellingen, kom ik op
het kabinetsvoornemen om delen van de AWBZ naar de gemeenten over te hevelen. De Partij van de Arbeid staat achter dit plan. Wel zien wij een aantal voorwaarden om de overgang goed te laten verlopen, maar daar komen we op een andere gelegenheid nog wel over te spreken. Het belangrijkste op dit moment is, dat het de mensen die het straks moeten gaan doen, nu al niet goed lukt om de zogenoemde kleine doelgroepen, dus de chronisch zieken en gehandicapten, mensen met psychiatrische problemen en bijvoorbeeld doven en blinden te bedienen. Op gemeentelijke schaal vaak een te kleine groep en daarom is de deskundigheid over deze zorgvragers in de Wmo niet op orde. Bij en nascholing is gewenst en als daar niet snel wat aan gedaan wordt ontstaat een enorm kwaliteitsprobleem als straks de AWBZ wordt overgeheveld. We hebben hier geen tijd verliezen. Ik heb daarom een amendement opgesteld, dat voorziet in budget om de kennis en kwaliteit snel op peil te krijgen.
En voorzitter, hoe beoordeelt de staatssecretaris in dit verband de verstoorde relatie tussen het rijk en de gemeenten als gevolg van de extra greep van 200 miljoen uit de Wmokas die het Kabinet nu doet? Hoe kunnen we mensen die afhankelijk zijn van die zorg, nu nog het vertrouwen bezorgen dat het wel goed komt met die overheveling van de AWBZ, als nog voordat er is gestart, al 200 miljoen extra wordt gekort?
Dan voorzitter, wil ik het hebben over de ouderen met dementie.
Op de eerste plaats voorzitter, valt het mijn fractie op, dat het kabinet in alle talen zwijgt over een van de grootste uitdagingen in de ouderenzorg, namelijk de vraag hoe we Nederland kunnen voorbereiden op een explosieve stijging van het aantal mensen met dementie. Ik heb namens mijn fractie in 2007 het Deltaplan Dementie aan de vorige Staatsecretaris aangeboden en dat heeft ertoe geleid dat zorgkantoren de opdracht hebben gekregen te zorgen voor een landelijk dekkend aanbod van casemanagement. Volgens Alzheimer Nederland is dat nu nog steeds niet het geval, ondanks moties vanuit de Kamer. Is de staatssecretaris van plan daar nu druk op te zetten, kan de staatsecretaris toezeggen om het in 2012 definitief te regelen?
Dan voorzitter, wil ik aandacht voor een heel andere groep zorgvragers die erg in de knel zijn gekomen, en dat zijn dove en blinde kinderen die voor de dovenschool in Haren en voor de blindeninstelling te Graven een een bijzondere indicatie nodig hebben om daar naar school te kunnen gaan. Al jaren zijn ouders in de zomer radeloos omdat ze geen goede school voor hun kind kunnen vinden als het niet naar Haren kan of niet naar Graven. Voorzitter, het Kabinet moet nu de verantwoordelijkheid nemen en het probleem voor de ouders en de kinderen definitief oplossen: maak een uitzondering op de regels rond verblijf in de AWBZ of herstel de situatie zoals deze was en het probleem is opgelost.
Voorzitter, de Jeugdzorg is na de vorige periode weer helemaal terug bij VWS. Het nieuwe kabinet neemt de aanbevelingen van de Parlementaire werkgroep "Toekomst jeugdzorg" over. Terecht. reden voor mijn fractie om het daar nu kort even over te hebben.
Voorzitter, kan de staatssecretaris aangeven wanneer we haar uitwerking van de plannen tegemoet kunnen zien? En zal zij deze gepaard doen gaan met een transitieplan?
De voorbereiding en invoering zal nog jaren vergen. In deze periode kunnen we al wel experimenteren. Bijvoorbeeld met het ontschotten van Jeugdzorg en J-GGZ. De Partij van de Arbeidfractie heeft hiervoor een concreet voostel: stel enkele stadsregio's (Amsterdam wil graag!) in staat om een deel van J-GGZ middelen samen te voegen met de Jeugdzorgbudgetten zodat ze integraal kunnen worden ingezet. Veel jongeren hebben zowel jeugdzorg nodig als behandeling in de Jeugd-GGZ en zitten nu nog in meedere gescheiden circuits tegelijkertijd. Is de staatssecretaris bereid naar de mogelijkheden van dergelijke experimenten te kijken, vooruitlopend op de grote stelselherziening?
Voorzitter, afsluitend, het is een hard gelag en het is onbarmhartig dat kwetsbare mensen, die thuis wonen met begeleiding of met andere zorg, zo ongenadig te pakken worden genomen door dit kabinet. De investeringen in de verpleeghuizen gaan ten koste van de thuiswonende oudere, gehandicapte of PGB-gebruiker en versterken op deze manier een nieuwe tweedeling in de samenleving. Kwetsbare mensen die thuis zorg nodig hebben, trekken steeds vaker aan het kortste eind, zij zijn onzichtbaar en hebben geen grote lobby- instellingen achter zich staan.
De Partij van de Arbeid wil weten, of we alleen een staatsecretaris hebben voor de instellingszorg en ze wil weten waarom de kwetsbare mensen die thuis wonen zo'n opstapeling van kortingen, verliezen van aanspraken en andere onbarmhartige maatregelen moeten verduren. Waaruit haalt dit Kabinet haar rechtvaardiging om dit te doen? Gebruiken ouderen soms teveel thuiszorg? Maken thuiswonende gehandicapten misschien onnodig gebruik van zorg? Hadden ouders van gehandicapte kinderen eigenlijk niet zelf het initiatief moeten nemen om een huis te stichten voor een klein groepje lotgenoten? Voorzitter naast de tweedeling in de zorg tussen arm en rijk die wij, maar naar ik meen de gehele kamer, wenst te bestrijden is dit kabinet er in geslaagd een nieuwe scheur aan ons stelsel toe te voegen, namelijk tussen de inspanning voor mensen die kiezen op zichzelf te wonen en de zorg die vanuit de instelling geleverd wordt.
Partij van de Arbeid
Partij van de Arbeid