Rijksoverheid
Toespraak staatssecretaris Teeven bij opening regiokantoor Slachtofferhulp
Nederland Midden-West
Toespraak | 10-02-2011
Toespraak van staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie bij de
opening van het regiokantoor Slachtofferhulp Nederland Midden-West op
24 januari 2011 in Den Haag.
Dames en heren,
Welkom `op Scheveningen'. We zijn hier vanmiddag bij elkaar voor de
opening van dit nieuwe kantoor van Slachtofferhulp Nederland, regio
MiddenWest. Een ruim kantoor, met fraai uitzicht op de Scheveningse
haven en de zee.
Niet ver hier vandaan - op de Boulevard; je kan het van hieruit bijna
zien - staat het monument `De vissersvrouw'. Met wapperende rokken en
bezorgde blik staart ze over de golven, waar haar dierbaren in grote
moeilijkheden verkeren - of nog erger. 'Voor allen die uitvoeren en
niet terugkeerden', luidt dan ook het opschrift. `Kniertje', wordt deze
vrouw ook wel genoemd, naar de hoofdpersoon van het bekende toneelstuk
`Op Hoop van Zegen' uit het begin van de vorige eeuw - tegenwoordig
opnieuw furore makend, maar dan als musical.
Na al eerder haar man en twee zonen op zee te hebben verloren, moet
Kniertje ook haar laatste twee zonen afstaan aan de golven, als de boot
- de `Op Hoop van Zegen' - zinkt. Ze zijn slachtoffer geworden van de
criminele reder Bos, die de door en door verrotte boot willens en
wetens het water op heeft gestuurd, om zo het verzekeringsgeld op te
strijken. Voor Kniertje, als enige nabestaande, is het hard gelag: `De
vis wordt duur betaald.'
Had Kniertje in deze tijd geleefd, dames en heren, dan had ze hier,
naar dit regiokantoor van Slachtofferhulp Nederland kunnen komen. Daar
zou zijn zijn opgevangen door u, betrokken en professionele medewerkers
van SHN. U had haar niet alleen een luisterend oor kunnen verschaffen,
maar ook juridische en praktische ondersteuning. Zo had u Kniertje
kunnen adviseren om gebruik te maken van haar spreekrecht, in de
strafzaak tegen de criminele reder Bos. In de rechtszaal had ze dan
goed duidelijk kunnen maken hoe groot de impact van dit delict was op
haar persoonlijke situatie. Dat zij, een oude weduwe, nu ook nog zonder
kinderen achterbleef. En alsof dat nog niet erg genoeg was: ook zonder
inkomsten, want haar zonen zorgden voor haar en betaalden de huur van
haar huisje. Slachtofferhulp had haar kunnen adviseren zich te voegen
in de strafzaak tegen de reder, om zo de geleden schade - materieel én
immaterieel - op hem te kunnen verhalen. En al die tijd had u de
onfortuinlijke vissersvrouw ook emotionele steun kunnen bieden, bij de
verwerking van het gemis van haar dierbaren.
Helaas bestond dit alles nog niet in de tijd waarin het drama `Op Hoop
van Zegen' geacht wordt te spelen. Pas in 1984 werd de Landelijke
Organisatie Slachtofferhulp opgericht - uiteindelijk resulterend in
Slachtofferhulp Nederland, zoals we dat nu kennen: een organisatie met
300 beroepskrachten en een veelvoud daarvan aan vrijwilligers, die
jaarlijks hulp biedt aan bijna 110.000 slachtoffers van misdrijven,
verkeersongelukken en calamiteiten.
Dames en heren, u kent mijn grote betrokkenheid bij slachtoffers. Die
dateert al uit mijn tijd als officier van justitie. Ik heb gesproken
met tal van slachtoffers van ernstige geweldsmisdrijven, of hun
nabestaanden, en ik kan u zeggen: die verhalen wennen nooit! Elke keer
opnieuw maken ze diepe indruk op mij. Bijvoorbeeld hoe één fataal
moment, de confrontatie met de verkeerde persoon op het verkeerde
moment, iemands leven dramatisch kan veranderen - of zelfs doen
beëindigen! Wat echter ook altijd indruk maakt, is te horen hoe zeer
deze slachtoffers of nabestaanden de ondersteuning en begeleiding door
Slachtofferhulp waarderen en hoe goed dit alles hen doet. Ik wil u
daarvoor - mede uit naam van diezelfde slachtoffers - een groot
compliment geven!
En al is de situatie voor slachtoffers de laatste decennia al sterk ten
goede gekeerd, het kan natuurlijk altijd nog beter. De nieuwe Wet
versterking positie slachtoffers, die op 1 januari van dit jaar in
werking is getreden, is daarvan een goed voorbeeld:
o Het slachtoffer is nu een zelfstandige procesdeelnemer in het
strafrecht. Alle slachtoffers hebben nu recht op inzage in de
processtukken en het recht om zich te laten bijstaan
o Een aantal rechten die eerst alleen in beleidsregels stonden, zoals
het recht op een correcte bejegening en het recht op informatie, zijn
nu expliciet in de wet opgenomen
o Verder zijn de rechten van het slachtoffer ook uitgebreid en is de
mogelijkheid om schade te verhalen verbeterd
Dit kabinet wil echter méér. U hebt ongetwijfeld het Regeerakkoord goed
gelezen... Vrees niet, ik ga u niet overhoren. Wèl licht ik hier drie
punten uit dat akkoord, die ik speciaal onder uw aandacht wil brengen:
o Allereerst de Aanwijzing Zelfverdediging, die op 1 januari van dit
jaar in werking is getreden. Slachtoffers die zich in eigen huis of
bedrijf verweren tegen inbrekers of overvallers, worden niet langer
zelf als verdachte afgevoerd naar het politiebureau, maar primair
behandeld als slachtoffer. Ik heb dat altijd onrechtvaardig en ongepast
gevonden: als bewoner van dat huis, of als winkelier, heb jij tenslotte
niet om die situatie gevraagd. Dat je je geld, je goederen of je
dierbaren verdedigt, is je goed recht. Dat betekent uiteraard niet dat
iedereen nu maar `eigen rechter' mag gaan spelen en buitenproportioneel
geweld mag gebruiken. Maar er kunnen in zo'n situatie rake klappen
vallen, dat is waar. Vorige week nog hoorde ik nog een indrukwekkend
verhaal uit Alkmaar. Een oude vrouw van 81 kijkt bij het voorzichtig
openen van de voordeur in de loop van een vuurwapen. Twee jongens
schreeuwen dat het om een overval gaat en willen geld van haar. Er
ontstaat een schermutseling bij de deur, waarbij één van de overvallers
een klap in het gezicht krijgt van de vrouw.
Mocht hij hierdoor een zere neus hebben opgelopen, dat zij dan zo. Als
overvaller of inbreker heb je het morele recht verspeeld om je daarover
te beklagen. En die vrouw wordt natuurlijk niet opgebracht naar het
politiebureau.
o Verder wil ik ook iets doen om te zorgen dat slachtoffers meer
zekerheid krijgen dat de dader hun schade vergoedt. Dat wil ik onder
meer doen door conservatoir beslag te laten leggen op spullen van de
dader. Laat die tasjesrover z'n mooie scooter maar inleveren, z'n iPad
of dure mobieltje. Lik op stuk bij de dader, ten voordele van het
slachtoffer. Uiteraard realiseer ik me dat hier allerlei ingewikkelde
juridische haken en ogen aan vastzitten. Hoe zit het met het
eigendomsrecht? Wat is proportioneel? Wie moeten het gaan uitvoeren? Om
op die vragen antwoord te kunnen geven, laat ik op dit moment een
impactanalyse uitvoeren.
o Het derde punt dat ik hier wil aanroeren, raakt u als medewerkers van
Slachtofferhulp Nederland heel direct: in het Regeerakkoord hebben we
laten vastleggen dat we de dienstverlening aan slachtoffers willen
verbeteren. Daarin speelt u natuurlijk een belangrijke rol.
De nieuwe Wet versterking positie slachtoffers - ik noemde hem al
eerder - biedt u daartoe al betere mogelijkheden.
Ook doet u inmiddels ervaring op met casemanagement voor slachtoffers
van ernstige geweldsmisdrijven. En ik noem ook de slachtofferloketten.
Hier in Den Haag is daarmee gepionierd. Het Slachtoffer Informatiepunt
heeft model gestaan voor het slachtofferloket, dat we dit jaar
landelijk gaan uitrollen. Dit soort vernieuwing van de zorg voor
slachtoffers juich ik toe. Ik nodig u uit om uw ideeën over verdere
verbetering van de dienstverlening aan slachtoffers met ons Ministerie
te delen.
Dames en heren, ik zei het al: sinds de dagen van Kniertje is er veel
ten goede veranderd. En niet alleen op het terrein van slachtofferhulp.
Zo meteen, na de officiële opening van dit mooie, nieuwe regiokantoor,
gaan we samen het glas heffen. Daar hoort een borrelhapje bij. En - hoe
kan het anders, hier in de Scheveningse haven? - daarbij is ook vis.
Wellicht te uwer geruststelling, of anders wel van de minister van
Financiën - ik heb me laten informeren: ondanks de uitstekende
kwaliteit is deze vis beslist niet duur betaald!
Graag open ik bij dezen het kantoor van Slachtofferhulp Nederland Regio
ZuidWest en ik wens u allen een behouden vaart!
Verantwoordelijk ministerie
* Ministerie van Veiligheid en Justitie
Voor vragen aan de Rijksoverheid bel Postbus51: 0800-8051