Ingezonden persbericht


Garant-Uitgevers nodigen u van harte uit op de vernissage van

Jan Winkels
Niet voor cyclopen
Glazen tuinen in zakformaat
Installaties uit klei en glas, bevolkt door kleine en grote insecten een hoogstbijzondere tentoonstelling
met een introductie door Magda Vanmontfort

mede naar aanleiding van het verschijnen van
HorizonTaal

Vrijdag, 11 februari 2011, 14.30 uur - 16.30 uur
Het Boekenpodium
Centrum voor het non-fictionboek
Somersstraat 13-15, 2018 Antwerpen
vlakbij Centraal Station en Parking Centraal (routebeschrijving)

In de jaren negentig van de vorige eeuw publiceert de Franse socioloog Pierre Bourdieu een essay met als titel l'espace des points de vue. Centraal in dit werk staat de vaak eenzijdige beeldvorming over individuen en groepen, en de manier waarop deze beeldvorming hun perspectief op de toekomst hypothekeert. Om daadwerkelijk te bevatten wat er zich afspeelt binnen informele en geïnstitutionaliseerde leefgemeenschappen, waarin een sociale ruimte wordt gedeeld door mensen die verder vaak weinig of niets gemeenschappelijk hebben, volstaat het niet om de standpunten van elk van de deelnemers gescheiden aan bod te laten komen. Bourdieu breekt een lans voor de confrontatie: rechtlijnige en eenzijdige beelden met een quasi onaantastbare, goddelijke status (vaak geselecteerd door en verwoord in de taal van mensen die beschikken over status, prestige en autoriteit) moeten worden vervangen door veelzijdige voorstellingen, die net vorm krijgen door de confrontatie van standpunten van àlle betrokkenen.
De sociologische benadering van Pierre Bourdieu om de status-quo te doorbreken beantwoordt tegelijkertijd aan een psychologische realiteit: het vermogen van mensen om na te denken over toekomstige omstandigheden - om niet alleen in overweging te nemen wat is, maar ook wat zou kunnen zijn. In de tentoonstelling Niet voor cyclopen die Jan Winkels voor de onderwijsruimte heeft ontwikkeld, is er de confrontatie tussen de kneedbare, zachte klei en het harde glas, die jonge mensen combineren om biotopen te bouwen voor de meest uiteenlopende insectensoorten. Vanuit de confrontatie met de stille, vaak onzichtbare wereld van de insecten - een vreemd volk, met wie we de Aarde delen, maar met wie we op het eerste gezicht verder weinig gemeenschappelijk (lijken te) hebben - staan jongeren stil bij wat zou kunnen zijn (de ideale biotoop en de creativiteit, zorg en kritische zin die ze zelf aan de dag zullen moeten leggen om de insecten te helpen overleven) én confronteren ze hun voorstellingen en standpunten met die van anderen. Door het zwaartepunt van de voorstellingen, de keuzes, de zorg en de taal bewust in de handen van de jongeren te leggen, laat Jan Winkels jonge mensen ervaren dat ze worden gewaardeerd om wie ze zijn en niet om de veronderstelde, vanzelfsprekende berei dheid om de weg te bewandelen die al op voorhand (eenzijdig, rechtlijnig en autoritair) voor hen werd uitgetekend en verwoord. De keuze om waarnemingen, gedachten, handelingen en indrukken te verwoorden beperkt zich niet tot de wetenschappelijke taal, maar gebeurt in een diversiteit van talen -- de taal van de kunst, de taal van het beeld,... en vindt zijn geschhreven neerslag op dragers die een plaats krijgen rond de insectensteden. Een diversiteit aan standpunten, verwoord in een diversiteit aan talen voor een brede kijk op de wereld - niet voor cyclopen!

Deze tentoonstelling staat enerzijds geheel op zich, maar ze is tegelijk gecreëerd bij het verschijnen van HorizonTaal. Taal en studiekeuze als ontdekking, een project van de Provincie Limburg -- Steunpunt Onderwijs, geconcipieerd door Magda Vanmontfort. Met HorizonTaal beschikt een school over een methode die op dezelfde leest is geschoeid: dertien- en veertienjarige jongeren die aan de vooravond van een nieuwe studiekeuze staan, mogen experimenteren met rollen en studieactiviteiten binnen tien domeinen waarin onze samenleving zich organiseert. Ze bepalen zelf de rol die ze willen opnemen. Ze confronteren standpunten, stellingen en meningen. Ze kiezen zélf de vorm en de taal waarin ze hun ervaringen met anderen willen delen. Langs ongebaande wegen ontdekken ze samen onverwachte gezichtspunten op wie ze willen en kunnen zijn.