ChristenUnie




Lezing Gert-Jan Segers op het CU Bestuurderscongres

gertjan-segers-biebshoot maandag 21 maart 2011 13:51

Hendrik Pierson. Dominee Hendrik Pierson was een man van het Reveil. Of hij links was of rechts, dat weet ik niet. Maar wat ik wel weet is dat hij in de 19^e eeuw een onvermoeibare strijder was tegen het kwaad van de prostitutie. Hij was de voorzitter van de zogenaamde Middernachtzending. De mensen van deze vereniging probeerden de vrouwen uit de prostitutie te halen en spraken mannen op hun gedrag aan. Het was een missie waarvoor ze soms in elkaar geslagen werden.

Maar het weerhield hen niet om kaartjes uit te delen onder prostituees, met als tekst:

"Wij willen u redden uit den treurigen toestand van zonde en ongeregtigheid waarin gij verkeert. Wij zouden u zoo gaarne een toevluchtsoord bezorgd hebben, waar gij kunt hooren van den Heer Jezus."

Dat was de bewogenheid van Hendrik Pierson en zijn geestverwanten. Ze waren geraakt door de liefde van Jezus, hadden grote compassie met vrouwen in de donkerste uithoeken van hun samenleving en deden wat ze konden om hen te helpen.

En ze deden meer dan alleen maar evangeliseren. Want die missionaire bewogenheid ging namelijk hand in hand met praktische opvang van vrouwen die de bordelen hadden ontvlucht, en het ging hand in hand met politieke actie. Lokale stadsbesturen kregen petities aangeboden en scherpten soms hun wetgeving aan. In die strijd stonden de broeders en zusters van de Middernachtzending schouder aan schouder met feministen als Aletta Jacobs. Ook zij weigerde te prostitutie normaal te vinden.

De strijd heeft meer dan 50 jaar geduurd. Pas na een halve eeuw van christelijke hulpverlening, maatschappelijke en politieke actie werd de strijd beslecht. In maart 1911, precies 100 jaar geleden, kwam een algemeen bordeelverbod tot stand kwam, en die kwam tot stand door een politieke gelegenheidscoalitie van het christelijke kabinet-Heemskerk en de socialistische oppositie.

Het is een schoolvoorbeeld van hoe christenen daadwerkelijk het verschil kunnen maken. Niet alleen maar christelijke bewogenheid, niet alleen maar gelovig activisme, niet alleen maar politieke strijd en het was niet alleen maar een kwestie van politieke behendigheid. Maar het was de combinatie van dit alles wat dit zo succesvol maakt. Het is een schoolvoorbeeld voor de ChristenUnie.

Hulpverlening zonder een wettelijk bordeelverbod bleef dweilen met de kraan open. Een voorstel voor een bordeelverbod, zonder dat de vrouwen daadwerkelijk geholpen werden, zou kil en koud zijn geweest. En als christenen als Hendrik Pierson het alleen hadden moeten doen, was het ze waarschijnlijk niet gelukt. Dankzij de hulp van feministen en socialisten ging er 100 jaar geleden werkelijk een wissel om in Nederland.

Als we nadenken over de positie van de ChristenUnie dan moeten we dit voor ogen houden. Christelijke betrokkenheid bij de samenleving begint niet bij de politiek. Politieke actie en wetgeving zijn in het ideale geval slechts het sluitstuk.

"Politieke actie en wetgeving zijn in het ideale geval slechts het sluitstuk."

De beweging van de eerste christelijke gemeente is een beweging waar we altijd naar terug moeten. De eerste christenen werden aangeraakt door het evangelie, leefden in een gemeenschap van onderlinge zorg en bemoediging, voelden zich geroepen tot navolging van Christus. En middenin de samenleving staken ze de handen uit de mouwen, werden scholen gesticht en zieken verzorgd, vondelingen opgevangen, aan armen eten gegeven. En ja, waar het mogelijk was, waren ze ook dienstbaar aan het bestuur van het land. Dat is de geschiedenis van de kerk en dat is ook ons verhaal.

Te vaak hebben christenen naar christelijke politici gekeken als degenen die het kwaad uit de samenleving moeten bannen. Bij het aantreden van de ChristenUnie als regeringspartner waren de verwachtingen soms hoog gespannen. Te hoog soms. En des te groter de teleurstelling als blijkt dat de ChristenUnie Nederland niet christelijker kan maken, als wij de publieke opinie over medische ethiek niet eigenhandig kunnen veranderen, niet iedereen weten te overtuigen van het nut van zondagsrust. Het is deze misvatting die ons parten speelt. En het is op dit punt dat we de rol van de ChristenUnie opnieuw moeten herijken.

De ChistenUnie stelt niet veel voor als de woorden die we spreken niet gedekt worden door de daden die we doen. We kunnen pas met recht pleiten voor een striktere abortuswet als de mensen van Siriz (voorheen VBOK) klaar staan om vrouwen in nood te helpen.

We kunnen pas met recht de huidige euthanasiewet bekritiseren, als er huizen zijn als dat van Kuria in Amsterdam waar mensen in de laatste fase van hun leven omringd worden door liefde, aandacht en goede zorg.

De ChristenUnie is pas echt geloofwaardig in haar kritiek op gebrekkig sociaal beleid als christenen in de praktijk mensen de helpende hand bieden. Hoe sterker stichtingen als Present en Hip groeien, hoe meer vrijwilligers er mee doen bij de voedselbank, met des te meer kracht kunnen wij een kabinet en lokale bestuurders aanmoedigen om een fatsoenlijk sociaal beleid te voeren.

En ja, ook nu moeten wij de barricades op tegen de mensonterende toestanden van vrouwenhandel en prostitutie op de Amsterdamse Wallen. Maar dat kan de ChristenUnie alleen als we hand in hand optrekken met de mensen van het Scharlaken Koord en als we behendig genoeg zijn om gelegenheidscoalities te sluiten met socialisten en feministen. Als die er vandaag ten minste nog zijn...

Dit is geloofwaardige christelijke politiek. Die begint bij het hart, het centrum van het geloof, die begint bij Christus. En dat is dan politiek die voortkomt uit christelijke bewogenheid met de naaste en die samen optrekt met christelijke maatschappelijke organisaties als De Hoop, Het Scharlaken Koord, Youth for Christ, EO, christelijke zorg, het christelijk onderwijs.

Zo is de ChristenUnie een verbindingsschakel tussen een dienstbare samenleving en de dienstbare overheid die we nastreven.

En in die positie maken we ons sterk voor de samenleving zodat die werkelijk dienstbaar kan zijn. Vrijheid is daarom ook een cruciale waarde van christelijke politiek. De vrijheid om onbelemmerd het goede te kunnen doen, niet gehinderd door een overheid die aan alle touwtjes trekt, en je alles uit handen neemt, en niet gehinderd door een markt die alles voor het zeggen heeft.

Dit is de christelijk-sociale traditie waarin we staan. Tegenover de maakbare samenleving van sociaaldemocraten, tegenover hun staatsdirigisme dat de burgers alle verantwoordelijkheid uit handen wil nemen, maar ook tegenover een dominantie van de markt die zelfs de zorg en onderwijs zijn wil dreigt op te leggen.

Wij zijn de partij van soevereiniteit in eigen kring, wij zijn de partij van de samenleving. Ik geloof dat mevrouw Peetoom, kandidaat-voorzitter van het CDA het ook weleens over die partij heeft, maar als je surft naar www.partijvandesamenleving.nl dan kom je toch echt bij de ChristenUnie uit.

"Wij zijn de partij van soevereiniteit in eigen kring, wij zijn de partij van de samenleving."

Maar dan moeten we wel steeds waarmaken. Steeds moeten we kritisch naar ons programma en onze voorstellen kijken en nagaan of we geen last hebben van een overheidsreflex. Bezint eer u begint aan weer een subsidie, weer een verbod, weer een taskforce en weer een actieplan. Bij veel problemen in de samenleving, ligt de oplossing ook in de samenleving. Als we ons dat steeds realiseren, mogen we ons inderdaad de partij van de samenleving noemen.

Maar we zouden ons ook Partij van de vrijheid kunnen noemen. Vrijheid voor verantwoord ondernemen, vrijheid voor MKB'ers die van dubbeltjes kwartjes kunnen maken, vrijheid van onderwijs, vrijheid om je talenten te ontplooien, vrijheid om geloof en maatschappelijke betrokkenheid te combineren, vrijheid om je hart te laten spreken in het publieke domein, de vrijheid van godsdienst (niet alleen hier, maar ook in islamitische, autoritaire, communistische landen), vrijheid voor gezinnen.

Door de samenleving te beschermen en de vrijheid van verantwoordelijke burgers te garanderen, weten we ook beter waar de overheid een duidelijke taak heeft en waar de markt frank en vrij zijn werk kan doen. Dan weten we bijvoorbeeld dat het op een daadkrachtige overheid aankomt om criminaliteit te bestrijden, drugs te bestrijden en om prostitutie en mensenhandel tegen te gaan. En dan weten we ook dat onze huizenmarkt wel wat meer marktwerking kan gebruiken. De onbeperkte hypotheekrenteaftrek is een onliberale maatregel die marktverstorend werkt. Maar ik geloof niet dat liberalen in dit opzicht heel erg liberaal zijn. Soms moeten we de samenleving ook terugveroveren op de markt. Denk aan de woningbouwcorporaties die hun oorsprong in de samenleving hebben en via overheidsinterventie uiteindelijk `vermarkt' zijn. Het zou de moeite waard zijn om te onderzoeken hoe de buurten en de verantwoordelijkheid voor de woningen opnieuw in handen van de bewoners kunnen worden gelegd.

Ik zei het al. Onze politiek moet er op gericht zijn dat burgers verantwoordelijkheid kunnen dragen voor hun gezin, voor de school van hun kinderen, de zorg voor hun familie, hun buren, hun kerkelijke gemeente, de voetbalclub en de eetclub. En onze politiek zou erop gericht moeten zijn dat bedrijven de ruimte krijgen om goed met mensen en met Gods schepping om te gaan. Wij zijn een partij van vrijheid.

En voor die vrijheid moeten we pal staan. Juist nu de vrijheid onder druk staat. En daarbij zijn er drie groepen die het op vrijheid hebben gemunt.

Het zijn secularisten die religie achter de voordeur willen houden. Waar zij vrijuit mogen spreken over hun diepste overtuiging, daar moeten christenen en andere gelovigen zwijgen en op geen enkele manier laten merken dat ze gelovig zijn. Vrijheid van onderwijs, vrijheid van levensbeschouwelijke organisaties om hun eigen personeelsbeleid te voeren staan onder druk. En daarin staat de ChristenUnie tegenover secularisten.

Het zijn populisten die de vrijheid van godsdienst willen inperken. Volgens hen hebben Henk en Ingrid altijd gelijk, ook als dat betekent dat de vrijheid van godsdienst en de vrijheid van onderwijs niet voor moslims en wel voor de rest van Nederland gelden. Daarin staat de ChristenUnie tegenover populisten.

Het zijn islamisten die vrijheid willen gebruiken om de vrijheid van anderen in te perken. Maar vrijheid van godsdienst is geen vrijbrief voor antisemitisme, voor haatpreken, voor verheerlijking van geweld en bedreiging van ex-moslims die bijvoorbeeld christen zijn geworden. Daarin staat de ChristenUnie tegenover islamisten.

Als vrijheid gegarandeerd is, kunnen we maatschappelijk en politiek ons hart laten spreken. Voor mensen die in de knel raken, mensen die gevangen zitten in een verslaving. Voor een verantwoorde omgang met Gods schepping, waarin boeren niet gestraft worden voor goede zorg voor land en dier, maar daar juist voor beloond worden. En dan zullen we de advocaten zijn van dat leven wat voor anderen waardeloos lijkt. Als er dan een nog betere downtest op de markt wordt gebracht, om nog eerder en nog zekerder bij ongeboren kinderen het down-syndroom vast te stellen, dan zijn wij de advocaten van die mensen en mensjes die zelf niet kunnen spreken, maar die net als wij zijn geschapen door God. Dan zijn wij de partij van het leven.

Ik sluit af.

Onze overtuiging is allereerst een zaak van geloof, van navolging van Christus. En onze politiek begint bij de gemeenschap van verantwoordelijke burgers, bij gezin, school, kerk, buurt, een LinkedIn-community, creatieve ondernemers en twitter-vrienden. Bij de dienstbare samenleving, daar klopt ons politieke hart. Daar hoort een overheid bij die zich dienstbaar weet en een markt die moreel begrensd is. Daarmee heeft christelijke politiek een eigen positie, en overstijgt ze de ouderwetse links-rechts tegenstelling. En vanuit die eigen positie zet de ChristenUnie zich in voor de verdediging van de door God gegeven vrijheden en voor bescherming van alles wat leeft.

De ChristenUnie is de partij van de samenleving, de partij van de vrijheid en de partij van het leven.

Zo zijn we niet links en niet rechts, maar zijn we onszelf. Een Unie van christenen. Een partij van mensen die Christus willen volgen en met God, middenin de wereld willen staan.

Ik dank u wel.

Wetenschappelijk Instituut