25-03-2011
Schakelaar in brein zet tremor aan/uit bij parkinsonpatiënten
Onderzoekers van het UMC St Radboud weten voor het eerst het traject in
de hersenen in kaart te brengen, dat bij parkinsonpatiënten tot het
bekende `trillen' (tremor) leidt. Zij hebben hun bevindingen
gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Annals of Neurology.
Tremor meest mysterieuze symptoom Parkinson
Tremor is een van de bekendste en meest zichtbare kenmerken van de
ziekte van Parkinson. Het is echter ook altijd een van de meest
mysterieuze symptomen van de ziekte geweest. Welke hersengebieden
produceren de tremor? Waarom hebben niet alle parkinsonpatiënten er
last van? Waarom is het trillen zo moeilijk te behandelen?
Het onderzoek
Neuroloog in opleiding Rick Helmich van het UMC St Radboud heeft nu
onder leiding van prof.dr Bas Bloem en dr. Ivan Toni nieuwe inzichten
ontwikkeld over het ontstaan van de tremor. De onderzoekers hebben twee
patiëntengroepen samengesteld: een groep parkinsonpatiënten met
ernstige tremor en een groep parkinsonpatiënten zonder tremor. Verder
waren de groepen identiek. De proefpersonen zijn met verschillende
technieken onderzocht. Met fMRI zijn hersenactiviteiten en verbindingen
in de hersenen bepaald en met SPECT-scans de dopamineconcentraties in
de hersenen. Ook de spieractiviteit is gemeten, om de sterkte van de
tremor te bepalen.
Verschillen gemeten in dopaminegehalte
Verschillen in dopaminegehalte bleken er te zijn in een hersengebied
dat de globus pallidus heet: parkinsonpatiënten met tremor hebben
minder dopamine in de globus pallidus dan parkinsonpatiënten zonder
tremor.
Globus pallidus fungeert als de schakelaar die de tremor aanzet
Aan het begin van een tremorepisode is te zien dat de globus pallidus
actief wordt en een netwerk van andere hersengebieden inschakelt, dat
vervolgens de tremor oproept. Dit netwerk bestaat onder andere uit het
cerebellum en de thalamus. De tremor wordt dus niet veroorzaakt door
één enkel hersengebied. Het is te vergelijken met een lichtschakelaar
en een lichtdimmer. De globus pallidus fungeert als de schakelaar, die
de tremor aanzet. Het andere netwerk bepaalt vervolgens als een
lichtdimmer de ernst van de tremor. Deze nieuwe kennis kan een aanzet
zijn voor nieuwe therapieën. Te denken valt aan het gericht `uitzetten'
van de schakelaar in de globus pallidus, zodra de tremor begint.
UMC St Radboud