6 sep 2011
Onderdeel: Plant Research International
De bacterieziekten zwartbenigheid en natrot zijn een groot probleem in
de pootaardappel- en bloembollenteelt. Wereldwijd veroorzaken ze grote
economische schade, alleen al in Nederland jaarlijks enkele tientallen
miljoenen euro. Bestrijding is niet mogelijk, noch zijn er resistente
rassen. Robert Czajkowski, in dienst van het NIOO en werkzaam bij Plant
Research International, onderdeel van Wageningen UR, ontdekte hoe de
veroorzaker van zwartbenigheid en natrot â de Dickeya-bacterie
(Erwinia) â zich in de aardappelplant verspeidt en vond een
antagonistische bacterie waarmee de Dickeya-bacteriën bestreden kunnen
worden. Czajkowski hoopt op 7 september as. bij Prof. Dr. J.A. van Veen
te promoveren op zijn onderzoek âEcology and control of Dickeya spp. in
potatoâ bij de Universiteit van Leiden.
Beheersing van de bacterieziekten zwartbenigheid en natrot vindt plaats
door keuring van aardappelpootgoed en bloembollen en door hygiënische
en teeltmaatregelen die introductie en verspreiding van deze
ziekteverwekkers tegengaan. Meer kennis over de ecologie van de
ziekteverwekkende bacteriën kan bijdragen aan een betere beheersing
van deze ziekten.
De resultaten van het promotieonderzoek van Czajkowski aan aardappel
zijn ook van belang voor de bestrijding van Dickeya in de
bloembollenteelt.
Verspreiding via vaatsysteem
Czajkowski toonde in zijn promotieonderzoek aan dat de bacterie binnen
één dag vanuit de grond in de wortels van de planten terecht kan
komen. Vervolgens verspreidt de bacterie zich via het vaatsysteem van
de plant naar stengels, stengelknollen (stolonen) en dochterknollen.
Als bovengrondse delen van de plant besmet raken, kan de bacterie zich
ook via het vaatsysteem naar de ondergrondse delen verplaatsen en zo de
dochterknollen besmetten. De bacterie wordt dan ook vaak gevonden in
het vaatweefsel van de knollen, op de plek waar de stolon aan de knol
vastzit. Van deze kennis wordt gebruik gemaakt bij de bemonstering van
knollen tijdens het toetsen van pootgoed. De kennis kan nu echter ook
gebruikt worden om te weten hoe de bacterie kan worden bestreden.
Antagonistische bacterie
Czajkowski ontdekte een bacterie (Serratia plymuthica) die de
Dickeya-bacteriën effectief kon bestrijden. In kasexperimenten, kon na
toepassing van deze antagonist op besmette knollen, Dickeya niet of
nauwelijks meer in de plant teruggevonden worden. De antagonist dringt
net als Dickeya de wortels binnen en bestrijdt de ziekteverwekker o.a.
door de productie van een antibioticum. Plant Research International
heeft de antagonist inmiddels gepatenteerd en onderzoekt de
mogelijkheden deze op de markt te brengen.
Robert Czajkowski heeft 3,5 jaar o.l.v. Dr. J.M. van der Wolf bij Plant
Research International gewerkt aan bacterieziekten veroorzaakt door
Dickeya-soorten. In eerste instantie is zijn onderzoek gefinancierd
door Plant Research International, later vanuit een STW-project. De
STW-financiering loopt nog 1,5 jaar door en Czajkowski zal die
gebruiken voor het uitvoeren van veldproeven, ontwikkelen van betere
ontsmettingsmethoden van aardappelknollen en onderzoeken hoe de
weerstand van de aardappelplant tegen Dickeya-bacteriën verhoogd kan
worden.
---
LEI