Waarom stortte de Chinese economie niet in?
Sinds het begin van de Chinese hervorming, zoân dertig jaar geleden, is
regelmatig voorspeld dat de groeiende Chinese economie zou instorten
door de sociale problemen, de steeds groter wordende milieudruk of de
zeepbel in de vastgoedsector. Chinaâs economie is echter nog altijd
stabiel. Dr. Peter Ho vraagt zich af hoe dat komt.
ERC-Grant
Peter Ho, Leids hoogleraar Chinese Economy & Development en
co-directeur van het Modern East Asia Research Centre, heeft een
Starting Grant for Consolidators van 1,5 miljoen euro gekregen van het
European Research Council (ERC). Ho gebruikt dit geld voor onderzoek
naar de ontwikkeling en stabiliteit van de Chinese economie.
De verwachting dat de Chinese economie zou instorten kwam niet uit de
lucht vallen: de Sovjet-Unie stortte in tijdens de transitie van een
socialistische planeconomie naar een vrijemarkteconomie, en in
Indonesië na de decentralisatie. Peter Ho wil met zijn project,
Rethinking Chinaâs Collapse: Land, Development, and Institutional
Credibility, die Chinese stabiliteit analyseren en verklaren.
Grond
Daarvoor zoomt Ho in op grond, één van de drie productiemiddelen uit
de economische theorie naast arbeid en kapitaal. Ho: âDe importantie
van grond is de afgelopen jaren duidelijk gebleken. Zo begon de
kredietcrisis, die de huidige economische problemen heeft ingeluid, in
de Amerikaanse vastgoedsector.â
Stijgende prijzen
De totale transformatie van China heeft eigenlijk ook rondom grond
plaatsgevonden. âTwintig jaar geleden was het merendeel van de
bevolking nog boer met een eigen stukje grond,â legt Ho uit. âNa de
enorme urbanisering is die grond massaal door de Chinese overheid en
daarna door vastgoedontwikkelaars opgekocht. De prijzen zijn enorm
gestegen, waardoor er een soort zeepbel is ontstaan. Mensen zijn
bezorgd; het zou niet de eerste keer zijn dat zoiets leidt tot
instorting. Dat moet worden voorkomen.â
Instituties
De vier soorten grond die door Ho worden bekeken zijn stedelijke grond,
landbouwgrond, bos en grasland. Hij focust zich vooral op de
instituties (formele en informele sociale regels) rondom grond, en hoe
de Chinese overheid daarmee omgaat. âEen voorbeeld daarvan,â vertelt
hij, âis eigendom, een enorm cultureel bepaald concept. In een
geïndustrialiseerde context als Nederland betekent eigendom iets heel
anders dan in een Afrikaans ontwikkelingsland, of in China. De
afgelopen tien jaar lees je in Chinese kranten bijna dagelijks over
illegale onteigeningen. Boeren accepteren het geld dat ze krijgen, maar
beseffen niet dat ze door het kwijtraken van hun grond hun hele bestaan
verliezen. Ondertussen worden de vastgoedmakelaars zeer rijk en
ontstaat er een grote tweedeling.â
Niet zonder gevaar
Het European Research Council is een onafhankelijk orgaan van de
Europese Unie dat grensverleggend onderzoek financieert in landen
binnen de Europese Unie. Hoâs project zal naar verwachting vijf jaar in
beslag nemen. Zijn team bestaat uit hemzelf, drie aioâs, een postdoc en
een projectmanager. Ze werken nauw samen met enkele Chinese
universiteiten, het Chinese ministerie van grondbeheer en het Chinees
Volkscongres (het parlement). Helemaal zonder gevaar is het onderzoek
niet. âGrond ligt erg gevoelig, en zeker in China,â aldus Ho. âAls je
niet uitkijkt kom je soms in uitermate schimmige delen van de
samenleving terecht.â
Links
Website Peter Ho:
http://hum.leiden.edu/lias/organisation/chinese/hopps.html
Website Modern East Asia Research Centre: http://www.mearc.eu
Website European Research Council: http://erc.europa.eu
Chinese Taal & Cultuur studeren in Leiden:
http://www.studereninleiden.nl/studies/info/chinastudies (ba) &
http://www.mastersinleiden.nl/programmes/chinese-studies/en/introductio
n (ma)
Artikel Peter Hoâs benoeming in Leiden:
http://www.nieuws.leidenuniv.nl/benoemingen/profdrir-peter-ho-benoemd-t
ot-hoogleraar-chinese-economy-and-development.html
(26 september 2011/Coen van Beelen)
Universiteit Leiden