Ziekenhuizen ondanks schaalnadelen bijna 15% productiever
In de periode 2003-2009 is de totale productiviteit van de ziekenhuissector met 14,7 procent gegroeid. Deze groei werd met name veroorzaakt door de sterk toegenomen productiviteit van het verplegend personeel (+34,9 procent). De grotere schaalomvang van de meeste ziekenhuizen deed de productiviteitsgroei deels teniet. Dit zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek naar productiviteit en doelmatigheid in de Nederlandse ziekenhuizen dat het Centrum voor Innovaties en Publieke Sector Efficiëntie Studies van de TU Delft vandaag presenteert.
Medische technologie
Door toepassing van nieuwe technologieën in de medische sector werd de gemiddelde verpleegduur in de onderzochte periode sterk verkort. Dit had met name een sterk positief effect op de productiviteit van het verplegend personeel. De productiviteitsgroei werd ook gemeten voor het medisch personeel (+14,5 procent), management en staf (+12,4 procent), en overig personeel (+10,1 procent). Jos Blank, directeur van IPSE Studies: "Als de groei van de arbeidsproductiviteit van het verplegend personeel zich blijft voortzetten, kan dit een meevaller betekenen voor de dreigende tekorten aan verplegend personeel."
Schaalnadelen
Een tweede belangrijke conclusie was dat voor de periode 2003-2009 de toename in schaalomvang een negatief effect heeft gehad op de productiviteitsontwikkeling. Alle ziekenhuizen in Nederland hebben te maken met negatieve schaaleffecten. Uit het onderzoek blijkt dat de uitbreiding van de productie van een gemiddeld ziekenhuis met 1 procent gepaard gaat met 1,23 procent extra kosten. Groei van de schaalomvang heeft dus een remmende werking op de productiviteitsontwikkeling.
Specialisatie
De schaal van ziekenhuizen is daarom een belangrijk aandachtspunt. "Het beleid zou zich moeten richten op het tegengaan van verdere schaalvergroting door bijvoorbeeld een verbod op fusies en het faciliteren van toetreding van nieuwe aanbieders", meent Blank. "Ondanks de te grote schaal van Nederlandse ziekenhuizen is het misschien nog mogelijk productiviteitswinst te boeken door specialisatie. Dit onderzoek geeft daar geen antwoord op, maar het is een essentiële vraag die we graag verder uitdiepen in vervolgonderzoek."
Meer informatie
Het onderzoeksrapport Ziekenhuismiddelen in verband: Een empirisch onderzoek naar productiviteit en doelmatigheid in de Nederlandse ziekenhuizen 2003-2009 wordt 6 oktober gepresenteerd tijdens het seminar 'Productiviteitsgroei ziekenhuizen: een kwestie van meten' dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het centrum voor Innovaties en Publieke Sector Efficiëntie Studies (IPSE Studies, TU Delft) organiseren. De uitkomsten van het rapport zullen daar om 14:00 nader worden toegelicht door Bart van Hulst. Het rapport is raadpleegbaar via de website van IPSE Studies.
Technische Universiteit Delft