Wageningen Universiteit en Researchcentrum
Kortere ouderzorg levert kolonisten op
6 okt 2011
Nummer: R3
Brandganzen die hier overwinteren besteden steeds minder tijd aan ouderzorg. Bovendien blijven ganzen hier steeds langer voordat ze vertrekken naar hun broedgebied in Rusland. Die 'extra' tijd benutten jonge ganzen door op verkenning te gaan.
Het gat tussen het einde van de zorg en het begin van de trek bedraagt liefst twee maanden. Dat heeft Rudy Jonker ontdekt tijdens zijn studie naar het trekgedrag van ganzen. Jonker promoveerde afgelopen week op zijn onderzoek aan Wageningen University, onderdeel van Wageningen UR.
Roofvogels
Trekgedrag is bij ganzen cultureel bepaald. Dat wil zeggen: ze leren het van hun ouders. Dat gedrag is de afgelopen decennia sterk veranderd. Ganzen vertrekken tegenwoordig pas halverwege mei; een maand later dan in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Dat komt volgens Jonker door de slechtere omstandigheden onderweg. Minder voedselaanbod en meer roofvogels maken het aantrekkelijker om langer in ons land te blijven. Zijn modelstudies tonen dat aan.
Ontdekken
Jonker onderzocht vervolgens of een langer verblijf in Nederland ook betekent dat ouders langer voor hun jongen zorgen. Maar dat is dus niet zo. Sterker nog: ouders zorgen veel korter voor hun jongen. Ganzen doen dat om er beter van te worden, denkt Jonker. 'Jonge ganzen kunnen nadat ze bij de ouders weg zijn zelf hun weg vinden en nieuwe gebieden ontdekken.' En hoe ruimer die tijd, hoe groter de kans dat er nieuwe broedgebieden worden ontdekt.
Spekkoper
'Vanuit het oogpunt van de fitness van de ouders is dat een gunstige ontwikkeling', denkt Jonker. 'Die verkennende adolescenten hebben een grotere kans om dood te gaan. Maar als het goed gaat, en jouw jong wordt de stichter van een nieuwe kolonie, dan ben je als ouder wel spekkoper. Voor ouders kan het dus gunstig zijn om hun jongen eerder te laten verkennen.' Overigens zorgen niet alleen de migrerende ouders korter voor hun jongen. Ook de blijvers doen dat. Zij zorgen zelfs twintig procent korter voor hun kroost dan de trekkers. Volgens Jonker wijst dat op een extreem snelle aanpassing aan hun nieuwe status als blijver. | Roelof Kleis
Bovenstaand bericht is geproduceerd door de redactie van Resource, het blad voor Wageningen UR (University & Research centre). Meer informatie bij Pers- en wetenschapsvoorlichting van Wageningen UR, e-mail: pers.communicatie@wur of bij de redactie van Resource, e-mail: resource@wur.nl. Zie ook www.resource.wur.nl.