UMC St Radboud
Prijs voor vermindering proefdieronderzoek
24-06-2011
Merel Ritskes-Hoitinga, hoogleraar proefdierkunde en afdelingshoofd van
het Centraal Dierenlaboratorium van de Radboud Universiteit/UMC St
Radboud Nijmegen krijgt een vakprijs voor haar inspanningen om het
proefdiergebruik te verminderen door beter gebruik te maken van
bestaande publicaties. Dat heeft de Zwitserse vereniging van
proefdierkundigen bekendgemaakt. De prijs zal 29 november in Basel
worden uitgereikt.
Checklist voor publicaties
Ritskes en haar team publiceerden vorig jaar een gouden standaard voor
publicaties op basis van proefdieronderzoek. `Met deze gold standard
publication checklist kunnen proefdieronderzoekers hun publicaties
plannen, uitvoeren en schrijven, waardoor ze zowel kwalitatief betere
publicaties schrijven als het proefdiergebruik verminderen', aldus
Ritskes. Met deze checklist wordt het voor onderzoekers gemakkelijker
gemaakt om aan alle belangrijke details aandacht te besteden. `In veel
huidige publicaties worden essentiële details nogal eens niet vermeld.
Bijvoorbeeld is het uit de tekst niet altijd duidelijk of er wel
gerandomiseerd en geblindeerd is, terwijl dit cruciale uitgangspunten
zijn bij wetenschappelijk onderzoek. Daardoor is de waarde van hun
conclusies voor andere onderzoekers niet goed duidelijk.'
Betere wetenschap
Alle details in de beschrijving zijn ook noodzakelijk om onderzoek te
kunnen herhalen: je wilt weten of een bevinding bij herhaling overeind
blijft. Ritskes: 'Door publicaties volgens onze checklist te plannen,
uit te voeren en te schrijven, is dat veel beter te realiseren. Op deze
manier verbetert de wetenschappelijke kwaliteit van het onderzoek; heb
je minder proefdieren nodig en is er ook nog eens een betere vertaling
van de proefdierresultaten naar de mens mogelijk.'
Vergelijkbaarheid
Ritskes pleit voor het systematisch vergelijken van het al bestaande
onderzoek vóórdat nieuw proefdieronderzoek wordt gestart. De gouden
standaard toepassen helpt hierbij. `Wij maakten hier laatst nog mee dat
iemand aan het eind van zijn promotie ontdekte dat hij beter een andere
rattenlijn had kunnen gebruiken. Dat had hij vooraf uit de literatuur
kunnen weten. Als hij dit systematische literatuuronderzoek vooraf had
uitgevoerd, dan had hij beter en doelgerichter onderzoek kunnen doen,
met andere woorden: minder en slimmer dierproeven kunnen gebruiken.'
Voorlopers in de proefdierkunde
De Zwitsers lopen in de EU voorop met hun inspanningen voor verantwoord
proefdiergebruik. Zo is het het eerste land waar onderzoekers een
post-academische opleiding moeten volgen (wettelijk verplicht) willen
ze met proefdieren mogen blijven werken. Het is dus een hele eer dat
juist zij de prijs aan Ritskes uitreiken.