Mediatekst | 16-05-2014

Letterlijke tekst van de persconferentie van minister-president Rutte na afloop van de ministerraad op 16 mei 2014.

RUTTE Vandaag in de ministerraad stilgestaan bij de laatste cijfers van het Centraal Bureau Statistiek over de Nederlandse economie. Zoals bekend een min in het eerste kwartaal van 1,4 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Die krimp komt vooral voort uit het lagere gasverbruik in de afgelopen winter. Tegelijkertijd zie je ook dat het onderliggende herstel aanhoudt. De investeringen nemen toe, met zes procent. De industriele productie stijgt met ongeveer vier procent. Tegelijkertijd zie je dat de groei van het aantal werklozen helaas nog steeds een groei is, maar dat die groei wel bezig is om af te vlakken. Kortom, het is een gemengd beeld. Het is nu zaak koers te houden en de economie te versterken door de noodzakelijke hervormingen door te voeren en de overheidsfinancien op orde te brengen. En natuurlijk, de absolute eerste prioriteit van dit kabinet was, is en blijft eens te meer herstel van de werkgelegenheid. Meer banen. Daar ligt voor ons de hoogste prioriteit. Kortom, we zijn er nog niet. Dat zie je ook aan deze cijfers. We zullen nog hard moeten werken om de economie weer helemaal op een niveau te krijgen waar we het hebben willen. Maar we zijn op de goede weg. En we zullen daar in slagen. Dan hebben we natuurlijk ook gesproken over de aankomende verkiezingen voor het Europees Parlement die plaatsvinden volgende week donderdag, op 22 mei. Dat zijn belangrijke verkiezingen voor Nederland en voor Europa. Er wordt in Brussel besloten over bijvoorbeeld de regels voor de interne markt en over onze munt, om er maar een paar belangrijke zaken uit te lichten. Ik wil dan ook iedereen oproepen om te gaan stemmen op 22 mei. Wat ook uw mening is over de Europese samenwerking, er is altijd een partij die bij uw mening past. Dus maak gebruik van uw democratisch recht.

WESTER (RTL NIEUWS) Toevallig ben ik vandaag op de kop af 20 jaar journalist.

RUTTE Henk Kamp is morgen 20 jaar in de politiek.

WESTER Maar in 20 jaar heb ik nog nooit zo een ingewikkeld persbericht gezien als over de mondiale waardeketens. Kunt u eens uitleggen wat dat nou is?

RUTTE Ja, dat zijn al die zaken... Kijk, Nederland is een exportland. Wil je het verdienvermogen van de Nederlandse economie verder versterken, dan moet je ook gebruik maken van onze sterke exportpositie. En dan doet Nederland een aantal dingen. In de eerste plaats zie je dat in de wereld.. Kijk, Nederland is logistiek heel sterk. Dus je ziet dat bij Nederland producten binnenkomen, dat producten in Nederland producten al of niet industrieel verder verwerkt worden en worden doorgeschoven. Geleidelijk aan verschuiven ook die ketens. Nederland kan daar een bijdrage aan leveren. Deels door producten naar Nederland te halen en hier te verwerken. Deels door bijvoorbeeld ervoor te zorgen dat als het betreft Afrika niet alleen grondstoffen worden geleverd of aangemaakt, maar ook dat daar geleidelijk aan industriele productie ontstaat. Ook daar kunnen wij een bijdrage aan leveren. En wat nou dit kabinet doet is samenvoegen de agenda's van ontwikkelingshulp, ontwikkelingssamenwerking en buitenlandse handel. En dat creeert een platform wat spectaculaire effecten heeft. Veel meer dan ik al gedacht had bij de start van het kabinet. Namelijk dat er een absolute synergie ontstaat tussen handel, ontwikkeling, niet alleen van de primaire productie in de derde wereld, maar ook industriele productie in de derde wereld. En de kansen voor Nederland als handelsland. En daar gaat deze notitie over. Om daar nog veel meer gebruik van te maken. Want voor het verdienvermogen van Nederland zijn die mondiale waardeketens van heel groot belang.

WESTER Wat gaat er dan precies veranderen?

RUTTE Het is niet zo zeer dat wij nu hele grote veranderingen willen, het is dat we vaststellen dat een aantal dingen heel erg goed werken. Dat wil je daar beter op inspelen, laat ik bijvoorbeeld noemen: handelsmissies. In het verleden nog heel sterk gericht op de agrarische sector. Of op andere, veel meer op de primaire productie gerichte sectoren. Dat dat altijd een belangrijk onderdeel zal blijven van handelsmissies, de agrarische sector. Maar dat je in toenemende mate ziet dat ook industriele bedrijven daaraan deelnemen. Dat begon met de baggerbedrijven, de bedrijven die heel erg veel verstand hebben van zaken die te maken hebben met protectie tegen water, zoals Van Oord en Boskalis en dat type ondernemingen. Maar dat ik in toenemende mate zie dat ook industriele bedrijven daaraan deel gaan nemen. ....Nogmaals, morgen is Henk Kamp landelijk 20 jaar in de politiek. Dus u bent zo een beetje gelijk begonnen in 1994.

FRESEN (NOS) De explosieve stijging van het aantal asielzoekers. U heeft gisteren al gezegd dat dat slecht nieuws was. Gisteren werd ook een beetje tussen de regels door gesuggereerd dat er wellicht vanuit Nederland initiatief zou komen richting Europa om op hoog niveau opnieuw over die problematiek te praten. Gaat u dat als premier van Nederland ook doen?

RUTTE Om te beginnen: het is inderdaad een serieus probleem. Dit is echt ontwrichtend. Het gaat om een totale asielinstroom van nagenoeg duizend per week, de laatste weken. Dat zijn dus veel te grote aantallen. Er lijkt ook sprake te zijn van grootschalige mensensmokkel. Daarom ook dat staatssecretaris Teeven allerlei maatregelen neemt om te voorkomen dat de instroom op dit niveau doorgaat. Daarbij wordt samengewerkt door de Koninklijke Marechaussee, het OM, politie, IND, en het expertisecentrum mensensmokkel. Tegelijkertijd zie je dat de controlemogelijkheden van politiek, en Koninklijke Marechaussee in het kader van mobiel toezicht, veiligheid worden ingezet. En dat we ook bezig zijn om die verder te verruimen. En dat deze asielzoekers geen beslissing in een korte procedure krijgen. We nemen er meer tijd voor om zeker te weten dat zij inderdaad terecht zich hier gemeld hebben. En ja, ook deze zaak gaan we ook in Europees verband bespreken. Dat zal in eerste instantie Teeven zelf doen in de JBZ-Raad. Dus het justitieplatform, waar over dit soort zaken gesproken wordt. Dus dat zal de eerste plek zijn. En ik heb vanmorgen samen met hem en Asscher nog gezeten om ook te laten blijken naar hen dat dit een zaak is die het hele kabinet aangaat. Ook Lodewijk en mij. En dat waar wij in onze Europese contacten kunnen helpen, dat zullen doen. Het is nu eerst aan Teeven zelf, maar zodra het dienstig is dat ik ook op het niveau van regeringsleiders zaken aan de orde stel, zal dat onmiddellijk gebeuren.

FRESEN Maar is dat nu nog niet nodig? Want Italie lijkt op dit moment het grote lek te zijn, omdat zij zich omdat het ze misschien niet uitkomt, niet houden aan de Europese afspraken.

RUTTE Ik wil daarvoor natuurlijk... Ik kan niet deze geruchten tot de mijne maken zonder dat we precies weten hoe dingen zitten. Daarom zijn we dingen precies aan het uitzoeken. Teeven heeft heel goed contact met zijn collega's op zijn niveau. Zodra het dienstig is zal ik natuurlijk contact leggen met mijn Italiaanse collega. Hier trekken we echt samen in op. Er is geen twijfel over dat we elke knop indrukken die we kunnen indrukken om dit probleem terug te dringen.

FRESEN Maar is het nodig dat Europese afspraken worden aangescherpt om dit te voorkomen en het lek weer te dichten?

RUTTE Wat nodig is, is dat we alles doen om dit probleem te dempen. Nederland kan deze asielinstroom niet aan. Dit is echt ontwrichtend. Ten aanzien van mensensmokkel et cetera zijn er in Europa goede afspraken gemaakt. Een daarvan zijn de afspraken in het kader van de Dublinakkoorden waarin we afgesproken hebben dat je je meldt bij een land, dat dat land ook verantwoordelijk is dat je je daar registreert, dat je wordt ingeklaard, dat duidelijk wordt of jij ueberhaupt in aanmerking komt voor een asielprocedure. We willen geen asieltoerisme door Europa. Het probleem hier is dat mensen zich melden die nog nergens anders zich gemeld hebben. Dat kan eigenlijk alleen op Schiphol. Of je moet over water komen. Maar als mensen over land komen, dan hebben ze dus altijd eerst een ander land bezocht. En dat zijn we nu dus precies aan het uitzoeken, waar ze nou vandaan komen.

FRESEN Alles koek en ei op dit onderwerp in het kabinet, want wat mij gisteren opviel is dat de VVD de nadruk toch een beetje legt op grenscontrole en repressie en de PvdA vooral zegt: laten we nou vooral zorgen dat we die mensen goed opvangen.

RUTTE Beide moet gebeuren. Die discussie vandaag was daar buitengewoon goed over. Daar zijn we echt zeer eensgezind in. Dit moeten we dempen. En mensen die zich hier melden, die moeten natuurlijk wel ergens ondergebracht worden. Vanzelfsprekend.

BERGHUIS (RTL NIEUWS) Zei u net dat die beslissingen niet heel snel genomen zullen worden omdat het zorgvuldig moet?

RUTTE Ja.

BERGHUIS Waarom is dat? Waarom kan een snelle beslissing niet zorgvuldig zijn?

RUTTE Omdat we precies willen weten waar ze vandaan komen. Kijk als je te maken hebt met Eritrea bijvoorbeeld, dan weet je dus dat daar een verschrikkelijk regime zit, dat mensen daar hele grote risico's lopen. Dus op zichzelf dat mensen mogelijk voldoen aan de asielnormen, is niet uit te sluiten. Tegelijkertijd wil je ook precies weten of mensen zich terecht in Nederland hebben gemeld. Daar is grote twijfel over. Dus aanwijzingen van wat ik zei: mensensmokkel. Maar ook aanwijzingen dat het dienstig is om de controlemogelijkheden van onze diensten verder uit te breiden. Om dat ook allemaal te kunnen vaststellen. Twijfels over: waar komen ze dan wel vandaan. Dus dat willen we allemaal veel grondiger uitzoeken dan je normaal gesproken zou doen, want anders loop je het risico dat je mensen hier toelaat, erkend als asielzoeker en mogelijk ook een verblijfsstatus zou geven, terwijl ze zich eigenlijk hier helemaal niet hadden moeten melden. Dit is ook een signaal overigens naar de mensen daar, de mensensmokkelaars. Dat als u dacht: ik kom naar Nederland, want in Nederland heb ik een snelle asielprocedure - en deze mensen zullen wel aan de eisen voldoen, dan is hier de mededeling dat het zo niet werkt.

BERGHUIS Het aantal dat nu wekelijks binnenkomt is ongeveer 4 / 5 keer zo groot als het aantal daarvoor. Elke beslissing die genomen wordt, kost meer tijd omdat het extra zorgvuldig moet. Kan de IND dat wel aan?

RUTTE Tijdelijk natuurlijk de IND... Ik heb niet precies nu zicht op. Nee het loopt niet vast. Maar er wordt vreselijk hard gewerkt en als het nodig is wordt daar bijgeschakeld. Maar we gaan natuurlijk niet ineens heel veel mensen hier toelaten omdat anders de werkdruk te groot zou zijn. Dus groot respect voor de medewerkers van de IND, daar wordt echt op dit moment 24/7 hard gewerkt. En nogmaals, als nodig dan wordt de capaciteit uitgebreid. Maar wat je niet wilt is vanwege een snelle asielprocedure landen die het hier betreft, mensen uit landen die het hier betreft, die laten we zeggen in algemene zin, mag je aannemen, ook kans hebben op die asielstatus, die ook heel snel geven terwijl je weet dat ze eigenlijk in een ander land hadden moeten zitten.

BERGHUIS Of heel snel afwijzen.

RUTTE Ja maar het lastige is dat deze mensen uit een land komen wat strikt genomen natuurlijk geen regime heeft waarvan je zegt: dat is een prettige zaak.

BERGHUIS Maar dan is er dus ook een goede kans dat die mensen mogen blijven?

RUTTE Dat weet ik niet. Als je gewoon kijkt, macro, naar de situatie in die landen, dan moet je niet uitsluiten dat er een kans is dat mensen hier kunnen blijven. En zeker als er dan zoveel komen en er zoveel twijfel over de vraag of ze zich aan de regels hebben gehouden. Echt zeer serieuze twijfels. Dan lijkt het mij heel verstandig om dat maar eens helemaal goed uit te zoeken voordat je besluit iemand een asielstatus te geven.

BERGHUIS Kan jaren duren?

RUTTE Hoe lang dat duurt, kan ik niet zeggen. Maar we nemen daar echt meer tijd voor dan via de verkorte procedure het geval zou zijn. Misschien even aanvullen: al die zaken passen in het totale pakket om ervoor te zorgen dat het signaal is naar de rest van de wereld: Nederland is geen open huis. Wij gaan dit indammen. We gaan dit onder controle krijgen. We zullen het lek boven krijgen. Maar tegelijkertijd: als mensen zich hier melden die natuurlijk echt aan de eisen voldoen, blijven wij een fatsoenlijk land waar asiel mogelijk is. Maar hier zijn teveel aanwijzingen dat dingen niet deugen en die willen we echt precies uitgezocht hebben voordat we besluiten deze grote aantallen toe te laten.

BERGSMA (ANP) Wat betekent het voor de solidariteit in Europa tussen Noord en Zuid als zal blijken dat Zuid-Europese landen doorstroom van asielzoekers daarbij een oogje dichtknijpen en asielzoekers doorlopen naar Scandinavie, Belgie, Duitsland, Nederland en die vervolgens hier met het probleem opvang zitten. Wat zou uw oordeel zijn als blijkt dat Italie hier zijn plicht heeft verzuimd?

RUTTE Als dat waar is, dan zet dat natuurlijk dat natuurlijk de bijl aan de wortel van ons Europees asielsysteem. Dus dat kan niet. Dus we moeten ook echt alles eraan doen om ervoor te zorgen dat alle landen zich aan de afspraken houden. Maar ik heb op dit moment geen harde bewijzen dat dat niet zo zou zijn. Dat is een van de redenen om ook de procedure te rekken en pas mensen toe te laten, of eventueel toe te laten, als je ook zeker weet dat op punt ook andere lidstaten hun verantwoordelijkheid hebben genomen.

BERGSMA U weet niet zeker dat het daar in ligt, maar u weet welk zeker dat deze mensen niet via Rotterdam of Schiphol zijn binnengekomen. Dus die moeten ergen in Europa aan langs zijn gekomen. RUTTE Zo is het.

DUIN (ALGEMEEN DAGBLAD) Zei u zojuist: deze stroom kan Nederland niet aan, dit werkt ontwrichtend. Wat bedoelt u precies met ontwrichtend?

RUTTE Omdat mijn overtuiging is dat de Nederlandse samenleving een restrictief en humaan asielbeleid accepteert, we hebben een rijk land, als mensen echt in de wereld bedreigd worden, grote persoonlijke risico's lopen, risico's ook die vergaande gevolgen hebben voor hun lichamelijk voortbestaan. Dus de dood zelfs tot gevolg hebbend. Of ernstig risico lopen op marteling, andere zaken. Dan geldt in de eerste plaats dat wij werken aan opvang in de regio. In de tweede plaats dat je je meldt bij een land en dat dat land ook verantwoordelijk is om de zaak netjes af te werken. Dat we met de aanpassingen van de vreemdelingenwet het hele asielbeleid eind jaren 90, de aantallen op een niveau hadden gekregen waarvan je ook in de Nederlandse samenleving merkt dat mensen zeggen: we begrijpen dat het ook bij een fatsoenlijk land als Nederland hoort dat je mensen die in zulke vreselijke situaties zitten, ondersteunt. Maar dat vereist tegelijkertijd dat iedereen zich aan de afspraken houdt. En mijn overtuiging is, als het om dit soort bizarre aantallen gaat, ongeveer een kleine provinciestad per jaar erbij zou komen, dat onze samenleving, ik in ieder geval, daartegen ben.

DUIN Dus het ontwrichtend voor het maatschappelijk draagvlak?

RUTTE Zeker. Alle dingen die wij in Nederland doen, alle collectieve arrangementen in de sociale zekerheid en de gezondheidszorg, ons belastingstelsel, ons asielbeleid, zijn allemaal gebaat bij een breed maatschappelijk draagvlak. En in dat maatschappelijk draagvlak zitten altijd aannames dat je bereid bent om in ruil voor belastinggeld goede wegen te hebben en goede gezondheidszorg. Dat je bereid bent te accepteren dat we natuurlijk in een land als Nederland mensen die in ellende zitten tegen hun schuld hun baan verliezen, dat je die een fatsoenlijke uitkering biedt. En daar hoort ook bij dat als mensen in de wereld echt in de problemen zijn en aan alle regels voldoen, en alle landen hun verantwoordelijkheid nemen, dat ook Nederland zijn steentje daaraan bijdraagt. En dan kom je op aantallen blijkt uit de afgelopen 10/15 jaar die nog steeds aanzienlijk zijn, tussen de 10 en 15 duizend per jaar, maar waarvan je merkt dat de Nederlandse samenleving zegt: dat is te dragen. De aantallen waar het nu over gaat, dat is mijn overtuiging, zal de Nederlandse samenleving zeggen: die zijn niet te dragen.

DUIN Dit is een fenomeen wat betrekkelijk kort zich voordoet, die enorme stijging. Volgens mij een aantal weken. Heeft u signalen gekregen dat de samenleving ontwricht wordt afgelopen weken, maanden?

RUTTE Nee, maar wel als we op dit niveau door gaan. Dat is mijn overtuiging ja, zeker.

VAN SOEST (AD) Maakt u zich ook zorgen over het voortbestaan van dit kabinet?

RUTTE Nee.

VAN SOEST Dat is wel raar want heel veel van uw partijgenoten doen dat wel.

RUTTE Nee ik niet.

VAN SOEST Oke, en waarom niet?

RUTTE Omdat ik gewoon vaststel wat we doen. We hebben coalitie van twee partijen die heel verschillend denken over heel veel zaken die eind 2012 op basis van de verkiezingsuitslag gezegd hebben, ook omdat andere partijen op dat moment afhaakten, we nemen onze verantwoordelijkheid. Hebben toen gewerkt aan een regeerakkoord, vervolgens gezocht naar maatschappelijk draagvlak in de eerst helft van vorig jaar en in de tweede helft van vorig jaar erin geslaagd om ook te komen tot politiek draagvlak zodanig dat de voornemers van het kabinet ook kans van slagen hebben niet alleen in de Tweede Kamer maar ook in de Eerste Kamer. Daar zij we heel druk mee bezig. Al die afspraken die we gemaakt hebben zijn we aan het uitvoeren. Er ligt een hervormingsagenda die van een omvang is vergelijkbaar met of overstijgt wat Lubbers I en Balkenende II hebben gedaan, ook noodzakelijk trouwens, veel achterstallig onderhoud. En dat ligt op schema, dat gaat goed. Tegelijkertijd is de persoonlijke samenwerking uiterst plezierig. We zijn het vaak oneens, er zijn veel dingen op te lossen in zo'n coalitie en nu is het ook niet zo dat als we bij elkaar zitten en er zijn problemen dat we onmiddellijk het oplossen. Maar meestal na een half uur of een uurtje praten zijn we er uit. Dus dat laat ook zien dat het probleemoplossend vermogen van deze coalitie goed is. Tot en met deze week aan toe. Ik heb geen reden om aan te nemen dat dat verandert. Wat je tegelijkertijd ziet is dat in deze fase van de electorale cyclus en met inachtneming van die vergaande hervorming en de impact op de samenleving dat je niet moet verwachten dat je bij de stembus meteen de grote overwinningen kunt boeken. Dat zagen we ook terug bij de gemeenteraadsverkiezingen, dat zal in enigerlei mate ook vertalen volgende week bij de Europese verkiezingen. Maar ik merk ook dat bij de Partij van de Arbeid en de VVD men de lange termijn focus in het oog houdt.

VAN SOEST Hoe verklaart u dan dat een hoop van uw partijgenoten die zorg wel hebben?

RUTTE Ik denk dat in beide partijen mensen zijn. In de VVD zullen mensen zijn die zeggen ik had liever een andere coalitie gezien. Dit was ook niet mijn eerste voorkeur, ik had ook natuurlijk in mijn gedachten een kabinet met van andere partijen die meer politiek dichter bij de VVD staan. Dat zelfde zal ongetwijfeld voor Diederik Samsom gelden. En wil je dit laten slagen dan moet je ook compromissen sluiten. Die sluit je in het belang van het land om de noodzakelijke hervormingen door te voeren. De kiezer is soeverein, die heeft een uitslag neergelegd, een kaart, op 12 september 2012 waarbinnen wij te werken hebben. Daar kun je van alles van vinden, je kunt tegen de kiezer zeggen had dat nou anders gedaan. Maar de kiezer beslist dat in volledige autonomie en binnen die context hebben wij te werken en hebben we onze verantwoordelijkheid genomen maar ik vind het helemaal niet gek dat in beide partijen natuurlijk ook gezegd wordt, ja niet al die compromissen bevallen ons, er moeten moeilijke besluiten worden genomen. Het is niet altijd zo dat we het verkiezingsprogramma volledig kunnen uitvoeren van de Partij van de Arbeid of de VVD, wat misschien met een andere combinatie wel had gekund. Maar die combinatie die was electoraal niet mogelijk. Ik vind dat er in beide partijen heel veel realiteitsgehalte over is. Maar er zijn natuurlijk ook mensen, dat is onvermijdelijk, die zeggen ja toch liever wat anders.

VAN SOEST Nou heeft u in het verleden altijd gezegd als u met een coalitiepartner aan het regeren was die enorm onder druk stond electoraal, we moeten ze wat comfort bieden. Vindt u dat dit kabinet Samsom ook was comfort moet bieden?

RUTTE Ik denk, ja, die term comfort is wel een eigen leven gaan leiden. Wat ik vind is dat als je in een samenwerking zit dat je moet proberen met elkaar rekening te houden. Dus ik verwacht van Diederik Samsom, Lodewijk Asscher dat zij zich proberen te verdiepen in de VVD en dat het soms moeilijk is voor de VVD om bepaalde compromissen uit te leggen. En omgekeerd verwacht ik van mijzelf en Halbe Zijlstra, dat doen we ook, dat we ons proberen te verdiepen in de positie van de Partij van de Arbeid en de samenwerking kan slagen, en slaagt ook tot en met de dag van vandaag, omdat we dat doen. Ook net in het kabinet weer moeilijke besluiten genomen, ingewikkelde zaken besproken. Dat vraagt inlevingsvermogen in elkaar en er voor zorgen dat beide partijen kleur op de wangen houden en dat je ook je realiseert dat bij deze hele moeilijke besluiten in de samenleving natuurlijk heel veel mensen daar hun eigen opvattingen over hebben en ook kritisch over zijn. Maar dat de eventueel ook electoraal zich te vertalen effecten van het beleid dat je daar niet nu op het juiste moment voor bent. Dat zal je later moeten vinden.

VAN SOEST In dit proces is de rek er nog niet uit?

RUTTE Absoluut niet. Nee, echt echt niet. Ook deze week weer, gewoon net zoals in de afgelopen weken, maanden, allerlei problemen met elkaar kunnen oplossen.

VAN SOEST Durft u een voorspelling te doen of u de eindstreep haalt?

RUTTE We gaan nu heel lang... Het wordt bijna een interview.

DU PRE (VOLKSKRANT) Kunnen wij even het probleemoplossend vermogen testen? De rechtbank Amsterdam heeft gister uitspraak gedaan in een zaak waarin een illegaal zijn beroep op zijn recht op kleding, onderdak en voedsel, en hij heeft gelijk gekregen. Nu heeft de Partij van de Arbeid eerder in debat al aangegeven dat ze vinden dat dat in wetgeving moet worden omgezet. Vindt u dat ook?

RUTTE Nou we gaan eerst maar eens even die uitspraak van de rechtspraak Amsterdam goed bestuderen. Daar moeten we ook kijken hoe we daar mee omgaan. Even de aantekeningen er bij halen op dit punt. Dus we gaan daar eens even heel goed naar kijken en dan ook besluiten wat we voor verdere stappen gaan zetten.

DU PRE Wat is uw gevoel bij die uitspraak, heeft u daar een goed gevoel bij?

RUTTE Nee ik praat nooit over mijn gevoelens bij jullie, dat vind ik veel te gevaarlijk.

DU PRE Maar de Partij van de Arbeid heeft eerder aangegeven, hier willen wij, hier moet Teeven gewoon gehoor aangeven.

RUTTE Ja.

VERBEEK (BNR) Dat is volgens mij niet wat u wil begrijp ik.

RUTTE Ik blijf even bij de uitspraak van de rechtbank Amsterdam en die uitspraak is net gedaan en die gaan we eens even goed bestuderen en dan kijken we hoe we er mee omgaan.

VERBEEK Nog even ten aanzien van de krant over woede-uitbarsting over strafbaarstelling illegaliteit. Kunt u eens uitleggen wat daar de aanleiding voor was?

RUTTE Ja we lezen een hoop in de krant en daar ga ik verder geen commentaar op geven. Wij hebben natuurlijk heel veel gesprekken achter de schermen. Soms lekken daar dingen van uit, dat is onvermijdelijk in de politiek. Het valt nog eigenlijk erg mee. Wat er allemaal uitlekt. (gelach, red.) U zou eens moeten weten, nee hoor. Ik ben overigens nooit boos. Maar u moet er eens over ophouden, die woede-uitbarstingen. Nee, zonder gekheid. Ik ga daar verder geen commentaar op geven. Achter de schermen zijn allerlei gesprekken gaande in verschillende mate van toonhoogte, maar zoals ik al zei, de verhoudingen zijn echt heel goed en als het eens een keer zo is dat het nodig is om elkaar even wat steviger bij de schouders te pakken dan is dat ook zeer geaccepteerd door de andere. Of dat hier gebeurd is kan ik niks over zeggen. Nee, daar kan ik geen uitspraken over doen.

DE WINTHER (TELEGRAAF) Ik weet dat het net al voorbij is gekomen maar ik, het schoot me te binnen en ik geloof niet dat ik op tijd mijn hand op stap.

RUTTE Ja u stak uw hand op over asielbeleid. Ja.

DE WINTHER Er zijn de afgelopen jaren ook onder uw leiding nogal wat pardonneringen uitgedeeld door de overheid. Heeft u het idee dat het feit dat misschien Nederland bekend staat inmiddels als het land waarin het goed toeven is als je hier naartoe komt en asiel aanvraagt dat dat invloed heeft op het feit dat mensensmokkelaars of ja mensensmokkelaars Nederland uitzoeken om mensen naartoe te sturen?

RUTTE Nee. Het beeld wat men in de wereld heeft van Nederland is dat wij een restrictief, fair maar zeer restrictief, asielbeleid voeren en dat zie je ook in de aantallen. Die zijn, behalve de afgelopen paar weken dus, maar als je die vergelijkt met wat we 15 jaar terug gewend waren, natuurlijk enorm terug gelopen. Dat komt ook deels omdat, in belangrijke mate omdat wij heel stevig asielbeleid hebben. Veel afwijzingen en bij een stevig asielbeleid hoort helaas ook af en toe discussie over groepen die dan weer dreigen buiten de boot te vallen. Mijn partij is dan minder snel geneigd tot een pardon, dat is wel gebeurd in 2005 denk ik, 6, was een politieke meerderheid ontstaan na de Kamerverkiezingen voor het generaal pardon toen. Nu in het regeerakkoord hebben we afspraken gemaakt voor een veel kleinere groep voor een kinderpardon. Daar kun je van alles van vinden maar ik heb geen enkele aanwijzing dat dat de aantrekkingskracht voor Nederland heeft vergoot.

DE WINTHER Nu zijn, ja u zegt we hebben nu nog een klein pardon. De fractieleider van de PvdA is natuurlijk van de week nog 100 mensen, of eigenlijk 300 mensen, hun familie zou dan ook mogen blijven, ook zo'n pardon eigenlijk in het vooruitzicht gesteld. U zegt we gaan al die mensen die nu in Nederland komen zorgvuldig bekijken en naar hun verhalen luisteren. Als daar nou uit blijkt dat inderdaad op een gegeven moment duidelijk is geworden dat het in Nederland een goede kans van slagen is. Vindt u het dan niet voor de overheid ook reden om te denken moet ik dit nou wel doen zo met die pardonregelingen?

RUTTE Ja u vraagt mijn persoonlijke opvatting. Van mijn partij is denk ik bekend dat VVD tegen pardonnen is omdat dat niet past in de ogen van de VVD in een restrictief asielbeleid. Maar er is in 2006 was er een Kamermeerderheid die dat vereiste waar de VVD niet toe behoorde. Nu zijn er afspraken gemaakt in de coalitie voor een strikte en strenge asielparagraaf, die is er ook gekomen met allerlei aanscherpingen waarbij op een punt een concessie is gedaan door de VVD, namelijk het kinderpardon. Ik vond het een acceptabel compromis, zoals we meer compromissen hebben moeten sluiten in deze coalitie die grotere kloven moest overbruggen dan je wenselijk zou vinden. Nogmaals, de verkiezingsuitslag was wat hij was dus een restrictief asielbeleid maar wel tegelijkertijd dat kinderpardon. Dat stond niet in het VVD verkiezingsprogramma maar ik vond dat wel acceptabel in het compromis. En dat kinderpardon in Fred Teeven ruimhartig aan het uitvoeren en op een fatsoenlijke manier zoals hij dat altijd doet.

DE WINTHER Maar is het dan ook niet wat vroeg om te concluderen dan meneer Rutte, als al die mensen nog naar hun verhaal moet worden geluisterd, om nu al te zeggen dat het niet met elkaar te maken heeft?

RUTTE Ja maar u zegt nu dat het kinderpardon aanleiding zou zijn tot...

DE WINTHER Nee, ik zei dat er een imago van Nederland in het buitenland kan ontstaan dat Nederland wat soepeler wordt omdat er pardonregelingen moeten worden uitgedeeld en dat dat dus reden is voor mensensmokkelaars of mensen om eerder Nederland op te zoeken. Eerst was het bijvoorbeeld Groot-Brittannie die volgens mij geen pardonregelingen...

RUTTE Nou Groot-Brittannie heeft natuurlijk een enorm eigen probleem namelijk een massale instroom van mensen uit het buitenland. Bijvoorbeeld uit Oost-Europa en dat leidt nu echt tot maatschappelijke ontwrichting daar. Dat is het maatschappelijke debat, nee ik zou Engeland niet als voorbeeld willen nemen. Nee kijk, in Nederland hebben wij een restrictief asielbeleid. Dat is aangescherpt in dit kabinet, Fred Teeven voert dat uit. Er stond een concessie tegenover dat kinderpardon, die wordt ruimhartig uitgevoerd. Mijn overtuiging is dat de optelsom van de aanscherping van de wetgeving in de jaren '90 en de kabinetten daarna en ook wat dit kabinet nu weer doet, dat dat wat betreft Nederland echt het beeld in de wereld geeft van een land dat streng is en dat dat op zichzelf dus geen reden is om aan te nemen dat dat leidt tot extra instroom.

KORTEWEG (VOLKSKRANT) Op donderdag volgende week mogen we gaan stemmen. Pas op zondag volgt de uitslag, zijn er plannen om in de toekomst de zelfde dag als de rest van de Europeanen te gaan stemmen?

RUTTE Nee daar heb ik niks van vernomen, we hebben nu echt andere dingen aan ons hoofd dan de dag waarop we gaan stemmen over vijf jaar. Dat zien we dan wel.

KORTEWEG Vindt u niet dat die afstand in tijd een negatieve invloed kan hebben op de opkomst?

RUTTE Ah nee dat geloof ik niet. Er komt wel een exitpoll die avond.

KORTEWEG En dat is genoeg wat u betreft?

RUTTE Ja, ik had ook liever die uitslag meteen gehad maar je zit natuurlijk met het punt dat in Europa gezegd is ja als een aantal landen het op donderdag doen en andere op zondag dan kan dat misschien ook elkaars resultaten beinvloeden. Nou ik begreep dat GeenStijl een andere maas in de wet hebben gevonden om te proberen zo veel mogelijk die uitslag die dag te krijgen. Wij hebben hier als kabinet gezegd laten we nou ook een beetje rekening houden met de wens die de andere electorale systemen leeft die zondag stemmen om die beinvloeding niet te hebben. Weet je, dit zijn van die dingen, het zijn altijd van die dubbeltjes op zijn kant. Nou hij is nu deze kant op gevallen, dat vind ik acceptabel. Persoonlijk vind ik het natuurlijk ook leuk als voorman van mijn partij om die avond te weten hoe we het gedaan hebben en niet nog drie dagen te wachten tot Nieuwsuur geloof ik om 10 uur op zondag het bekend maakt. Maar goed, het is wat het is.

WESTER (RTL) Even over twee van uw meest geliefde oppositiepartijen, de ChristenUnie zegt, minister Dijsselbloem mag absoluut niet naar Europa vertrekken voor een post als eurocommissaris. D66 zegt als we een hele mooie post kunnen krijgen dan moet hij dat vooral doen. Hoe zit u daar in?

RUTTE Ja je zou bijna denken dat ze in het kabinet zitten.

WESTER Dat is toch bijna een beetje zo?

RUTTE Nee dat willen ze nou juist zelf niet. Ze hebben gezegd, we zijn oppositie en we werken samen op een aantal dossiers, en zo is het ook. Ik zeg daar niks over want kijk, alles wat ik zeg in commentaar daar op zou inzage geven in mijn kaarten en die kan ik niet geven en dan zal ik uitleggen waarom. Ik vind het van belang om mijn uiterste best te doen na de Europese verkiezingen om voor Nederland een goede plek uit te slepen, we gaan daar, geen garanties dat het lukt, maar we gaan ons uiterste best doen. Daar heb je goeie mensen voor nodig, nou die hebben we natuurlijk in Nederland. Goeie lobby voor voeren en die lobby verstoor ik als ik in zou gaan op geruchten over namen die overal rond gaan of die zou ontkennen en zeggen nee die naam niet, o is het dan die naam wel? Weet je, dan schaad ik onze belangen. Dus ik moet daar gewoon maar kennis van nemen en daar verre van blijven.

WESTER Maar zou het wat u betreft zonder dat misschien met een naam te beleggen gewoon een zittende bewindsman of vrouw mogen zijn zoals in het verleden wel vaker is gebeurd.

RUTTE Ja maar u vraagt mij nu te filosoferen over een volstrekt denkbeeldig scenario in uw ogen waarvan het speculeren daarover plaats vindt in de context van uw vorige vraag waarbij u een concrete naam noemde. Dus dan zou het toch de indruk wekken dat die naam die u net noemde dat die klopt of niet klopt of dat andere namen kloppen of niet kloppen en ik wil eigenlijk al die geruchten laten voor wat ze zijn en mijn best doen voor een goeie plek voor een goeie persoon te halen.

WESTER Dan draai ik hem even om ook weer zonder naam. U zegt niet het mag per se geen Nederlandse bewindsman of vrouw zijn.

RUTTE Ik zeg daar helemaal niks over. Echt niet.

WESTER Zegt u er niks over om...

RUTTE Nee ik vind het vreselijk om er niks over te zeggen want u weet, ik probeer altijd totale openheid met u te hebben over alle dossiers zonder uitzondering, compleet. Dat vind ik mijn omissie. Maar in dit geval snijdt het, schaad ik het Nederlands belang als ik dat zou doen en dus moet ik me inhouden.

WESTER Maar u zegt er dus eigenlijk niks over omdat het aan de orde is.

RUTTE Ik zeg er niks over omdat ik allerlei speculaties die nu gaan, nu gaan we zeggen over deze meneer, over Jeroen Dijsselbloem, over een paar dagen gaan ze over Lilianne Ploumen en dan gaan ze over Henk Kamp en dan gaan ze misschien over weet ik veel wie. Over misschien wel Sybrand van Haersma Buma, misschien wel Alexander Pechtold. Als ik al die geruchten die dadelijk gaan, Arie Slob, Kees van der Staaij, Geert Wilders. Als ik dat zou doen schaad ik de belangen.

VISSCHJAGER Wanneer heeft u voor het laatst piano gespeeld, tenminste op serieuze manier?

RUTTE Op een serieuze manier, dat wekt de indruk dat ja. Voor het laatst? Een paar dagen terug.

VISCHJAGER Een paar dagen geleden nog?

RUTTE Nee langer nog, een week terug. Ik heb aan zes kanten buren dus ik kan na tienen niet spelen.

VISCHJAGER Nee dat begrijp ik maar ik begrijp ook dat u pianospelen belangrijk vindt.

RUTTE Ja, zeker net zoals u.

VISCHJAGER En ook de andere ministers?

RUTTE Die moeten bepalen of ze piano spelen of niet, dat laat ik aan hen over.

(...)

WESTER (RTL) De kandidaat die u wel openlijk steunt dat is de heer Verhofstadt voor het voorzitterschap van de Europese commissie. Er is deze week behoorlijk wat te doen over (...) zijn neveninkomsten. Vindt u dat wenselijk dat een Europarlementarier zo veel bij verdient als hij ook kandidaat is voor het voorzitterschap?

RUTTE Ik vind dat Europarlementariers zich aan de afspraken moeten houden en dat doet Guy Verhofstadt naar beste weten helemaal.

WESTER Dat heeft hij niet helemaal gedaan want hij heeft zijn formulieren allemaal verkeerd ingevuld.

RUTTE Ja er was vandaag inderdaad een bericht op uw website, dat zag ik, dat hij een bepaalde opbrengst die had hij netto ingeboekt en die had hij bruto in moeten boeken en dat heeft hij ook meteen gecorrigeerd en dat brutobedrag stond ook al op zijn website en het was niet zo dat hij daar geheimzinnig over deed. Dus hij heeft die fout ook meteen hersteld.

WESTER U vindt hier niks aan de hand?

RUTTE Ik vind dat Europarlementariers zich aan de afspraak moeten houden en normaals, bij mijn beste informatie doet Guy Verhofstadt dat.