Inspirerende docenten met liefde en passie voor het vak `En ineens b..


Inspirerende docenten met liefde en passie voor het vak

`En ineens ben je gegrepen door onderwijs'

12 januari 2015

Studenten willen inspirerende docenten met liefde en passie voor het vak. Die toegankelijk zijn en betrokken bij hun studenten. Uiteraard kunnen ze bogen op een enorme vakkennis en ervaring en bezitten ze aansprekende didactische vaardigheden. VUmc telt een heel aantal van dit soort
multi-talenten, zo blijkt elk jaar uit de verkiezing van de beste docent. Maar hier geldt net als bij de studenten: toptalenten hebben amper scholing nodig. Het gaat er juist om de grootste groep op een hoog niveau te brengen.

Status
Wat helpt is een cultuur te creeren waarin onderwijs gedijt, met ruimte en waardering voor docenten. Het was op zijn minst typisch dat er - tot voor kort - op universitair niveau niet-gekwalificeerde docenten aan het werk waren. In het middelbaar en hoger beroepsonderwijs kun je alleen terecht
na een gerichte (beroeps) opleiding. 'Onderwijs is echt een vak', zegt Bakker. 'We zijn hard bezig de status van het vak te verhogen.' De Basis Kwalificatie Onderwijs was een eerste stap, deze kwalificatie is inmiddels verplicht voor elke nieuwe docent. Zoals er competenties zijn geformuleerd
voor studenten, zijn die er ook voor docenten. De docenten van VUmc zijn competent op het gebied van uitvoeren, ontwikkelen, toetsen, begeleiden, organiseren van het eigen onderwijs, en de evaluatie daarvan. Op deze competenties is het BKO-traject gebaseerd. Voor docenten die sleutelposities
in het onderwijs bekleden, is er nu de leergang S(enior)KO, van de VU, die VUmc docenten samen met docenten van andere faculteiten doorlopen. Een Leergang Onderwijskundig Leiderschap, ook aan de VU, is het hoogste compartiment van het onderwijscarriereplan. Programmaleiders bekwamen zich daar
in leiderschap en didactische innovatie. Bakker: 'Naarmate er meer mensen die leergangen hebben gevolgd, komen ook op hoge posities mensen die onderwijs uitdragen. En dat moeten we hebben!'

Persoonlijke evaluatie
De divisies krijgen voor het vrijstellen van hun specialisten voor onderwijstaken een ruime vergoeding. Het uitgebreide onderzoeksprogramma naar onderwijs moet het leereffect - en ook de status - nog verder verhogen. Maar hoe meet je of al je inspanningen leiden tot goede docenten? Anke
Kleinveld cooerdineert de tutoren, een belangrijke groep docenten in het kleinschalige, activerende onderwijs van VUmc. 'Wij evalueren hen allemaal persoonlijk. Je kunt een keer pech hebben met een groep, dat het niet klikt. Maar als je bij herhaling slecht scoort, voeren we een gesprek en
bieden we ondersteuning aan.' En opleiders in de masterfase worden voortdurend getoetst op professioneel gedrag.

Gegrepen
'Ik weet niet of je het kunt leren, een goede docent te zijn', zegt Jos Kooter, internist en voor de vierde maal docent van het jaar. 'Je kunt vaardigheden trainen. Het meest vruchtbaar is het om mensen die het in zich hebben, een beetje Pokon te geven, een beetje te sturen, dan groeit het
vanzelf.' Saskia Peerdeman, neurochirurg deelt deze mening. 'Inspiratie is de kern van doceren. Als die basisvoorwaarde er is, volgt kennisoverdracht als vanzelf. Inspiratie valt niet te trainen, maar gelukkig zijn er genoeg mensen bij wie je het vuurtje alleen maar hoeft aan te wakkeren.' En
dat lukt regelmatig. Zelfs bij hen die niet uit zichzelf voor het docentschap kiezen, maar worden gestuurd door hun afdeling. Dat merkt Kleinveld bij terugkomdagen van de tutoren. 'Iedereen vindt het leuk, terwijl er heel wat aarzeling was bij de start. Een tutor trekt gedurende een heel
semester intensief op met studenten. Je gaat je binden aan hen, je voelt met ze mee, weet wat er speelt. En ineens ben je gegrepen door onderwijs.'

Passie
'Wow, die heeft een verhaal! Hiervoor zit ik bij deze opleiding, hier gaat het om!' Dat moeten onze studenten voelen. Als je merkt dat iemand knowhow heeft - kennis, kunde en ervaring - en dat kan overbrengen, dan blijft het hangen.

Dat kan alleen als je passie voelt voor je vak. Dan kan jouw passie, de passie van de student worden. Bij VUmc Amstel Academie zijn de docenten vrijwel allemaal eerstegraads bevoegd en ze werken voor het overgrote deel ook in de praktijk. Juist die combinatie - theorie en voorbeelden uit de
praktijk - versterkt elkaar en daarmee weet je studenten te raken. Als ik die klik voel, is voor mij een les helemaal gelukt.' Danielle van der Weij, verpleegkundige, senior opleider vervolgopleiding obstetrie en gynaecologie

Vertrouwen
'Socrates beschouwde zichzelf als verloskundige. "Mensen bezitten kennis, die moet alleen maar wakker worden." Ik schep er genoegen in om dat te laten gebeuren bij studenten. Ik weet nog hoe mooi ik het zelf vond als de schellen me van de ogen vielen.

Als de docent iets zei wat ik eigenlijk al wist, maar dat ik dan ineens ook snapte hoe het zat. Het is geweldig om dat moment te zien bij studenten, dat ineens het licht aan gaat. Je moet ze het vertrouwen geven dat ze meer weten dan ze denken, dat ze meer onthouden, en dat ze meer begrijpen
dan ze denken. Dat doe je niet door trucjes toe te passen of feiten op te lepelen. Het gaat over het leven zelf. De onzekerheid, de angsten, het gevoel niets waard te zijn als co-assistent, dat het nooit zal lukken. Zo voelde ik mij in die tijd. Dan is het heel fijn als iemand je het vermoeden
geeft dat je het wel kunt, dat het wel gaat lukken. Die rol wil ik graag vertolken. En zoals een verloskundige het prachtig vindt een baby op de wereld te helpen, geniet ik er van om het licht te ontsteken.' Jos Kooter, internist en opleider.

Contact
'Contact kunnen maken met studenten, daar gaat het om. Een docent die benaderbaar is, open staat, persoonlijke interesse toont. Die een veilige sfeer creeert waarin er alle ruimte is om aan te geven dat je iets niet weet, en die uitnodigt tot het stellen van vragen.

Het gaat dus om een goede relatie tussen docent en student. En van daaruit start de kennis - overdracht. Het doceren zelf kun je goed voorbe - reiden. Ga na wie je voor je krijgt. Wat weten ze al, wat wil ik dat ze na mijn lessen wijzer zijn gewor - den? En hoe pak ik dat aan? Welke
werkvormen, welke timing, hoe prikkel ik interacties? Hoe grijp ik in in het groepsproces? Je stelt een vraag en het blijft stil. Wat dan? Nog erger: je stelt geen vraag en toch is er heel veel rumoer. Dat zijn allemaal di - dactische vaardigheden die je kunt trainen. Struc - tuur geven,
duidelijkheid scheppen, verwachtingen naar elkaar uitspreken; nog wat voorwaarden voor een optimale leeromgeving. En je bent een rolmo - del, ook als docent. Daar ben ik mezelf soms nog te weinig van bewust. Hoe je omgaat met collega's, studenten, daar ben je ook rolmodel in. Zelf leer ik
continu bij, van studenten, maar ik kijk ook nog steeds de kunst af bij anderen.' Anke Kleinveld, wetenschappelijk docent, cooerdinator tutoraat.

Benieuwd naar de andere verhalen? Lees het online in I.O. Magazine .

bron: Origineel