Is de profeet Mohammed ook Charlie?
DEN HAAG, 20150115 -- Er is een nieuwe Charlie Hebdo-cartoon over Mohammed en de grootmoefti (de hoogste islamitische geestelijke) van Egypte heeft reeds de leiding van Charlie Hebdo gewaarschuwd voor een nieuwe golf van haat in de westerse samenleving. Het is bewonderenswaardig dat de grootmoefti wijst op de gevolgen én eerder de aanslag op dit blad heeft veroordeeld als een terroristische aanslag. Het zou echter nog bewonderenswaardiger zijn als niet alleen de grootmoefti maar ook andere imams een keer inhoudelijk zouden ingaan op de inhoud van sommige cartoons en een emotionele handleiding zouden opstellen hoe westerse moslims met dergelijke cartoons zouden kunnen omgaan.
Helaas hebben niet alleen moslims grote moeilijkheden om emotioneel en verstandelijk te reageren op cartoons, maar ook iemand als Geert Wilders reageerde furieus op een tekening van hem zelf gemaakt door Adriaan Soeterbroek. Het betreft een tekening waarin Wilders moslimtuig in een concentratiekamp de weg wijst naar de douche (in de concentratiekampen werden joden vergast in de doucheruimtes).
Vanzelfsprekend begrijp ik van Wilders dat hij ondanks zijn latere uitspraak “Minder Marokkanen” niet letterlijk bedoeld heeft om het ‘probleem’ Marokkanen op een dergelijke manier op te lossen. Noch is Wilders verantwoordelijk voor het feit dat Breivik – een extreem-rechtse terrorist met het bloed van 92 doden aan zijn handen – Wilders als een groot voorbeeld ziet. Het is dan ook prijzenswaardig dat Wilders niet alleen afstand nam van deze Noorse terrorist maar ook afstand nam van zijn aanhangers die op de Facebook-pagina ‘Steun de PVV’ 6.500 keer enthousiast een oproep tot brandstichting op moskeeën hadden geliked.
Welnu, hetzelfde gebeurt met een zeer klein aantal uitspraken van de profeet Mohammed die door sommige van zijn aanhangers gebruikt wordt voor het plegen van misdaden tegen andere mensen. Waarbij het directe aantal slachtoffers in islamitische landen ten gevolge van die terreur minstens 10.000 keer groter is dan het aantal slachtoffers in westerse landen.
Er zijn natuurlijke enige verschillen tussen Wilders en de profeet Mohammed maar minimaal één overeenkomst delen zij: dat zij namelijk zelf het slachtoffer zijn geworden van hun aanhangers en bewonderaars die hun uitspraken uit de context trekken en overgaan tot het plannen en/of plegen van terroristische aanslagen in hun naam.
Charlie Hebdo
In de nieuwe Charlie Hebdo staat een afbeelding van een man met een tulband en met een bedroefd gezicht en een traan in zijn ogen en boven en onder de tekst staat: “Tout est Pardonné, Je Suis Charlie” (Alles is vergeven, Ik ben Charlie). Het zou mooi zijn als moslims naar aanleiding van deze tekening met zichzelf in gesprek zouden gaan en zich zouden afvragen of de man die op deze tekening wordt afgebeeld ook daadwerkelijk de profeet Mohammed is zoals zij de profeet Mohammed in hun harten zien.
Als een blinde zegt dat er geen zon is, is dat de waarheid voor een blinde, want hij kan de zon niet zien. Maar moeten degenen die de zon wel kunnen zien, hier dan bedroefd of moordzuchtig van worden omdat de ‘eer’ van de zon – het licht – door een blinde niet gezien kan worden? Dus als een niet-moslim de liefde van en voor de profeet Mohammed niet kan voelen of begrijpen, is dit een eigen waarheid voor hen. Maar moeten moslims dan boos of verdrietig worden?
Een ander voorbeeld: als iemand met een zelf getekend briefje van een biljet van € 500,- naar je toekomt en deze aan je geeft om hiermee boodschappen te doen, dan zal je hem hiervoor bedanken (hij weet niet beter), maar je zal er geen boodschappen mee gaan doen, want je weet: het is niet echt.
Dus waarom liggen moslims geen éne seconde wakker van een tekening van een biljet van € 500, – en liggen zij wel meer dan één seconde wakker van een tekening van een man met een tulband die Mohammed heet en belachelijk wordt gemaakt. Beide gevallen hebben geen betrekking op de werkelijkheid en zijn dan ook niet echt. Zo simpel en zo eenvoudig is dat.
Tekeningen zeggen alles over hoe de tekenaar de getekende ziet en dat hoeft niet overeen te komen met de werkelijkheid van hetgeen waarover getekend is. Ik denk dat ook Wilders het roerend eens is met deze constatering.
Vergiffenis
Wat de tekst “Alles is vergeven. Ik ben Charlie” betreft vraag ik me af wie er door wie vergeven wordt. Hebben de journalisten/tekenaars van Charlie Hebdo omdat zij uit onwetendheid over en blindheid voor de overweldigende bron van Liefde en Licht van de profeet Mohammed – zo ervaren moslims de profeet Mohammed – onrecht aan de profeet Mohammed gedaan en daarom vergeving aan de profeet Mohammed gevraagd?
Of zouden de drie terroristen vergeving hebben gevraagd van degene die zij hebben gedood of vergeving hebben gevraagd van de achtergebleven vrouwen, (klein)kinderen, ouders of vrienden van de overledenen of vergeving hebben gevraagd van de miljoenen mensen die meegelopen hebben bij diverse rouwbijeenkomsten, of vergiffenis hebben gevraagd van onschuldige moslims wiens moskeeën nu met brandbommen aangevallen worden, vergiffenis hebben gevraagd van moslimvrouwen die zich nu meer dan ooit door het dragen van hun hoofddoek bedreigd voelen, vergiffenis hebben gevraagd van miljoenen mensen die nu tegen elkaar worden uitgespeeld?
Vergiffenis is geen eenzijdig proces, want vergeven en rouwen doe je met elkaar. Daarom moeten moslims proberen de niet-moslims te begrijpen waarom volgens hen de vrijheid van meningsuiting samenhangt met de vrijheid van het mogen kwetsen. En moeten niet-moslims zich afvragen wat hen het recht geeft om doelbewust moslims te willen provoceren en te kwetsen behalve dat het mag van de wet en wat WIJ allen hiermee dan wijzer/rijker zijn geworden.
De grootmoefti van Egypte en andere imams zouden zich daarom vaker moeten bezinnen op welke wijze zij kunnen bijdragen om een aandeel te leveren in het proces van pacificeren, vergeven en een begin te maken om met elkaar als goede buren samen te kunnen leven in een liefdevolle en verdraagzame samenleving. Angst en woede over de islam die niet-moslims voelen, haal je dan ook niet gewoon weg door het verbieden van het uiten van deze angst en boosheid maar door gewoon antwoord te geven op de angsten die er leven.
De imams of andere moslimprominenten zouden dit bijvoorbeeld kunnen doen door meer voorbeelden te geven uit het leven van de profeet waarin – nadat hij vervolgd en weggejaagd werd uit de steden Taif en Mekka en daarbij bespuwd en met stenen en rot fruit werd bekogeld – al deze mensen door de profeet Mohammed werden vergeven. Of door vaker het voorbeeld aan te halen uit de Koran hoofdstuk 5 vers 28 waarin opgeroepen wordt tot pacifisme doordat de éne zoon van Adam weigert zichzelf te verdedigen tegen de andere zoon van Adam op het moment dat hij bedreigd wordt met de dood.
Tegelijkertijd dienen ook de media hun verantwoordelijkheden in deze te herkennen: dat er een balans komt in de berichtgeving over de islam en dat vaker het woord wordt gegeven aan prominenten moslims die zich op een respectvolle wijze uiten in het maatschappelijk debat.
Abdullah Haselhoef is geestelijk verzorger