Wat is de waarde en het karakter van allerlei burgerinitiatieven, en welke rol speelt de overheid hier in? Het platform Socialevraagstukken.nl is samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken een serie artikelen begonnen over burgerinitiatieven in het dossier Burgers nemen het over. Hierin is een felle discussie ontstaan tussen hoogleraren Jan Rotmans aan de ene kant en Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak aan de andere kant over de duiding van dit soort initiatieven en de rol van de wetenschap.

Jan Rotmans is hoogleraar Transitiekunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, Evelien Tonkens is hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek en Jan Willem Duyvendak, hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam.

Foto: Maatschappelijke Stage, afkomstig van Socialevraagstukken.nl

Jan Rotmans ziet in toenemende burgerinitiatieven een beweging die de samenleving ingrijpend zal veranderen. Hij vindt dat er te veel scepsis is ten aanzien van deze beweging, onder andere bij onderzoekers als Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak. Zij zouden geen oog hebben voor de revolutionaire kanteling van de samenleving, en zelfs dedain tonen voor de burgerinitiatieven die alom ontstaan. Tonkens en Duyvendak analyseren de participatiesamenleving vooral vanuit de overheid, vindt Rotmans, zij zien het als een product van beleid. Terwijl de echte participatiesamenleving, de beweging van onderop dus, volgens hem juist niet het resultaat is van overheidsbeleid.

Evelien Tonkens en Jan Willem Duyvendak pleiten voor een reeler, empirischer kijk op de maatschappelijke initiatieven. Rotmans laat zich te veel leiden door wensdromen, vinden zij, en dat is niet de rol van de wetenschapper. Wetenschap kan niet voorspellen, maar moet op basis van onderzoek duidelijke analyses geven die kunnen helpen bij het maken van politieke keuzes. Als je beter kijkt naar groeiende burgerinitiatieven dan blijken hieronder bijvoorbeeld veel zzp-ers te zitten die op zoek zijn naar een klus. En dan blijkt dat er veel actieve ambtenaren bij betrokken zijn die werken aan sociaal beleid. Dat is niet erg, maar niet hetzelfde als een revolutionaire spontane beweging. Zij zien ook dat de overheid een faciliterende rol kan spelen in burgerparticipatie.

Volg het debat op:

http://www.socialevraagstukken.nl/site/dossiers/burgers-nemen-het-over/