ZERO in het kwadraat van 7 februari tot en met 17 mei 2015 in het TextielMuseum Tilburg met werk van Henk Peeters, Jan Schoonhoven, Corrie de Boer, Madeleine Bosscher, Marian Bijlenga, Ria van Eyk, Wil Fruytier, Marijke de Goey, Loes van der Horst, Beppe Kessler en Lam de Wolf.

In de tentoonstelling ZERO in het kwadraat toont het TextielMuseum werk van twee belangrijke vertegenwoordigers van de Nul-groep, Jan Schoonhoven (1914-1994) en Henk Peeters (1925-2013) en werk van negen kunstenaars die in de collectie van het TextielMuseum zijn vertegenwoordigd. Jan Schoonhoven en Henk Peeters hebben als lid van de internationale ZERO-beweging een belangrijke plaats verworven in de geschiedenis van de beeldende kunst. De andere negen kunstenaars hebben hun wortels in de textielkunst. Deze tentoonstelling vraagt door visuele associaties en thematische ontmoetingen aandacht voor wat de kunstenaars gemeen hebben.

De warme kant van de abstractie

De internationale ZERO-beweging ontstond rond 1960, enkele jaren voor de Amerikaanse Post-Painterly Abstraction en Minimal Art. Het minimalistische en de afwezigheid van expressie delen ze, maar de taal van ZERO is minder anoniem en objectief. Het imago van ZERO en Nul is gebaseerd op monochromie, een voorkeur voor wit, het gebruik van rasters (grids), ritmische composities en herhaling. Daarnaast valt het gebruik van alledaagse materialen en moderne kunststoffen op. Handwerk is belangrijk, waarbij ook gebruik gemaakt wordt van textiele materialen. Henk Peeters noemde dit 'de warme kant van de abstractie'. Jan Schoonhoven is bekend om zijn witte reliefs, blinddrukken en (penseel)tekeningen met eenvoudige zwarte lijnen en ritmische patronen. Zijn tekeningen worden vergeleken met boodschappenlijstjes, zijn objecten met jaloezieen, putdeksels en tralies. Henk Peeters' werk wordt gekenmerkt door regelmaat, symmetrie en monochromie, maar daarnaast is zijn materiaalkeuze opvallend en zeer gevarieerd.

Kunstenaars uit de collectie

In ZERO in het kwadraat zijn de werken uit de collectie van het TextielMuseum allen gemaakt door vrouwen. Dat is geen opzet, maar ook niet geheel toevallig. Deze kunstenaars hebben hun wortels in de textielkunst en daarbinnen zijn vrouwen traditioneel goed vertegenwoordigd. In hun materiaalkeuze nemen ze alle vrijheid; op het eerste gezicht herinnert weinig meer aan traditionele technieken of materialen. Handwerk en sensuele eenvoud

In de tentoonstelling wordt een aantal verbindende aspecten van de gepresenteerde werken benadrukt. Met name eenvoud en handwerk spelen een grote rol: een simpele reflectie in water, glas of schroeigaten in plastic bij Henk Peeters, ribbels in het kerklinnen bij Corrie de Boer of randjes van een zakdoek bij Lam de Wolf. Tastzin en de sensualiteit van de (denkbeeldige) aanraking komen ook aan bod in de getoonde werken, of zelfs de erotiek daarvan, waarmee bijvoorbeeld Beppe Kessler speelt. Wat Schoonhoven, Peeters en de meeste van de genoemde kunstenaressen verder bindt, is dat ze geen absolute keuze gemaakt hebben voor abstractie dan wel figuratie. Ze lijken weliswaar vooral abstract te werken, maar toch wordt geregeld gezinspeeld op iets uit de alledaagse werkelijkheid.

Essay

Bij de tentoonstelling verschijnt het essay ZERO in het kwadraat van gastconservator Marga van Mechelen (ISBN/EAN 978-90-70962-56-2).