5 mei 2015 | NIEUWSBERICHT - Malariaparasieten kunnen zich in rode bloedcellen vermenigvuldigen zonder dat zij hemoglobine afbreken. Eerder werd gedacht dat afbraak van dit eiwit essentieel was voor de overleving van de parasiet en richtten therapieen zich hierop. Maar de parasiet kan deze vermeende achilleshiel omzeilen en de middelen werken dan niet, blijkt uit een studie gepubliceerd in Journal of Experimental Medicine.

Malariaparasieten infecteren en ontwikkelen zich in menselijke rode bloedcellen. Gedacht werd dat zij erin slagen om binnen deze cellen te overleven doordat zij hemoglobine af kunnen breken tot aminozuren die essentieel zijn voor de groei van de parasiet. Een aantal bestaande malariamedicijnen, en middelen die nog in ontwikkeling zijn, richten zich specifiek op deze behoefte om malaria-infecties te bestrijden.

Afbraak van hemoglobine

Wetenschappers van de Leidse Malaria Onderzoeksgroep hebben nu tegen alle verwachtingen in genetisch gemodificeerde malariaparasieten gemaakt die zich in de rode bloedcel kunnen vermeerderen zonder afbraak van hemoglobine. Deze parasieten missen de voor de afbraak benodigde enzymen maar kunnen zich toch vermenigvuldigen in bloedcellen. Dat lukt ze alleen in de jonge rode bloedcellen (reticulocyten), vermoedelijk doordat zij gebruikmaken van aminozuren die al aanwezig zijn in deze cellen.

Twee soorten malariaparasieten

De parasieten blijken dan ook resistent te zijn tegen medicijnen waarvan de werking berust op het verstoren van de afbraak van hemoglobine. Deze bevindingen zijn met name belangrijk voor het ontwikkelen van medicijnen tegen de twee malariaparasieten die een voorkeur hebben voor het infecteren van jonge rode bloedcellen, Plasmodium vivax en Plasmodium ovale.

"Plasmodium vivax en Plasmodium falciparum zijn de meest voorkomende malariaparasieten. Er wordt wel gezegd dat je deze twee moet aanpakken om malaria de wereld uit te krijgen", vertelt dr. Chris Janse, onderzoeker op de afdeling Parasitologie van het LUMC. "Ons onderzoek toont nu aan dat het belangrijk is om te weten met welke parasiet iemand besmet is. Resistentie tegen veelgebruikte malariamedicijnen wordt bij Plasmodium vivax soms al waargenomen, maar het was nog onbekend waar deze ongevoeligheid op berust. We onderzoeken nu of onze hypothese klopt dat resistentie ontstaat doordat de parasiet kan teren op de aminozuurvoorraad in jonge rode bloedcellen."

Het wetenschappelijke artikel is gepubliceerd in Journal of Experimental Medicine. Het onderzoek is uitgevoerd door Jingwen Lin, voormalig PhD-student, onder begeleiding van dr. Shahid Khan, en dr. Chris Janse van de Malaria groep van de afdeling Parasitologie in het LUMC. Dit onderzoeksprogramma is onderdeel van het profileringsgebied Immunity, Infection and Tolerance.