1985 een moeizaam bezoek van de paus


15 mei 2015

Den Haag

Het bezoek van paus Johannes Paulus II aan Nederland, nu 30 jaar geleden loopt uit op een fiasco. Er wordt fel gedemonstreerd en de gelovigen lopen niet uit voor hun kerkleider...

Slechte timing

Het bezoek van de paus komt op een ongunstig moment. Nederland maakt een woelige tijd door. Er heerst onvrede over de grote werkloosheid en de krakersbeweging en andere antiautoritaire stromingen laten regelmatig van zich horen. Daarnaast zijn veel Nederlandse katholieken teleurgesteld in de
koers die het Vaticaan vaart.

Conflict met Rome

Het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965), waarin de kerk oproept tot modernisering, leidt niet tot de hervormingen waarop veel katholieken hopen. Het Nederlandse vervolg hierop, `het pastoraal Concilie'(1966 - 1970), dat wordt georganiseerd op initiatief van de Nederlandse bisschoppen, leidt
zelfs tot een groot conflict met Rome. De vernieuwingen die in dit concilie worden voorgesteld, zoals afschaffing van het celibaat, gaan het Vaticaan veel te ver. In 1970 verbiedt de paus Paulus VI het Pastoraal Concilie. Daarnaast benoemt hij de uiterst conservatieve Adrianus Simonis en Jan
ter Schure als bisschop van respectievelijk Rotterdam en Den Bosch. Vooral de benoeming van Ter Schure wordt de paus niet in dank afgenomen. Ter Schure's opmerking `Ik houd van de kerk en ook een beetje van de mensen' is in dit opzicht tekenend voor de kille relatie met zijn gemeenschap.

Toch een bezoek

Ondanks de ongunstige omstandigheden willen de bisschoppen de paus naar Nederland laten komen. Johannes Paulus II is immers al uitgenodigd voor een bezoek aan Belgie. Als Luxemburg zich vervolgens bij dit bezoek aansluit, kan Nederland niet meer achterblijven. Johannes Paulus II bereidt zich
grondig voor op zijn bezoek aan Nederland. Hij neemt zelfs Nederlandse les omdat hij het Nederlands verstaanbaar wil kunnen uitspreken.

Demonstraties en lege straten

Het mag allemaal niet baten. Als de paus op 11 mei landt op Nederlandse bodem is er slechts een klein gezelschap om hem te verwelkomen. Ook de daaropvolgende dagen is van de verwachte toeloop van juichende toeschouwers geen sprake. In plaats daarvan wacht de paus in Utrecht een onaangename
verrassing als de straten zich vullen met demonstranten. Zelfs de activiteiten die georganiseerd worden om Johannes Paulus een plezier te doen, pakken niet altijd goed uit. Zo krijgt hij, vanwege een organisatorische fout, vijf dagen tong voorgeschoteld bij het diner.

Nasleep

Na het vertrek van de paus op 14 mei, komt er in de Tweede Kamer een discussie op gang over het bezoek. Er worden vragen gesteld over de (te) grote inzet van het politiekorps. Ook heerst er onvrede onder agenten over het gemaakte aantal overuren. Daarnaast zijn de kosten van het pausbezoek
onderwerp van gesprek. Zeker wanneer de pers bekend maakt dat het bezoek de Nederlandse staat zo'n 6 miljoen gulden heeft gekost. Een flink bedrag voor een bezoek dat voor velen een teleurstelling geworden is.

Nationaal Archief

2.02.21.01 Staten-Generaal Handelingen

Literatuur

T.H.M. van Schaik, Bedankt voor de bloemen. Johannes Paulus II en Nederland, (Tielt 2005)