Wat heeft de vrije markt ons nu gebracht?
05/06/2015
De gaswereld was eenvoudig en overzichtelijk toen ik in 1994 bij de afdeling `Gasverkoop Industrie' van Gasunie begon. De keuze voor een gasleverancier was gebonden aan de aansluiting, en -in principe- aan volume en gasdruk. Op basis van deze twee parameters werd je klant van Gasunie of klant
bij een lokaal/regionaal energiebedrijf. De prijzen waren eenduidig; het zone-tarief-systeem gaf immers eenvoudig weer wat zowel jij als de concurrent voor het gas betaalde. Dit hield wel in dat je als klant niet kon onderhandelen over de gasprijs van het contract.
Vrij snel daarna startte de liberalisatie van de energiemarkt in opdracht van de Europese Unie. De intentie van de EU was om de machtsmonopolies te doorbreken waardoor er meer concurrentie, ook over landsgrenzen heen, zou ontstaan. Tariefsystemen werden gewijzigd, wat resulteerde in een
onderscheid tussen commodity, flexibiliteit en transportkosten. Door het openstellen van de markt kwamen er meer aanbieders en meer variatie in prijzen.
Klaas Hoekstra Klaas Hoekstra
De pijpleidingen `Interconnector' en later ook de `BBL' werden aangelegd waardoor er gas van en naar de UK stroomt en de markt nog toegankelijker wordt. Als je door deze ontwikkelingen als bedrijf marktaandeel verliest, zeker als je in de verkoop werkzaam bent, is dat nooit leuk. Een verkoper
wil enerzijds klanten behouden en anderzijds nieuwe klanten aantrekken. Ontwikkelingen volgen elkaar dan snel op. Opsplitsing van energiebedrijven in handel en transport, ontstaan van hubtrading en prijzen evolueren van olie-indexatie naar gas-indexatie (de gashandel wordt vergelijkbaar met de
handel in aandelen). Voor de gemiddelde industrieklant, waar energie-inkoop veelal niet de core business is, wordt het steeds lastiger om de kennis up-to-date te houden en ontstaat er vraag naar consultants die de industrie kunnen begeleiden in het aankoopproces.
We zien ook de invloed van de regulator die, om het handelen te bevorderen, de voorkeur heeft dat het gas door partijen op de virtuele handelsplaats TTF wordt verhandeld. Voor de industrie is zelfstandige handel op TTF vaak problematisch, omdat deze bedrijven geen 24-uurs operationele dienst
hebben die de gasafname in balans houdt. De mogelijkheid voor levering op het afnamepunt wordt daarom nog steeds geboden.
Wat zijn nu mijn observaties van de afgelopen 20 jaar gas?
Klanten kunnen kiezen met welke leverancier zij in zee gaan. Daarnaast is er meer transparantie gekomen. Zowel in de prijsvorming als het beheersen van prijsrisico's is meer mogelijk, zodat men niet voor verrassingen komt te staan. Of de liberalisatie van de markt tot structureel lagere
prijzen heeft geleid is niet vast te stellen. Door de transparantie en de uitgebreide marktinformatie ontstaan er misschien wel meer prijsfluctuaties en kunnen er uitschieters (naar boven en naar beneden) worden verwacht.
Klaas Hoekstra
Accountmanager Industrie GasTerra
Klaas.hoekstra@gasterra.nl