Kanttekeningen bij het nut van het verbinden van natuurgebieden


Gepubliceerd op
7 september 2015

Onderzoek naar de levensvatbaarheid van diersoorten in versnipperde gebieden is tot op heden vooral gedaan aan de hand van modellen met een soort. Uit dat onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat kleinere natuurgebieden met elkaar verbonden zijn. In het veld vindt echter interactie plaats
tussen soorten. Nieuw onderzoek, waarbij concurrentie tussen soorten is meegenomen, levert onverwachte resultaten op. Verbinden is niet per definitie goed, concludeert Alterra Wageningen UR.

Controleer uw cookie-instellingen

De levensvatbaarheid van soorten neemt toe als versnippering van leefgebieden wordt tegengegaan door leefgebieden met elkaar te verbinden. Dat is een grondregel in de landschapsecologie. Daarom is de Ecologische Hoofdstructuur opgezet, daarom zijn op diverse plekken mitigerende maatregelen
genomen en ecoducten gebouwd. Alterra-onderzoeker Peter Schippers en collega's hebben echter nieuwe modelberekeningen gedaan, zojuist gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE, waarin ze de stelling `verbinden is altijd goed' van kanttekeningen voorzien. Een opvallende
conclusie, die niet toevallig voortkomt uit het programma voor `tegendraads onderzoek'.

"Metapopulatiemodellen die rekenen met slechts een soort zijn niet realistisch," zegt Peter Schippers. "De interactie tussen soorten ontbreekt daarin, terwijl concurrentie, bijvoorbeeld om voedsel, wel degelijk een belangrijke rol speelt bij de overlevingskans van soorten." Schippers heeft
met collega's daarom een ruimtelijk metapopulatiemodel ontwikkeld waarin ze de overlevingskansen c.q. de kans op uitsterven van 21 concurrerende vogelsoorten in landschappen met verschillende mate van versnippering hebben berekend.

Peter Schippers: "Hieruit bleek dat de biodiversiteit, de soortenrijkdom van de concurrerende soorten langzaam vermindert in versnipperde landschappen. Maar in goed verbonden landschappen daarentegen bleken soorten veel sneller uit te sterven omdat ze de concurrentieslag met andere soorten
verloren. Juist door de goede bereikbaarheid koloniseerden soorten met een (toevallige) hogere dichtheid het hele potentiele leefgebied zodanig snel dat zij andere soorten, met een lagere dichtheid, overvleugelden. Die in verdrukking geraakte soorten konden nieuwe leefgebieden moeilijk
(her)koloniseren vanwege de daar aanwezige concurrentie."

De resultaten suggereren dat versnippering van het landschap ook voordelen heeft voor de overlevingskansen van soorten. Peter Schippers: "We zijn met ons onderzoek niet over een nacht ijs gegaan, we hebben verschillende concurrentie-omstandigheden bekeken, we hebben duizenden simulaties gedaan
waarbij we steeds de soorteigenschappen en de landschapskenmerken veranderd hebben, maar in alle gevallen vonden we dat de soorten veel sneller uitstierven in goed verbonden landschappen. Dit geeft aan dat als concurrentie tussen soorten een belangrijke rol speelt, verbinden niet altijd goed
hoeft te zijn. Je ziet het ook in het veld. Zeker wanneer soorten van elders hier voet aan de grond krijgen. Kijk maar naar de gewone eekhoorn in Engeland: deze wordt overal verdrongen door de grijze eekhoorn. In Nederland is dat gebeurd met de Europese rivierkreeft. En de Noordse woelmuis kan
alleen voortbestaan in geisoleerde gebieden, zonder concurrenten. Dan mag je dus zeggen dat isolatie helpt. Als het om inheemse soorten gaat moet er wel verbonden worden. Maar ik denk dat ons verhaal een kanttekening zet bij het idee dat verbinden altijd goed is. Er is meer onderzoek nodig om
het volledige verhaal te ontrafelen, om uit te maken waar en wanneer en voor welke soorten verbinden goed is."

Lees het volledige onderzoek "Rapid Diversity Loss of Competing Animal Species in Well-Connected Landscapes" bij PLOS ONE.

* dr.ir. P (Peter) Schippers
Contactpersoon dr.ir. P (Peter) Schippers
Contactformulier

Alterra Wageningen UR

Alterra is het kennisinstituut voor de groene leefomgeving.

* Natuuronderzoek drie biljoen bomen Voor het eerst zijn alle drie biljoen bomen op aarde geteld
* Natuurcombinaties bieden potentie voor zowel natuur als andere functies Natuurcombinaties bieden potentie voor zowel natuur als andere functies
* CSA Booster Kennis Voucher Competition 2015 CSA Booster Kennis Voucher Competition 2015

Meer nieuws



Gerelateerd dossier:

* Ecoducten Ecoducten Een ecoduct is een viaduct of natuurbrug om dieren een weg te laten kruisen. In Nederland zijn ecoducten onderdeel van de ecologische hoofdstructuur,...

Foto: Mediagram