De Provincies Limburg en Noord-Brabant gaan samen met de waterschappen, gemeenten, drinkwaterbedrijven, terreinbeheerders , landbouworganisaties en het Rijk maatregelen treffen om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Hiermee wordt de beschikbaarheid van voldoende schoon oppervlakte- en grondwater zoveel mogelijk gewaarborgd. Daarvoor is het Deltaplan Hoge Zandgronden opgezet.

Brede samenwerking in Limburg en Noord-Brabant

Op maandag 7 september 2015 ondertekenden de Limburgse gedeputeerde Daan Prevoo en dijkgraaf Lambert Verheijen (van het waterschap Aa en Maas) namens de deelnemende partijen en minister Melanie Schultz van Haegen, van Infrastructuur en Milieu, daartoe een overeenkomst voor het uitvoeren van het Deltaplan Hoge Zandgronden (DHZ) voor de periode 2016 tot en met 2021. Er wordt hierbij nauw samengewerkt door de beide provincies, de waterschappen in Limburg en Noord-Brabant, de drinkwaterbedrijven, diverse natuur- en landbouworganisaties en gemeenten. Deze samenwerkingspartners ondertekenden op 2 september al een gezamenlijke overeenkomst.

Maatregelen tegen verdroging

Het Deltaplan Hoge Zandgronden is een onderdeel van het Nationale Deltaprogramma Zoetwater: een set van maatregelen in het hoofdwatersysteem en veel aanvullende maatregelen in het regionale watersysteem. Voorbeelden van maatregelen zijn water conserveren / sparen door het automatiseren van stuwen en het verruimen van de wateraanvoer richting de Noord-Brabantse zandgronden via de Noordervaart. Daarnaast is klimaatadaptatie een speerpunt, zoals het telen van gewassen die inspelen op een veranderend klimaat.

De Provincie Limburg start met een aantal gebiedsgerichte pilotprojecten: Parkstad (Heerlen/Kerkrade, Pepinusbeek (Echt), Eiland van Weert en de Groote Molenbeek (Horst en omgeving). Een voorbeeld van een maatregel is het aanleggen van zogenaamde klimaatbuffers langs beken om water te bufferen bij overvloedige regen en het weer te benutten bij droogte.

Impact van klimaatverandering

De hoger gelegen zandgronden in Limburg en Noord-Brabant kennen nu al regelmatig perioden van watertekort. Gedeputeerde Daan Prevoo: "Klimaatverandering zorgt voor meer neerslag in korte tijd (piekbuien), maar Nederland heeft ook steeds vaker te maken met warme, droge perioden die langer duren zoals afgelopen voorjaar. Het lijkt erop dat 2015 de boeken in gaat als een van de warmste jaren sinds we zijn begonnen met meten. Hierdoor staat de beschikbaarheid van voldoende schoon grond- en oppervlaktewater onder druk. Dat kan leiden tot grotere knelpunten voor landbouw, industrie, drinkwater, scheepvaart, natuur en recreatie en het stedelijk gebied. Alleen samen kunnen we deze problemen het hoofd bieden! Het Deltaplan Hoge Zandgronden gaat deze ontwikkelingen tegen en heeft een robuust watersysteem tot doel."

De samenwerkingspartners investeren tot 2021 in totaal 139 miljoen euro om watertekorten in kwetsbare regio's tegen te gaan. Hiervan is 33 miljoen euro afkomstig uit het nationale Deltafonds. De schade door droogte en wateroverlast ten gevolg van klimaatverandering is op jaarbasis vele malen hoger.

Waterbeleid

In de jaren 60 en 70 lag de nadruk van het waterbeleid op het zo vlug mogelijk afvoeren van overtollig water. De kern van het huidige waterbeleid omvat het vasthouden en benutten van gebiedseigen water, in combinatie met het aanvoeren van water van elders, mits de kwaliteit goed is. Deze beleidsomslag komt voort uit het inzicht dat het tekort aan water in de nabije toekomst wel eens een groter probleem zal gaan vormen dan de overvloed aan water: zuinig gebruik is essentieel.