Petruschka Schaafsma over ethiek - Protestantse Kerk Nederland
Dr. Petruschka Schaafsma (foto: Niek Stam/Kerkinformatie)26 oktober 2015
Aan de Protestantse Theologische Universiteit worden predikanten opgeleid. Wie geven daar les? En hoe staan ze in de kerk? In Kerkinformatie november: dr. Petruschka Schaafsma.
Pagina-inhoud
*Studenten krijgen van haar de opdracht om op hun stageplaats een bijeenkomst over een ethisch onderwerp te organiseren: `Bedenk eens wat er concreet in deze gemeente speelt of waarover gemeenteleden eens in gesprek zouden kunnen gaan?'
Dr. Petruschka Schaafsma, docent ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit: "Na afloop is de reactie van predikant en gemeenteleden nogal eens: Dat zouden we vaker moeten doen."
Mooiste vak
Ethiek is voor Schaafsma `het mooiste vak van de theologie'. "Alle subdisciplines doen er bij ethische vragen toe. De vakken over de Bijbel en bijbeluitleg, over de kerk, hoe ze zou moeten zijn en hoe ze daadwerkelijk is, en de dogmatiek: Wie is God, wie is Jezus? Wat is het goede om te doen?
staan niet los van wie God is en van wat de Bijbel zegt over hoe de wereld bedoeld is en wat rechtvaardig is in Gods ogen. Het raakt in deze tijd, waarin de christelijke visie niet de enige is, ook onze verhouding tot andere zienswijzen, het raakt de Nederlandse en de Europese cultuur. Ethiek
is ook geen theorie. De vraag hoe je moet leven komt op in contact met mensen van vlees en bloed, in pastoraat bijvoorbeeld."
Met haar masterstudenten behandelt Schaafsma `de grote terreinen' van het leven: arbeid, gerechtigheid, eerlijke verdeling, overheid en politiek, oorlog en vrede, familie, seksualiteit, medisch kunnen, begin en einde van het leven. "We zeggen dat we ons op de Bijbel willen baseren, maar die
belangrijke bron bevat niet zomaar allerlei kant-en-klare richtlijnen. Ethiek is ook een verkenning van de cultuur: In welke tijd leven we en wat wil de Bijbel ons dan zeggen?"
`Hoe doe jij dat nou?'
Op de `ethische bijeenkomsten' van de studenten wordt in stage-gemeenten over het algemeen positief gereageerd. Schaafsma proeft tegelijkertijd enige verlegenheid. "Zoveel wordt er in plaatselijke gemeenten niet aan ethische bezinning gedaan. De tijd is voorbij dat de kerk helemaal bepaalde
hoe ons leven geleefd moest worden. De samenleving is steeds pluraler geworden. In de Bijbel gaat het echter voortdurend over de vraag `Wat is dan het goede leven voor Gods aangezicht?'."
"Laat gemeenteleden maar eens vertellen waar ze tegenaan lopen", adviseert Schaafsma plaatselijke gemeenten. "In hun werk, in de zorg, in het onderwijs, in de industrie. En praat er met elkaar over in kleine kring: `Hoe doe jij dat nou?' Mensen willen dat weleens van anderen horen. Geloof is
iets wat je leeft, niet alleen het onderschrijven van leerstellingen of het hebben van een voorstelling van God. Ethiek is niet een tweede stap, het is helemaal een met geloven. Wie zegt dat God gerechtigheid nastreeft en het dan heeft over oordeel en vergeving, zit in het hart van de ethiek."
Familie
Naast haar colleges doet Schaafsma onderzoek naar familie en verwantschap met een focus op afhankelijkheid. Vanuit die expertise werkte ze mee aan de handreiking 'Familie als gegeven, leven in web van relaties', die de synode heeft aangeboden voor gesprek in de gemeenten*. Zelf leeft ze mee
met de protestantse wijkgemeente Westerkerk in Gouda, waaraan haar man, ds. Udo Doedens, als predikant verbonden is. "Misschien kun je ook religieus aan je trekken komen als je op zondag thuis naar mooie preken luistert, maar ik houd het er niet lang op vol. Geloof is bedoeld om met elkaar in
een gemeenschap geleefd te worden." Ze is dan ook een actief gemeentelid. "Onze kinderen zijn 6 en 8. Toen ze kleiner waren was ik oppas, nu doe ik mee in de kindernevendienst. Als ouder kun je dat niet altijd anderen laten doen, vind ik."
>Jan Kas, freelance journalist, in Kerkinformatie nr. 241 (november 2015)