Betrokkenheid medewerkers essentieel voor succes kwaliteitssysteem z..


02-11-2015
NIVEL: proefschrift Steffie van Schoten, hospital quality systems

Implementatie van een kwaliteitssysteem in ziekenhuizen leidt op lange termijn tot een betere kwaliteit van zorg. Toch zouden ziekenhuizen er nog meer uit kunnen halen als zij de resultaten van hun organisatie vaker gebruiken om te leren en te verbeteren. Daarnaast moeten zij ervoor waken dat
zij hun zorgprofessionals betrokken houden bij het kwaliteitsbeleid en de uitvoering hiervan, want zonder deze betrokkenheid heeft een kwaliteitssysteem niet het gewenste effect, zo blijkt uit onderzoek bij het NIVEL waarop Steffie van Schoten op 4 november promoveert aan de Vrije
Universiteit.

Kwaliteitssystemen zijn sinds 1996 in alle zorginstellingen in Nederland verplicht. Het idee is dat een kwaliteitssysteem de kwaliteit van zorg waarborgt en verbetert, maar hier is tot op heden nog geen eenduidig bewijs voor gevonden. Het onderzoek van Steffie van Schoten richtte zich op de
vraag of een kwaliteitssysteem in ziekenhuizen daadwerkelijk bijdraagt aan een betere kwaliteit van zorg. Uit een analyse van de implementatie van kwaliteitssystemen in Nederlandse ziekenhuizen over de afgelopen 15 jaar blijkt dat vrijwel alle ziekenhuizen de verschillende elementen van een
kwaliteitssysteem hebben geimplementeerd, echter iets minder dan de helft gebruikt de uitkomsten hiervan om te leren en te verbeteren. Van alle verschillende elementen van een kwaliteitssysteem is patientbetrokkenheid het minst ontwikkeld.

Betere resultaten?
Uit een analyse van de resultaten van 15 jaar werken met kwaliteitssystemen blijkt dat ziekenhuizen met een verder ontwikkeld kwaliteitssysteem betere uitkomsten hebben. Daarnaast blijkt dat deze uitkomsten op hun beurt ook kunnen bijdragen aan verbeteringen van het kwaliteitssysteem zelf, met
andere woorden een continue verbetercyclus. Echter, er werd geen bewijs gevonden dat een kwaliteitssysteem bijdraagt aan een verbetering van zorgprocessen.

Betrokkenheid zorgprofessionals essentieel
Uit interviews met zorgprofessionals bleek dat zij vaak overspoeld worden door de hoeveelheid regels en procedures die binnen het kwaliteitssysteem worden gesteld en hierdoor moeite hebben de relatie met kwaliteit van zorg te zien. Betrokkenheid van zorgprofessionals is essentieel voor het
optimaal functioneren van een kwaliteitssysteem. Het is daarom belangrijk om in de toekomst deze betrokkenheid te behouden door bijvoorbeeld meer te doen met de feedback van zorgprofessionals over de toepasbaarheid van regels en procedures in de praktijk.

Onderzoek
Van Schoten baseert deze resultaten op onderzoek in Nederlandse ziekenhuizen waarbij gebruik is gemaakt van vragenlijsten onder kwaliteitsmanagers en zorgprofessionals, observaties van zorgprocessen, dossieronderzoek en interviews met zorgprofessionals.

Subsidient
Ministerie van OCW
Ministerie van VWS