Jos Engelen: betaalmuur Nature is niet van deze tijd!


2 november 2015

NWO-voorzitter Jos Engelen pleit in de Volkskrant van 2 november 2015 voor het doorbreken van de onaantastbare positie van wetenschappelijk tijdschrift Nature. Zowel wetenschap als maatschappij hebben er geen enkel belang bij als kennis achter betaalmuren verdwijnt. Dat kan door Nature te
vragen over te gaan op een Open Access verdienmodel. Hieronder staat de originele tekst van het ingezonden opiniestuk.

Open ScienceOpen Science

In De Volkskrant van 29 oktober bericht Govert Schilling over de detectie van zuurstof in de gaswolk rond komeet 67P. Het bereiken van deze komeet door de ruimtesonde Rosetta werd vorig jaar, terecht, gevierd als een groot succes voor ESA, de Europese ruimtevaartorganisatie. Het technische
hoofdkwartier van ESA, ESTEC, is gevestigd in Nederland. De meting van zuurstof rond 67P leidt tot de vergaande conclusie dat `primordiaal' zuurstof werd opgesloten in de komeet tijdens het ontstaan ervan, en dat de gangbare modellen van de vorming van ons zonnestelsel dit niet kunnen
verklaren. Een indrukwekkende en intrigerende vondst! De Volkskrant meldt dat de bevindingen gepubliceerd zijn in Nature.

Opzoeken van het artikel op de webpagina van Nature levert, helaas, het verwachte resultaat. De geinteresseerde lezer moet eerst 30 euro overmaken, alvorens toegang te krijgen tot het artikel. En dat is niet van deze tijd! ESA, de Rosetta-missie en al het onderzoek ermee verbonden, zijn
gefinancierd door de deelnemende landen, waaronder Nederland. Welke meerwaarde levert Nature om te rechtvaardigen dat wij, het publiek, een publicatie van onderzoek gefinancierd met ons geld, moeten kopen van Nature? Geen enkele. De samenleving, de wetenschappelijke gemeenschap: ze hebben
Nature niet nodig. En toch heeft Nature een onaantastbare positie. Waar komt die vandaan? Die komt voort uit het redactionele beleid van Nature, en dat is heel eenvoudig samen te vatten: vrijwel elk artikel dat wordt aangeboden, wordt geweigerd. Stap voor stap is dit beleid vanaf 1869, eerste
verschijningsdatum, uitgebouwd. Nature publiceert alleen de krenten uit de pap. En elke onderzoeker wil een krent in de pap zijn. Nature publiceert de ontdekking. Niet het vervolgonderzoek dat diepte en draagwijdte aan het onderzoek verleent. Nature publiceert liever spektakel dan een subtiele
uiteenzetting.

Ik pleit ervoor deze onaantastbare positie van Nature te doorbreken; zowel wetenschap als maatschappij hebben er geen enkel belang bij als kennis achter betaalmuren verdwijnt, ook niet als dat tijdelijk is. Dat kan door van Nature te vragen over te gaan op een Open Access verdienmodel. Dat kan
door van onze onderzoekers te vragen `met hun voeten te stemmen'. Dat kan door het gewicht van Nature publicaties voor de carriere van onderzoekers met verstand en niet blindelings mee te wegen.
Het kabinet heeft over Open Access in de Wetenschapsvisie een duidelijk standpunt ingenomen. VSNU, de universiteiten en NWO spannen zich in de woorden in daden om te zetten. Het huidige Nature past niet in het actuele beleid.

Jos Engelen
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

* Lees het stuk op volkskrant.nl
* Open Science beleid van NWO

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bron: NWO