`Investeer in de kwaliteit van lokale politiek'
DEN HAAG - Raadsleden krijgen het steeds zwaarder, mede omdat de werkelijkheid steeds complexer wordt. Amateurs moeten professionals controleren. Je decentraliseert zoiets wezenlijks als het sociaal domein, terwijl de politieke aansturing niet goed geregeld is. Dat is zorgelijk. Dit schrijft
politicoloog Andre Krouwel op de site van de Gemeente van de Toekomst.
Een van de bronnen voor het ontwikkelen van toekomstscenario's voor gemeenten is een serie interviews met experts. Politicoloog Andre Krouwel, verbonden aan de Vrije Universiteit en bedenker van het Kieskompas, waarschuwt: `De uitgangspunten van de participatiesamenleving passen niet bij onze
cultuur.'
`Het ontzag dat mensen hebben voor politiek, voor instituties en autoriteiten, brokkelt al decennialang af. En er is sprake van een information deficit. Mensen hebben allerlei negatieve oordelen over politiek en politici, maar weten vaak helemaal niet waar ze het over hebben. Vraag aan mensen
met kritiek: vertelt u me dan eens hoe het werkt en hoe het zou moeten werken? Dan moeten ze gaan nadenken en dan zie je ze hun mening nuanceren.'
`Daarnaast baart het verval van de regionale pers me zorgen. De aanwezigheid van een journalist bij raadsvergaderingen is een zeldzaamheid geworden. Dat gaat ten koste van het informatiegehalte over de lokale politiek bij de burgers. Verontrustend, want je hebt als kiezer geen enkel frame
waarop je je beslissing kunt baseren.'
Opkomst sentimentpolitiek
`Veel lokale partijen gedijen rondom boosheid. Die zijn goed in het mobiliseren en kanaliseren van woede. Maar woede omzetten in concreet en uitvoerbaar beleid, dat is ingewikkeld. De oude partijen praten vaak alleen over beleid, wat afstand creeert. Er is een groot verschil in cultuur
ontstaan tussen beide partijsoorten. Sentimentpolitiek en rationele politiek schragen niet meer met elkaar. Daarom is er zo'n grote animositeit tussen relatief nieuwe lokale partijen en de landelijke traditionele partijen.'
`Juist in het sociaal domein is die woede precair. Bij zo'n transformatie gaat er altijd wat mis. Dat wordt vervolgens uitvergroot door de emo-politiek. Voordat je het weet zijn de loopgraven aangelegd en ligt de besluitvorming in gemeenten jarenlang lam.'
Investeer in lokale politici
`Een ander probleem is de relatief zwakke politieke representatie op lokaal niveau, met name in kleinere gemeenten. Raadsleden krijgen het steeds zwaarder, mede omdat de werkelijkheid steeds complexer wordt. Amateurs moeten professionals controleren. Je decentraliseert zoiets wezenlijks als
het sociaal domein, terwijl de politieke aansturing niet goed geregeld is. Dat is zorgelijk. Lokale partijen worden niet financieel ondersteund door het Rijk. In Nederland gaat landelijk maar zo'n 20 miljoen naar ondersteuning voor politieke partijen. In Duitsland, Zweden en Denemarken is dat
een veelvoud. De rijksoverheid moet veel meer investeren in de kwaliteit van lokale politiek, raadsleden en politieke partijen versterken. Zodat ze de slag van woede naar beleid kunnen maken.'
Participatiesamenleving past cultureel niet
`Ik geloof niet dat burgers zelf de boel gaan organiseren als de overheid zich terugtrekt. Je moet een goede balans vinden tussen taken van de overheid en zelfregulering. Nu schieten we door naar een kant. Ik geloof niet dat de mantelzorg zo'n grote vlucht gaat nemen als dit kabinet wil.
Burgers in Nederland hebben steeds minder tijd om te participeren. Ik zie dit als een pure bezuinigingsslag. Volgens mij is er niet goed nagedacht over de trends waarbinnen die hele transformatie moet landen. Het past cultureel niet, en je kunt een cultureel gegeven niet zomaar een bepaalde
kant op dwingen. We zijn hier niet gewend om voor onze bejaarde ouders te zorgen zoals in Italie. Onze samenleving is er niet op ingericht. Waar haal je de tijd vandaan? Als mensen niet kunnen of willen mantelzorgen, krijgen ze een schuldgevoel; ze denken dat het aan hen ligt. Wat de onvrede
weer voedt. Je moet komen met vormen van participatie die bij onze samenleving en culturele traditie passen, zoals cooeperatieve structuren.'
Optimistisch over robotisering
`Ik verwacht wel veel van de technische mogelijkheden binnen de context van het sociaal domein. Er is veel technische know how in Nederland, zoals op het gebied van robotisering. Ik ben optimistisch over de inzet van robots op het gebied van verzorging en veiligheid. En daarvoor is
decentralisatie wel goed. Want dit soort ontwikkelingen kun je het beste kleinschalig en op lokaal niveau oppakken.'
Bron: Gemeente van de Toekomst, 16 november 2015.
Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en Linkedin
Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.
Raadslid.Nu houdt op maandag 23 november een seminar in het raadhuis van Zaanstad over de controlerende rol van de raad. In 2016 is de controlerende rol van de raad bovendien het leidende thema van de activiteiten van Raadslid.Nu.
Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.
Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 35 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Aanmelden kan hier!
Voor meer informatie over Raadslid.Nu: www.raadslid.nu