H2S in de bodem vaak voorkomend verschijnsel


25 november 2015 Op meerdere plekken in de provincie Noord-Brabant kan bij het oppompen van grondwater H2S-gas (rotte eierenlucht) vrijkomen. Dat verschijnsel wordt veroorzaakt door de natuurlijke opbouw van de bodem ter plekke; het is geen specifiek gevolg van het plaatselijke grondgebruik
(b.v. voor landbouwdoeleinden). In uitzonderlijke situaties zijn risicovolle concentraties H2S niet uitgesloten. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek dat TNO in opdracht van de provincie heeft verricht op verschillende plaatsen in Noord-Brabant.

Op meerdere plekken in de provincie Noord-Brabant kan bij het oppompen van grondwater H2S-gas (rotte eierenlucht) vrijkomen. Dat verschijnsel wordt veroorzaakt door de natuurlijke opbouw van de bodem ter plekke; het is geen specifiek gevolg van het plaatselijke grondgebruik (b.v. voor
landbouwdoeleinden). In uitzonderlijke situaties zijn risicovolle concentraties H2S niet uitgesloten. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek dat TNO in opdracht van de provincie heeft verricht op verschillende plaatsen in Noord-Brabant.

Aanleiding voor het onderzoek was een incident waarbij een kind onwel werd bij het spelen met grondwater in een waterspeelplaats in Deurne. Eerder onderzoek ter plaatse riep een aantal vervolgvragen op over de mogelijke oorza(a)k(en). Een van de vragen was of het verschijnsel zich ook op
andere plaatsen in Noord-Brabant zou kunnen voordoen bij het oppompen van grondwater.

Onderzoek

De TNO-studie is uitgevoerd met behulp van veldwerk en -metingen. Daarbij is het verband onderzocht tussen (1) concentraties H2S in grondwater, (2) het gebruik van dit water in verschillende situaties en onder verschillende omstandigheden en (3) concentraties H2S in de lucht (al dan niet
gevaarlijk).

Conclusies

Belangrijkste conclusies uit het TNO rapport zijn:

H2S zit op veel plaatsen in de ondiepe ondergrond in Brabant (tot 40 meter) en kan na oppompen ontgassen;Of H2S wordt gevormd wordt bepaald door de opbouw van de bodem ter plekke; die opbouw kan regionaal sterk verschillen. Het grondgebruik op zo'n plek (b.v. als landbouwgrond) speelt geen
bepalende rol bij het ontstaan van H2S-gas; het wordt zowel aangetroffen in bos- als in landbouwgebieden. Risicovolle concentraties H2S in de lucht kunnen ontstaan bij een ongelukkige samenloop van de volgende omstandigheden: (1) hoge concentraties H2S in grondwater, (2) windstille
omstandigheden bij pompen, (3) een grote hoeveelheid opgepompt water ten opzichte van het verdampend oppervlak en (4) een turbulente uitstroom.

Gezondheid
Uit eerder onderzoek was al gebleken dat H2S-gas dat vrijkomt uit grondwater onder bepaalde omstandigheden kan leiden tot tijdelijke gezondheidseffecten (misselijkheid, oogirritatie, hoofdpijn). In aansluiting op het TNO onderzoek is de GGD daarom gevraagd een gezondheidskundig advies uit te
brengen.

De GGD adviseert om geen grondwater te gebruiken als bij het oppompen geurhinder (de lucht van `rotte eieren') wordt ervaren. Kraan-/leidingwater is een goed alternatief. Wilt u toch gebruik maken van grondwater, dan is het advies om dit eerst te (laten) bemonsteren. Wees alert op het
vrijkomen van het H2S-gas als u grondwater oppompt. Zodra u de rotte eierenlucht ruikt, stop dan direct met het oppompen van het grondwater.

Downloads

* 1. TNO H2S eindrapport 13 11 2015 (PDF - 6744 kB)
* 2. GGD Advies H2S 10 11 2015 (PDF - 889 kB)