Van Siegen naar Katwijk en weer terug


15 dec 2015

Ambtenaren ruilen van baan

Hoe organiseert een andere gemeente het werk? Wat kun je van elkaar leren als je van werkplek wisselt met iemand van een andere gemeente? Twee ambtenaren ruilden tijdelijk van gemeente en van werkplek. Rick van Keulen, beleidsmedewerker openbare werken, verruilde Katwijk voor Siegen. Luisa
Wendel kwam in zijn plaats naar Katwijk. Na zes weken maken we de balans op en vertellen zij over hun ervaringen.

De stedenband tussen Katwijk en Siegen begon in 1963 als partnerschap tussen Rijnsburg en Geisweid, dat later fuseerde met Siegen. Er waren al uitwisselingen tussen kunstenaars uit beide gemeenten, de gemeentelijke muziekscholen, Universiteit Siegen en Kustwerk Katwijk, middelbare scholen,
kinderen van de Ganztagschule (buitenschoolse opvang) en de brandweer. Luisa Wendel van de gemeente Siegen stelde dit jaar een job ruil voor met een ambtenaar van de gemeente Katwijk. Doel was: van elkaar leren. Vanuit de inzet om de gemeentelijke dienstverlening te verbeteren, is het nuttig
om te kijken hoe andere gemeenten hun werk organiseren en waarom. Daarin paste deze uitwisseling.

1. Hoe heb je je op deze uitwisseling voorbereid?

Rick:
Ik wilde er een succes van maken. Dat begon bij de taal. Op school heb ik 2 jaar Duits gehad en we gingen altijd op vakantie naar Zwitserland. In de weekenden ben ik vaak in Duitsland te vinden, maar dat is niet genoeg om een gesprek te voeren. Al helemaal niet als het over werk gaat. Klinkt
misschien gek, maar ter voorbereiding heb ik oude afleveringen van Derrick gekeken. Horst Tappert spreekt langzaam en duidelijk. En met een Duitse studievriend ben ik in plaats van ons gebruikelijke Engels, Duits gaan spreken en whatsappen. Ook het vinden van woonruimte vergde veel
voorbereiding: het was een lange zoektocht waarbij ik veel in het Duits heb moeten schrijven. Verder wil je natuurlijk weten wat er in Siegen gebeurt. Ik heb de gemeentelijke website bekeken om te zien hoe zaken geregeld zijn, ook staatsrechtelijk. Wikipedia en google earth zijn ook goede
informatiebronnen. Lezen in het Duits is nog niet mijn ding, dat heb ik als lastig ervaren.

Luisa:
Voor mij had op eerste plaats de taal voorrang. Ik vond het heel belangrijk met mijn collega's in hun eigen taal te praten en niet in het Duits. Om dat doel te bereiken, heb ik mijzelf in 5 maanden Nederlands geleerd. Met de wetenschap dat ik de taal snel zou gaan gebruiken, heb ik veel
voorpret gehad. Ik vind de Nederlandse taal een hele mooie taal, een bijzondere taal ook. Het was een leuke uitdaging.
Verder wilde ik natuurlijk ook voorbereid zijn op de organisatie, het politieke systeem en hoe de gemeente eruit ziet en functioneert. Dat vond ik allemaal terug op de website en in de gemeentegids.

2. Wat was je eerste indruk van die andere gemeente?

Rick:
Positief! De Siegeners zijn gesloten, maar vriendelijk in de begroeting en omgang, Hoefflich zoals we van de Duitsers gewend zijn. Duitsers zijn meer hierarchisch ingesteld en spreken elkaar niet zo snel met `jij' aan. Ze vonden het allemaal erg leuk dat er iemand uit de partnerstad
overkwam. Ook Siegen kent een religieuze grondslag. Toen ik aankwam was het herfst. Met de mooie herfstkleuren en een zonnetje ziet een stad er toch anders uit dan grauw en grijs in de regen. Siegen ligt niet aan de kust, maar net als Katwijk ontwikkelt het grootse projecten. Zo heeft Siegen
een groot parkeerdek verwijderd om de rivier de Sieg weer open te leggen. De stad Siegen ligt omsloten door heuvels en heeft veel industrie.

Luisa:
Ik was erg onder de indruk van het moderne gemeentehuis met zijn uitnodigende entreehal. Ook viel mij de hele lieve begroeting van de medewerkers mij op. Ik ben er met open armen en veel enthousiasme ontvangen. Ik voelde mij direct thuis!

3. Wat was er anders aan het werken bij de gastgemeente?

Rick:
Het is een bijzondere gewaarwording als het eerste woord dat je spreekt of hoort op een dag in het Duits is. Verder heb ik op enkele gebieden meegewerkt. Dan is het leuk als je bij een discussie of werkbezoek je mening kunt geven en blijkt dat dat idee nog niet eerder was bedacht. Dat maakt je
werkdag erg leuk! Omdat je te gast bent, wissel je veel informatie uit en leer je vooral van elkaar. Dankzij de taal `achterstand' krijg je ook de kans om veel vragen te stellen.

Luisa:
Ik vond vrijwel alles anders. Wat mij het eerste opviel, was dat er veel minder papier voorhanden was. Ik maakte er kennis met het begrip "het nieuwe werken": flexibele werkplekken waardoor je niet aan een vaste werkplek gebonden bent. Een manier van werken die we in Siegen nog niet kennen.
Bovendien is er bij de gastgemeente een hele lage hierarchie. Ik kon iedereen met de vertrouwelijke vorm 'jou' aanspreken. Ik ben dat niet gewend. Het heeft eraan bijgedragen dat ik me zelfverzekerd voelde in de organisatie en mijzelf kon zijn.

4. Welke onderwerpen, manier van werken, waar jij over hebt verteld werd zo enthousiast ontvangen, interessant gevonden, dat men daar waarschijnlijk wel wat mee gaat doen?

Rick:
Dat is vooral burgerparticipatie geweest. Siegen start daar vroeg mee in een proces. De culturen zijn verschillend en dat maakt het leuk om daar eens naar te kijken. Net als de manier waarop onze raad werkt.
Daarnaast zijn er ook openingen om op Europees subsidieniveau te gaan samenwerken. Siegen weet ook extern geld te werven, een belangrijk punt. De grootste uitdaging wordt hoe we elkaar op de hoogte gaan houden van ontwikkelingen.

Luisa:
De nieuwe manier van werken vinden de collega's in Siegen bijzonder interessant; het vergroten van de openheid en flexibiliteit onder de medewerkers biedt iedereen nieuwe kansen.


5. Noem twee of drie punten die je positief verrast hebben aan die andere gemeente.

Rick:
Dan denk ik aan: burgerparticipatie, het gebruiken van EU gelden, de verantwoordelijkheid van de gemeente voor de samenleving, terwijl ook daar bezuinigd moet worden. Daarnaast ook het versterken van burgerinitiatieven op het gebied van uitwisseling. En tot slot het enorme enthousiasme van de
burgemeester en wethouders in Siegen over dit uitwisselingsproject en het kennisdelen op allerlei onderwerpen.

Luisa:
Het vertrouwen in de medewerkers, de identificatie en de trots van de medewerkers met hun werkgever, die vele mogelijkheden biedt om je binnen de organisatie te herorienteren en te ontwikkelen.

6. Wat ga je het meeste missen nu je weer terug bent in je eigen werkomgeving?

Rick:
De sneeuwval was mooi, net als de bossen en de heuvels. Hoewel de collega's in Siegen gesloten waren, waren ze toch ook allemaal erg vriendelijk. Wat ik heel leuk vind, is dat nieuwe ideeen bewaard worden en ook gebruikt worden voor nieuwe ontwikkelingen. Voor mijn gevoel heb ik er
informatie gebracht en gehaald!

Luisa:
Het meeste ga ik missen dat ik nu niet meer Nederlands praat, niet meer de vertrouwelijke aanspreekvorm 'jou' kan gebruiken, niet meer de lieve collega's te zien waarmee ik kennis heb gemaakt en die ik heb leren waarderen tijdens mijn tijd in Katwijk.

Noot aan de redactie
Hierbij een fotoboek met hun ervaringen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Monique Siegmund, communicatieadviseur van de gemeente Katwijk, tel. 071 406 5390 of via het e-mailadres communicatie@katwijk.nl.