Eerste Kamer vraagt toezeggingen Mediawet

03 februari 2016

Staatssecretaris Dekker (OCW) kon de senaat er dinsdagavond niet van overtuigen dat zijn wetsvoorstel de publieke omroep toekomstbestendiger maakt. Om de bezwaren weg te nemen deed de staatssecretaris verschillende toezeggingen over governance en het terugdringen van invloed van de minister op de samenstelling van sturings- en toezichtorganen. De suggestie van het IPO om zelf een lid te benoemen in de raad van toezicht van de Regionale Publieke Omroep (RPO), neemt de staatssecretaris mee in zijn verkenning. Naar verwachting gaat het debat begin maart verder.

Centraal stond de vraag of de noodzakelijke modernisering van de publieke omroep wordt bereikt met de voorgestelde structuurwijziging. Is centrale sturing door de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) en RPO op uitdagingen als technologische ontwikkeling en digitalisering de oplossing voor het teruglopende publieksbereik, vooral onder jongeren? De staatssecretaris onderbouwt zijn voorstel met het kritische advies van de Raad voor Cultuur, die stelt dat het nu ontbreekt aan slagkracht en flexibiliteit om snel te kunnen acteren als publieke omroep. In de senaat bestaat de vrees dat de NPO een te sturende rol krijgt, dat amusement van het scherm verdwijnt en dat de politiek een te grote rol gaat spelen bij de samenstelling van Raden van Toezicht en Raden van Bestuur.

Het IPO pleit voor een afgezwakte rol van het Rijk op de governance van de regionale omroeporganisatie RPO. De reden daarvoor is minder centrale sturing, meer invloed van de regio en het kunnen doorvoeren van de vastgelegde bezuinigingen. Voor de regionale omroepen zorgt het voorliggende wetsvoorstel voor oprichting van de RPO, een vehikel om de bezuiniging van EUR 17 miljoen in te kunnen boeken. ROOS, de voorloper van de RPO en huidige koepelorganisatie van de 13 regionale omroepen, heeft daarvoor plannen ingediend. De Eerste Kamer verwacht dat het onmogelijk is de bezuiniging in te voeren zonder de programmering te raken voor kijkers en luisteraars. De staatssecretaris heeft die intentie, maar kon niet met zekerheid zeggen dat de programmering ongemoeid blijft.

Voor de bezuinigingen bestaat bij het IPO de zorg dat wanneer de wet niet doorgaat de bezuiniging wordt afgewenteld op de individuele regionale omroepen. Dit is onwenselijk, omdat dit ten koste gaat van het eigen vermogen dat is opgebouwd met hulp van provincies. De staatssecretaris bevestigde deze vrees. Als het wetsvoorstel niet wordt aangenomen komt er geen RPO en verwacht de staatssecretaris ook geen efficiencyslag door zogenaamde `shared services' om de bezuiniging op te vangen. Dan wordt pondsgewijs (naar evenredigheid) de bezuiniging ingevoerd en gaat dat volgens Dekker ten laste van reserves en de programmering van de individuele regionale omroepen. Wel zal OCW eventuele frictiekosten als gevolg van latere besluitvorming over de RPO opvangen.

Provincies vragen de staatssecretaris expliciet om in de tweede fase van wetswijziging de nodige maatregelen in de wet op te nemen, gericht op een blijvende zelfstandige regionale omroepfunctie, met inhoudelijke autonomie en programma's die in dialoog met de regio tot stand komen. Provincies vinden dat de regionale omroep een sleutelrol vervult in de regionale informatie-, nieuws- en cultuurvoorziening. De regionale omroep geeft uiting aan de regionale (culturele) identiteit en vervult een democratische waakhondfunctie door lokale en regionale democratie scherp in de gaten te houden. Daarom hechten provincies aan het wettelijk borgen van regionaal representatieve beleidscommissies media-aanbod, mogelijkheden voor publiek-private samenwerking en langjariger garanties voor aanbodkanalen en verzorgingsgebieden op maximaal de schaal van provincies.

Download IPO-standpunt regionale publieke omroepen in Mediawet

Zie het origineel.