Gemalen Eefde: vooruitziende blik in 1933

Nieuwsbericht - Gepubliceerd op: 18 februari 2016- Laatste update: 18 februari 2016 15:18 uur

De gemalen bij Eefde bestaan uit twee gebouwen. Het oude gemaalgebouw is in 1933 geopend. Bij de huidige onderhoudswerkzaamheden, waarbij we ook de pompcapaciteit verhogen, nemen we voor het eerst een aansluiting in gebruik die toen al is gemaakt. Een toekomstbestendig gebouw dus. Kees Kos, Operationeel Technisch Manager van het project, vertelt hierover.

Foto Gemaal Eefde interview KKos 1280 pix

Toekomstbestendig

Kos: `Sinds de opening van het oude gemaalgebouw in 1933 zijn er twee pompen in gebruik, terwijl er voor drie pompen voorzieningen zijn aangebracht. Ze hadden in die tijd nog geen drie pompen nodig. Men wist echter dat er nog een kanaal zou worden gegraven naar Almelo (gereed in 1953) en dat het invloedgebied van het gemaal daarmee tot in Drenthe zou gaan reiken. Om die reden is destijds bij de bouw rekening gehouden met de mogelijkheid om een derde pomp snel in gebruik te kunnen nemen. Toen in 1965 een tweede gemaalgebouw werd geplaatst was de derde aansluiting in het oude gebouw niet meteen nodig.'

Kos vervolgt: `Ook nu hebben we geen capaciteit van een derde pomp nodig, omdat het rendement van de nieuwe pompen is verhoogd. Er zijn nu op de drie beschikbare aansluitingen in het oude gemaalgebouw twee pompen aangesloten die we gebruiken. Er is een derde, kleine, pomp aanwezig, maar dat is een monument en niet meer in functie.'

Waterakkoord

`De in totaal vier operationele pompen (in elk gemaalgebouw twee) in de nieuwe situatie hebben dus een grotere capaciteit en zijn geoptimaliseerd doordat ze nu elektrisch worden aangedreven,' licht Kos toe. `De gemalen kunnen daarmee met gemak aan de stijgende watervraag in de toekomst voldoen. Die waterbehoefte is vastgesteld met onze regionale waterpartners. In het waterakkoord Twenthekanalen - Overijsselsche Vecht (PDF, 11,19 MB) is de waterbehoefte voor de komende 30 jaar vastgelegd. De maximale waterbehoefte is 27 kuub per seconde. Dat akkoord is op groei afgesloten. In een zogeheten Nadere Overeenkomst is overeengekomen dat we nu een capaciteit realiseren van 22 kuub per seconde, die we kunnen leveren als straks alle operationele pompen in gebruik zijn genomen. De huidige waterbehoefte is echter 11 kuub per seconde, dus er is genoeg ruimte voor groei.'

Tekeningen 1933

Kos gaat verder: `Bij de tot nu toe ongebruikte aansluiting uit 1933 hebben we ervoor gekozen om een zelfde vormgegeven pomp te plaatsen zoals de pompen uit 1933. Maar dan natuurlijk de moderne variant, met een hoger toerental en geoptimaliseerd binnenwerk voor een beter rendement. Leuk detail is dat de pomp is geplaatst door Flowserve, het vroegere Stork. Stork heeft in 1933 de pompen geleverd. Zij hebben de tekeningen uit die tijd nog, waardoor we de beschikking hadden over de exacte maten. Dat maakte het in gebruik nemen van de oude aansluiting ook makkelijker.'

`Er waren natuurlijk wel wat aanpassingen nodig aan de 83-jaar oude aansluiting. Die zijn inmiddels voltooid. Faciliteiten als de aanzuig- en persleidingen waren er al. De aansluiting moest alleen worden opengebroken en groter worden gemaakt. Hiervoor was het nodig om een droogschot in het kanaal te plaatsen, omdat het gemaalgebouw anders deels onder water zou lopen. Het beton rond de pomp is gestort en is nu aan het uitharden.'

Van elektriciteit naar diesel en weer terug

'Interessant om nog te vermelden is dat de pompen in 1933 ook elektrisch werden aangedreven,' vervolgt Kos. 'Pas tijdens de Koude Oorlog is er gekozen voor dieselmotoren. De toevoer van diesel was minder onzeker dan elektriciteit. Je had dat meer in de hand. Diesel kon in de buurt worden opgeslagen in grote hoeveelheden. Diesel is natuurlijk minder goed voor het milieu. Daarom gaan we nu weer over naar elektriciteit. Daarmee kunnen we ook veel meer capaciteit leveren en sneller op een veranderende watervraag inspelen. Een dieselmotor moet eerst worden opgestart door een deskundige die niet altijd aanwezig is. De bediening wordt dus ook veel (kosten)efficienter, omdat de sluismeesters dat voortaan zelf kunnen doen.'

Planning

De twee pompen in het nieuwe gemaalgebouw zijn sinds eind 2015 alweer operationeel. Ook de pomp aan de eerder ongebruikte aansluiting in het oude gemaalgebouw verwachten we snel in gebruik te nemen. Conform huidige planning nemen we de laatste pomp in het oude gemaalgebouw na de zomer van 2016 in gebruik. Het wachten is nog op de nieuwe behuizing die dit voorjaar wordt geleverd.

Meer informatie

Meer informatie over het project is te vinden op de projectpagina Twentekanalen: uitbreiding Sluis Eefde.