Smeekschrift aan Margaretha van Parma
7 april 2016
Den Haag
In april 1566 komen 300 edelen bijeen en bieden landvoogdes Margaretha van Parma het beroemde Smeekschrift der Edelen aan.
Margaretha van Parma
In de 16e eeuw is het onrustig in de Nederlanden. Het oprukkend protestantisme laat zich niet stoppen en de weerstand tegen de katholieke Spaanse landheer, Filips II, neemt toe. Na zijn vertrek uit de Nederlanden stelt Filips II in 1559 zijn halfzus Margaretha van Parma als landvoogdes aan.
Zij voert namens Filips II, samen met haar gehate adviseur Granvelle, strijd tegen de protestanten.
Compromis der Edelen
Door de strenge wetgeving van Filips II worden niet-katholieken op bloedige wijze vervolgd. In november 1565 sluiten protestantse en katholieke edelen een verbond, het Compromis der Edelen. Het verbond richt zich tegen de plakkaten met maatregelen tegen de ketters. Belangrijke woordvoerders
van de edelen zijn Hendrik van Brederode en Lodewijk van Nassau, broer van Willem van Oranje.
Smeekschrift der Edelen
Een paar maanden later bieden de in Brussel bijeengekomen edelen Margaretha van Parma het Smeekschrift aan om de vervolging van niet-katholieken te stoppen. Het smeekschrift veroordeelt de inquisitie, maar richt zich niet tegen het gezag van Filips II. Bang voor onrust, geeft de landvoogdes
toe, ook al zeggen haar adviseurs dat de edelen slechts `gueux' (bedelaars) zijn. Opstandelingen, die strijd leveren tegen Spanje tijdens de Tachtigjarige oorlog, dragen de naam geuzen als eretitel.
Nationaal archief
1.11.01.01 Collectie aanwinsten Eerste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, 14e eeuw-1933, inv. 1925 fotokopie van het smeekschrift, origineel berust in het Koninklijk Huis Archief