Lennart de Groot wint Vening Meinesz prijs voor aardwetenschappen


8 april 2016

Aardwetenschapper Lennart de Groot heeft de Vening Meinesz prijs 2016 gewonnen. Hij doet onderzoek naar het magneetveld van de aarde en naar de fysische en chemische eigenschappen van natuurlijke magnetische mineralen. De Groot ontvangt deze tweejaarlijkse prijs van 10.000 euro voor het beste
aardwetenschappelijk onderzoek binnen zes jaar na promotie.

De Groot doet zijn onderzoek bij Fort Hoofddijk, waar het paleomagnetisch laboratorium van de Universiteit Utrecht is gevestigd.

Vroeger aardmagnetisme
De meeste gesteenten in de aardkorst zijn in meer of minder lichte mate magnetisch. Het aardmagneetveld beschermt tegen kosmische straling die bijvoorbeeld de communicatie met vliegtuigen en satellieten kan storen. De veldsterkte is het afgelopen millennium met 25 procent afgenomen, maar hoe
het aardmagneetveld zich op korte tijdschalen precies gedraagt is onbekend. De Groot verricht onderzoek naar de recente geologische geschiedenis waarbij hij dit aardmagnetisch gedrag op een nieuwe manier in kaart probeert te brengen. De benodigde data kunnen onderzoekers alleen halen uit
mineralen uit gedocumenteerde vulkanische uitbarstingen.

Lennart de Groot ontwikkelde ook nieuwe testen die de tijd benodigd voor de - zeer tijdrovende - experimenten drastisch terugbrengt en daarmee bijdraagt aan het succespercentage van de metingen. Deze methodes worden nu standaard toegepast in het eigen lab en in toenemende mate elders in de
wereld. Hij heeft hiermee in Nature Communications laten zien dat er regionaal sterke veranderingen in het aardmagneetveld voorkomen. De Groot ontwikkelde samenwerkingen tussen de Universiteit Utrecht en met onder andere de TU Delft, Wageningen UR en de Universiteit Twente.

Loopbaan
Voor de Vening Meinesz Prijs worden kandidaten beoordeeld op gedrevenheid voor het wetenschappelijk onderzoek, hun zelfstandigheid, output, impact op de onderzoeksgemeenschap, creativiteit bij de uitvoering van hun onderzoek en tenslotte de verwachtingen over de verdere loopbaan van de
kandidaten. De beoordelingscommissie stelde vast dat De Groot uit nieuwsgierigheid steeds met nieuwe ideeen komt, en die ook daadwerkelijk tot uitvoering weet te brengen.

In 2015 haalde Lennart de Groot een Veni beurs binnen, het eerste onderdeel van de prestigieuze persoonsgebonden Vernieuwingsimpuls van NWO (Veni, Vidi, Vici). Zijn proefschrift (2013) bestaat uit onderzoek dat hij zelf bedacht en geinitieerd heeft. Het was van een dusdanige originaliteit dat
voor het eerst in de (50-jarige) geschiedenis van het Fort Hoofddijk Paleomagnetisch Laboratorium een cum laude gegeven is.

De Vening Meinesz commissie roemt het feit dat hij met steeds wisselende vakgenoten publiceert; dat bewijst zijn onafhankelijkheid. Tevens verspreidt hij actief wetenschappelijke kennis via vele lezingen, interviews op radio en andere media.

Hij begeleidt enthousiast middelbare schoolleerlingen en vooral studenten, die hij als co-auteur laat delen in de eer van wetenschappelijke publicaties.

Vening Meinesz Prijs
Lennart de Groot ontvangt de prijs van 10.000 euro tijdens het 13e Nederlands Aardwetenschappelijk Congres op 8 april 2016 in Veldhoven. NWO Aard- en Levenswetenschappen geeft deze prijs aan de meest veelbelovende, pas gepromoveerde aardwetenschapper. De Vening Meinesz-prijs is vernoemd naar
een van de grondleggers van de Nederlandse aardwetenschappen en wordt mogelijk gemaakt uit de nalatenschap van prof. dr. ir. Felix Vening Meinesz zelf. De prijs is bedoeld ter financiering van onderzoeksgerelateerde kosten.

Bron: NWO