Voeding is van invloed op de evolutie van vogels

12 april 2016

Hoe voeding de evolutie van de 10.000 vogelsoorten in de wereld heeft beinvloed, is nog steeds een mysterie binnen de evolutiebiologie. In een onderzoek van Daniel Kissling van het Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics (IBED) en collega's van de universiteit van Sao Paulo en de universiteit van Utah is aangetoond hoe voorkeuren voor voedsel de diversificatie van vogels in de loop van miljoenen jaren hebben beinvloed. De bevindingen zijn gepubliceerd in Nature Communications.

Sinds het pionierswerk van Charles Darwin weten we dat voedingsgewoonten van vogels van invloed kunnen zijn op de evolutie van soorten, bijvoorbeeld op de grootte van de snavel van galapagosvinken. Bij vogels zien we echter een enorme diversiteit van soorten en voedingspatronen, van piepkleine kolibri`s die zich met nectar voeden tot grote vleesetende adelaars. Hoe dergelijke voorkeuren voor voedsel uiteindelijk resulteren in verschillen in de dynamiek van diversificatie (het evenwicht tussen soortvorming en extinctie), is nog niet onderzocht.

Voeding en diversificatie van vogels

De onderzoekers verzamelden een indrukwekkende hoeveelheid gegevens over de voeding van bijna alle vogelsoorten in de wereld (circa 10.000 soorten) en construeerden een uitgebreide fylogenetische stamboom (die de verwantschap tussen alle vogelsoorten weergeeft). Aan de hand van modellen voor eigenschapsafhankelijke diversificatie toonden ze vervolgens aan dat bij allesetende vogelgeslachten (met soorten die zich kenmerken door een zeer gevarieerd voedingspatroon) sprake is van een lagere snelheid van soortvorming (er ontstaan minder nieuwe soorten) en een hogere snelheid van extinctie (er verdwijnen meer bestaande soorten) dan bij soorten die een voorkeur hebben voor specifiek voedsel, zoals fruit, nectar of insecten. Daarnaast vonden de onderzoekers dat vogels die zich hebben gespecialiseerd in een bepaald soort voedsel, gemeten op de tijdschaal van de evolutie vaak andersoortig voedsel aan hun voedingspatroon toevoegen en zo via transities evolueren tot alleseters.

`Dat alleseters zich bij voorkeur ontwikkelen uit transities en niet ontstaan door soortvorming, kwam voor mij als een grote verrassing,' aldus hoofdauteur en promovendus Gustavo Burin van de universiteit van Sao Paulo. Samen met de trage soortvorming en snelle extinctie duiden deze snelle transities erop dat vleesetende vogels voortkomen uit meer gespecialiseerde vogels die een gevarieerder voedingspatroon aannemen en niet zozeer rechtstreeks via soortvorming van claden van vleeesetende vogels ontstaan. `We nemen aan dat dit het gevolg is van concurrentie om hulpbronnen, klimaatinstabiliteit en beschikbaarheid van voedsel in de loop van de diepe tijd', aldus Burin. Snelle transities naar de status van alleseter kunnen optreden in perioden waarin voedsel minder gemakkelijk te vinden of tijdelijk niet voorhanden is.

Een blik op de toekomst

De onderzoekers relateren deze bevindingen aan de huidige door de mens veroorzaakte veranderingen op aarde en verwachten dat zich verschuivingen zullen voordoen in de competitieve dynamiek tussen generalistische en specialistische soorten. `Menselijke activiteiten als de vernietiging van habitats en andere factoren die wereldwijde veranderingen teweegbrengen leiden tot het verdwijnen van de hulpbronnen van veel specialistische soorten', aldus Daniel Kissling van de Universiteit van Amsterdam. Dit betekent dat de kans op uitsterven voor specialistische soorten momenteel groter is dan voor generalistische soorten. `Dit zal de ecologie en de evolutie van het leven op aarde ingrijpend veranderen, aangezien generalistische soorten nu in een betere positie verkeren dan specialistische', licht Kissling toe. Uiteindelijk zal dit ook van invloed zijn op het functioneren van ecosystemen en de diensten die de natuur de mens biedt.

Publicatie

Burin, G., Kissling, W.D., Guimaraes Jr, P.R., Sekercioglu, C.H. & Quental, T.B. (2016) Omnivory in birds is a macroevolutionary sink. Nature Communications 7: 11250.

* Lees hier het complete artikel

Zie het origineel.

Gepubliceerd door Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica