EU is de zolder op het huis van Thorbecke maar bewoners vechten bouwvergunning aan

14 april 2016

Het belang van de regio als uitvoerder van EU-beleid en nationaal beleid toe neemt toe. Het natuurbeleid bijvoorbeeld wordt in Europa gemaakt maar is in Nederland gedecentraliseerd naar de provincies. Het gevolg is dat het belang van het rijk in de EU-beleidsvorming relatief afneemt. Dit is de essentie van het rapport `GOED GESCHAKELD?' OVER DE RELATIE TUSSEN REGIO EN DE EU' van Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) dat gisteren werd gepresenteerd in het Huis van de Provincies in Den Haag.

Het is het honderdste advies van de AIV en ter gelegenheid daarvan werd het rapport op feestelijke wijze gepresenteerd in bijzijn van Cor Lamers, burgemeester van Schiedam, en Wim van de Donk, Commissaris van de Koning van Noord-Brabant, respectievelijk voorzitter en vice-voorzitter van de Nederlandse delegatie naar het Comite van de Regio's (CvdR). Voorzitter van de werkgroep Glokalisering van de AIV, mevrouw Elly Ploij- Van Gorsel, trapte de bijeenkomst af met een toelichting op `haar' rapport: "De Europese Commissie moet regio's meer inspraak geven. Daar hoeft geen verdrag voor veranderd te worden en het Europees Parlement moet beter letten op de uitvoerbaarheid van regels en niet steeds eigen stokpaardjes opnemen. Het Comite van de Regio's (CvdR) focust teveel op de partijpolitieke standpunten, terwijl het de belangen van regio's moet vertegenwoordigen."

VdDonk

Met die politieke focus van het CvdR zat Cor Lamers minder in zijn maag. Hij sprak waardering uit voor het rapport: "Het gaat over de goede dingen. Ik ben verheugd dat het rapport onze nieuw verworven status als mededepartement ondersteunt." Wim van de Donk refereerde in zijn reactie aan het Verdrag van Maastricht. Daarin werd bijna 25 jaar geleden het CvdR in het leven geroepen. `Dat was een echte innovatie. Regio's maken het mogelijk dat de overheid precies doet wat onze tijd nodig heeft. Door samenwerking en verbindingen aan te gaan met vergelijkbare regio's kunnen echte resultaten worden geboekt. Dat heet Regionomics. Alleen zo kan Europa zich handhaven in de battle of continents. In Brabant kijken we bijvoorbeeld naar Beieren: een vergelijkbare regio met wie we ons erg verwant voelen."

Tijdens de paneldiscussie onder leiding van Philip van Veller (VNG) stond het voorgestelde `do-no-harm-principe' ter discussie. Hiermee wordt bedoeld dat bij een blijvend verschil van inzicht tussen rijk en decentrale overheden , zij elkaar in de Brusselse arena niet moeten tegenwerken. De AIV bepleit een houding van onderlinge solidariteit. Het panel, bestaande uit Ellen Mastenbroek (hoofddocent Radboud Universiteit), Cornelis Visser (burgemeester van Twenterand) en Henry Meijdam (directeur IPO), reageerde eensgezind: Ja, onderlinge solidariteit "want anders heeft Nederland geen positie in Brussel" (Visser) maar "dat moet niet betekenen dat de mening van het rijk altijd leidend is" (Mastenbroek). Als er sprake is van een gedecentraliseerd dossier dan moeten gemeenten of provincies zich niet schikken naar de wensen van het Rijk.

Panel

Nopen Europeanisering en decentralisatie tot een grondige verbouwing van het Huis van Thorbecke? Henry Meijdam: "Nee, we moeten redeneren vanuit de gedachte om problemen op te lossen, niet denken in overheidsstructuren". Ellen Mastenbroek verwoordde het treffend: "De EU is de zolder op het huis van Thorbecke, maar de bewoners vechten de bouwvergunning aan".

Marc Chavannes, publicist en journalist voor De Correspondent sloot de bijeenkomst af met een column, die tot nadenken stemde. Hij wees erop dat Europa is ontstaan vanuit de gedachte Nooit meer oorlog. Vanuit dat idee heeft Europa het eigenlijk nog niet zo slecht gedaan. "Maar doen we het handig, is het efficient? Worden burgers of organisaties vertegenwoordigd?', waren de vragen die hij het publiek voorhield. "Dit is geen luxe onderwerp. Het gaat over leven en welzijn van burgers".