Betere weefselkweek door regie op zelforganisatie stamcellen

Persbericht 20 april 2016

MERLN Instituut van UM ontwikkelt nieuwe platform-technologie

Wetenschappers van het MERLN instituut voor regeneratieve geneeskunde van de Universiteit Maastricht zijn erin geslaagd om een slimmere methode te ontwikkelen voor het kweken van weefsels in het lab. De nieuwe methode maakt slim gebruik van de natuurlijke zelforganiserende capaciteit van stamcellen om complexe weefsels op te bouwen. Langs deze begeleide bottom-up methode kweekten de wetenschappers bijvoorbeeld al een middenoor beentje. De verwachting is echter dat de methode geschikt is voor de kweek van (delen van) organen. De doorbraak wordt beschreven in het gerenommeerde vakblad Advanced Materials en het topblad Science wijdde er deze week een speciale Editors' Choice aan.

Nieuwe platform-technologie

Normaal wordt een weefselkweek bepaald door zogenoemde steigermaterialen (scaffolds) die de cellen in de gewenste structuur dwingen. Meestal gaat het om bio-afbreekbaar materiaal of hydrogelen, die de cellen in een bepaalde vorm dwingen en daardoor celafbraak of ontstekingen kunnen veroorzaken. "In de nieuwe methode is er geen steigermateriaal meer waardoor de cellen in een natuurlijke interactie met elkaar de juiste patronen, bouwstoffen en uiteindelijk complexe samengestelde weefsels kunnen vormen", aldus dr. Nicolas Rivron van MERLN, die het onderzoek leidde. Door deze natuurlijke groei vormen de stamcellen samen betere weefsels, doordat de beperkingen van het 'oude' systeem met de scaffolds zijn opgeheven.

Zoektocht naar de juiste recepten

Het nieuwe platform maakt gebruik van high-throughput technologie om de juiste vorm van de weefsels en de toediening van moleculen in de juiste combinaties te ontdekken die nodig zijn om stamcellen in de juiste richting te dirigeren. Prof. Clemens van Blitterswijk, wetenschappelijk directeur van MERLN: "We ontdekken die recepten proefondervindelijk doordat we in onze laboratoria miljoenen van elkaar verschillende minuscule kweekbakjes tegelijk kunnen inrichten en de effecten op de celgroei analyseren. Zo brengen we gedetailleerd in kaart wat per weefsel of per onderdeel van een orgaan de juiste toe te dienen groei-impulsen zijn. Het gaat hierbij steeds om 2 belangrijke zaken. Enerzijds is dat de toediening van de juiste combinaties van eiwitten en moleculen aan de cellen op exact de juiste momenten. Anderzijds gaat het om de fysieke vorm van de weefsels. Van beide factoren hebben we aangetoond dat ze het gewenste eindresultaat bepalen."

Toekomst: betaalbare weefselkweek

Van Blitterswijk: "Ik voorzie dat we op deze manier de juiste recepten zullen vinden en uiteindelijk op grote schaal complexe weefsels en (delen van) organen zullen kunnen vervaardigen in het laboratorium. Voor de zorg is dit van groot belang, want door deze industriele schaalvergroting verwacht ik dat (delen van) organen voor patienten in de wat verdere toekomst voor een betaalbaar bedrag gekweekt kunnen worden."

Het onderzoek is uitgevoerd door dr. Nicolas Rivron, onderzoeker bij UM-MERLN en laatste auteur van het artikel, in het Hubrecht Instituut.Link naar Advanced Materials paper: onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/adma.201505723/full Link naar Science Editors' Choice: science.sciencemag.org/content/352/6283/twil