Groningse les: referendum is een instrument, geen doel op zichzelf
DEN HAAG - De gemeenteraad moet niet alleen door middel van een referendum de burger betrekken bij het functioneren van de lokale democratie. Burgers mee laten doen door hen een besluit te laten nemen, is niet genoeg; een dialoog met de inwoners is ook belangrijk om meer burgers te betrekken
bij de lokale democratie. Dit is de les van de ervaringen met referenda in Groningen. Dit blijkt uit het rapport `Raadswerk is Maatwerk' dat in opdracht van Raadslid.Nu is opgesteld onder leiding van Laurens de Graaf en Linze Schaap van de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur.
In Groningen werd op 21 februari 2001 een correctief raadgevend referendum over de plannen van de gemeente tot herinrichting van de noordzijde van de Grote Markt gehouden. Dit referendum werd gehouden op initiatief van tegenstanders van zowel buiten als binnen de gemeenteraad. De opkomst bij
dit referendum was maar liefst 56,5 procent en daarvan keerde 81 procent zich tegen de plannen van de gemeente. Op 29 juni 2005 vond wederom een referendum plaats in Groningen, dit keer over de plannen van de gemeente over de reconstructie van de oostzijde van de Grote Markt. De opkomst bij
dit tweede referendum was lager dan bij het eerste referendum, namelijk 39 procent. Zowel de tegenstanders als de voorstanders haalden niet de noodzakelijke steun van 30 procent van de kiesgerechtigden.
Dialoog
De gemeenteraad van Groningen is nu bezig om op andere manieren dan een referendum inwoners actief te betrekken bij de lokale democratie, zo blijkt uit het rapport `Raadswerk is Maatwerk'. Door middel van het aangaan van de dialoog hoopt men ook teleurgestelde en boze burgers te betrekken bij
de lokale democratie. De hoop is dat daardoor burgers zelf meer verantwoordelijkheid gaan dragen voor het publieke domein in hun buurt en dat het besef groeit dat zij die verantwoordelijkheid gezamenlijk moeten dragen.
Gesprek over kwaliteit eigen democratie
Raadsleden doen er verstandig aan niet zo maar te beginnen met een referendum of het opstellen door inwoners van een burgerbegroting. Het is verstandig voor raadsleden om eerst in gesprek te gaan over de kwaliteit van de eigen democratie. Uit het rapport `Raadswerk is Maatwerk: hoe kun je als
raad(slid) kleur geven aan de lokale democratie?' blijkt dat op die manier raadsleden beter kunnen inschatten of er verbetering van de eigen democratie nodig is en zo ja, welke instrumenten daarvoor het beste gebruikt kunnen worden.
Do's en don't bij lokale referenda
`Raadswerk is Maatwerk' geeft adviezen aan raadsleden zodat raadsleden beter in staat zijn om inwoners te betrekken om het functioneren van de lokale democratie te versterken. `Raadswerk is Maatwerk' bevat een thermometer die aan de hand van groene en rode bolletjes laat zien wat je als raad
wel en niet het beste kan doen wanneer je wilt dat burgers meer meedoen, hun burgerlijke vaardigheden ontwikkeld worden, hen meer invloed wil geven, meer medebeslissingsrecht en wat er nodig is als je de legitimiteit van de lokale democratie wilt vergroten.
Deze do's en dont's vormen dus de belangrijkste adviezen en tips aan de gemeenteraad om de participatie van inwoners professioneler en op een volwassen wijze aan te pakken en te organiseren.
Voor het organiseren van lokale referenda geeft `Raadswerk is Maatwerk' het advies om een referendumverordening op te stellen. Deze verordening moet de basis vormen voor de handelingen van de raad. Daarnaast is het van belang dat helder gecommuniceerd wordt over een referendum en hoe er
omgegaan wordt met de uitslag van een geldig referendum.
Versterken lokale democratie
Raadslid.Nu heeft de Tilburgse wetenschappers De Graaf en Schaap gevraagd om `Raadswerk is Maatwerk' te schrijven om adviezen en aanbevelingen te doen zodat raden beter in staat zijn inwoners te betrekken om het functioneren van de lokale democratie te versterken. `Raadswerk is Maatwerk' dient
er daarom ook toe dat de volksvertegenwoordigende rol van de raad wordt versterkt, en daar waar mogelijk ook de controlerende rol van de raad.
Serie over `Raadswerk is Maatwerk'
Raadslid.Nu besteedt de komende weken aandacht aan het op 18 april gepubliceerde rapport `Raadswerk is Maatwerk: hoe kun je als raad(slid) kleur geven aan de lokale democratie?'. Klik hier om het gehele rapport `Raadswerk is Maatwerk: hoe kun je als raad(slid) kleur geven aan de lokale
democratie?' te lezen.
Dit is het vierde bericht over de onderzoeksresultaten uit het rapport `Raadswerk is Maatwerk'.
Eerder verscheen in het kader van het rapport `Raadswerk is Maatwerk' de volgende berichten:
-Inwoners betrekken? Maak eerst een foto van de lokale democratie?
-Eindhovense les: raad bepaalt of alle inwoners meedoen in burgerparticipatie
-Lokaal referendum soms effectief instrument voor burgerbetrokkenheid
Bron: Raadslid.Nu, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, 9 mei 2016
Social media: Raadslid.Nu is ook te volgen op Twitter (@RaadslidNu), Facebook en LinkedIn.
Raadslid.Nu is de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en staat voor een sterke en krachtige positie van gemeenteraden ten behoeve van het functioneren van de lokale democratie.
Wist u dat sinds de wijziging van het rechtspositiebesluit voor raads- en commissieleden, de gemeente de contributie van de beroepsvereniging vergoedt, waarvan een raadslid in verband met de uitoefening van zijn functie lid is.
Nog geen lid van de vereniging? Een collectief lidmaatschap kost maar 35 euro per persoon en commissieleden en fractieondersteuners vallen, wanneer zij ook aangemeld zijn, binnen een collectief lidmaatschap. Het individueel lidmaatschap kost 75 euro. Aanmelden kan hier!