Crowdfunding in het onderwijs, het gebeurt steeds vaker. Scholen zamelen geld in om schoolpleinen op te leuken en muziekinstrumenten aan te schaffen. In het enthousiasme vergeten ze te kijken naar de euro's die het schoolbestuur nog op de bank heeft staan.

"Ik geloofde in de actie, al moesten we er wel aan trekken", zegt directeur Frederique Welten van basisschool Pius X in Oss. Ze heeft het over de actie die vorig jaar net voor de meivakantie begon. Haar school haalde 4500 euro op en kon een jaar lang een vakleerkracht gym aanstellen.

Basisschool Pius X valt onder de Stichting Katholiek Basisonderwijs Oss. Dat bestuur heeft een financieel lastige tijd achter de rug, blijkt uit de jaarcijfers. Maar in 2015 kwam het resultaat weer in de plus en was het eigen vermogen aangesterkt.

Welten zegt dat ze niet de jaarrekening heeft doorgespit op zoek naar 4500 euro. "Wij hebben als basisschool onze eigen begroting en maken eigen keuzes. We wilden iets extra's, ouders vonden het belangrijk. Het geld daarvoor ga je niet uit de formatie van leraren halen, omdat je dan weer een leerkracht minder voor de klas hebt en de klassengrootte toeneemt. Daarom was crowdfunding een goed middel."

Toename aanvragen

Op de website geefonderwijs.nl houden veel scholen acties. Oprichter Annelies Schoonderwoerd: "Scholen zeggen bijna altijd: We hebben het geld nodig. En dit is een laagdrempelige manier om het te financieren." Schoonderwoerd zag het aantal aanvragen enorm stijgen sinds ze de website begon in 2014. "We begonnen met vier aanvragen per maand. Dat zijn er nu al zestien per maand. Crowdfunding begon als hype, maar heeft wel bewezen een blijvende financieringsvorm te zijn. Het onderwijs maakt nu kennis met de mogelijkheden."

In Almelo wist basisschool de Windhoek duizend euro op te halen voor een Swinxs, een buitenspeelcomputer met spelletjes voor op het schoolplein. Bij de actie stond: `Helaas heeft de Windhoek voor het aanschaffen niet de financiele middelen.' Adjunct-directeur Edward Hiddink zegt dat het te veel geld was om uit het leermiddelenbudget te halen. "Het was niet begroot. Het zou ten koste gaan van iets anders." Bovendien had de school snel succes met de actie. Binnen de kortste keren was het geld binnen en kon de computer worden aangeschaft.

Hiddink zegt dat dit buiten het bovenschools bestuur, Openbaar Primair Onderwijs Almelo (OPOA), om ging. "We zijn een ondernemende school. De actie was een eigen plan en het ging in samenwerking met de ouders. De urgentie was er niet om dit bij het bestuur aan te vragen."

Vastzetten

Uit de jaarrekening 2014 van OPOA blijkt wel iets opmerkelijks. Veel geld, 2750 duizend euro, staat vast in verschillende deposito's. Daar kan het bestuur dus niet gelijk bij. Maar waarom vastzetten als scholen het goed kunnen gebruiken voor betere beweging op het schoolplein?

Hiddink: "Ik heb de jaarrekening niet bekeken. Bovendien is er bij OPOA altijd ruimte voor andere plannen. Wij dachten: Waarom vragen als je het ook bij jezelf kan houden?"

Saamhorigheid

"Door crowdfunding bereikten wij ons doel vooral veel sneller", zegt Tineke Zijderveld, adjunct-directeur van de Koningin Beatrixschool in Nieuwegein. De school had anders een aanvraag bij de gemeente en het schoolbestuur moeten doen voor de vernieuwing van het plein. "Dan is het afwachten hoeveel en wanneer het geld daarvoor wordt toegekend", zegt Zijderveld.

Fluenta, het bovenschoolse bestuur van de Beatrixschool, heeft geld. De afgelopen paar jaar groeide het eigen vermogen naar ruim 5 miljoen euro eind 2014. Volgens de jaarrekening had het schoolbestuur ook 5,4 miljoen euro op bankrekeningen staan. "Ik heb geen zicht op de reserves van ons schoolbestuur", zegt Zijderveld. "Maar ons schoolplein was voorlopig niet aan de beurt. Als we wensen indienen, wordt gekeken naar wat financieel haalbaar is en wat het meest nodig is. Zonder de crowdfunding hadden we tot 2018 moeten wachten."

Nu kwam er door de inzet van enthousiaste ouders een totale metamorfose van het schoolplein. Huisjes van wilgentenen, autobanden met daarin poeltjes voor padden, een fietsenstalling, moestuintjes, een houten kasteel, een kabouterdorp en een groot deel werd opnieuw bestraat. Zijderveld: "De crowdfunding was zo'n mooi initiatief van de ouders. Als lerarenteam is het onmogelijk om dit naast het werk op school te doen. Deze ouders stonden met de paasdagen in onze schooltuin, dat zie je toch nergens?"

Duit in het zakje

Het schoolbestuur werd ook enthousiast en deed een flinke duit in het zakje. "Uiteindelijk droeg het bestuur een groot deel bij, zodat alle plannen voor het plein konden doorgaan."

Het werd een succesverhaal. De Beatrixschool wilde duizend euro ophalen met crowdfunding. Uiteindelijk werd dat 1800 euro. Daarnaast waren er meer acties, waardoor het plein zo grondig kon worden aangepakt. "De gemeente en het schoolbestuur droegen bij, het wijknetwerk, en er werd vrijwilligerswerk gedaan door ouders." Zijderveld: "Voor de saamhorigheid was de crowdfunding geweldig. Iedere school wil toch wel eens iets extra's? Wij houden van leuke dingen doen, deze keer kwam het ten goede aan een leuke, groene speelomgeving voor de leerlingen. Dit zijn de krenten in de pap."

Crowdfunden doe je zo

Annelies Schoonderwoerd van de website geefonderwijs.nl krijgt veel aanvragen van scholen binnen, maar wijst ook veel af. "Als het onhaalbaar is bijvoorbeeld." Crowdfunding is volgens haar een geschikt middel voor scholen, omdat ze een hechte relatie met een omgeving hebben.

Wat moet je doen?

1. Goede voorbereiding. "Een campagne duurt vier tot zes weken, maar neem ruim de tijd om het voor te bereiden. Niet een week ervoor als je ineens een `gat' in de begroting ziet. Aan een actie gaat zeker zes uur voorbereiding vooraf."

2. Een kartrekker. "Een enthousiaste initiatiefnemer, dit kan een ouder of een teamlid zijn."

3. Een realistisch doel. "Het doel moet concreet, haalbaar en urgent zijn. Ook moet er op school draagvlak zijn voor de actie. De eerste 30 procent van de opbrengst komt vaak van `intimi' die een direct belang hebben."