Speech dodenherdenking 4 mei 2016
Het thema van de dodenherdenking 4 mei 2016 was "De vrijheid omarmd". Burgemeester Bloemen was een van de sprekers tijdens de bijeenkomst in de Dorpskerk in Zoeterwoude. Hieronder kunt u de speech nog eens nalezen.
Toespraak
"Ook dit jaar komen we bijeen om de vrijheid door te geven, om de vrijheid te omarmen. "De vrijheid doorgeven" is het vijfjarig thema van het Nationaal Comite 4 en 5 mei, en het jaarthema is "de vrijheid omarmd".
Vorig jaar vertelde ik u over Suzanne Ikkersheim, die als meisje van 15 naar het klooster op de Rijndijk kwam. Bijna 7 jaar woonde ze daar onder de naam Maria Suzanna. Deze Joodse jonge vrouw, wonend in onze gemeenschap, maar waarschijnlijk daar geen deel van uitmakend, wordt vervolgens
opzettelijk omgebracht, alleen maar omdat ze behoorde tot het Joodse Volk. Ik vroeg u toen om later bij het monument de namen die erop staan voor uzelf te lezen en als laatste haar naam te noemen. Straks kunt u dat weer doen. Haar naam is nu aangebracht op een aparte steen met erboven de
Davidster. Ook is Sobibor, waar ze werd vermoord, toegevoegd. De naam van dat Poolse dorpje hebben we er opzettelijk bijgezet, zodat in de toekomst een kind aan haar ouders vraagt wat Sobibor betekent. De ouders kunnen dan het verhaal van de Holocaust vertellen en geven daarmee het verhaal
door: ze geven dan ook de vrijheid door.
Ik noem opzettelijk het kind dat vraagt naar de betekenis van Sobibor. Onlangs was weer de herdenkingsdienst voor de Joodse medeburgers uit de Leidse regio die zijn afgevoerd en vermoord. Daar was de spreekster deze keer een Joodse vrouw van eind twintig, een meisje nog, ze vertegenwoordigde
de derde generatie. Zij vertelde over haar grootouders: haar oma die niet ophield te vertellen over de gruwelen en haar opa die er niets over zei, tot hij een beroerte kreeg en de vijf dagen die hij daarna nog leefde alsnog zijn verhaal deed. Ze vertelde over haar ouders die de moord op hun
vermoordde ooms, tantes, neven en nichten wegstopten in heel hard werken, en ze vertelde over zichzelf. Hoe zij geobsedeerd is door alles wat met de Tweede Wereldoorlog te maken heeft. Na haar verhaal dwaalden mij gedachten naar de kinderen die ik heb leren kennen in de crisisnoodopvang in
de Klaverhal, en die ik nog geregeld zie in het "kamp' aan de Wassenaarseweg in Leiden. Zij zijn niet de derde generatie, zoals de spreekster bij de Jodenherdenking. Zij zijn de eerste generatie. Ze spelen, leren Nederlands en hollen door de gangen. Ze reageren als kinderen doen, maar wanneer
er even een ruzie is tussen de dicht opeen wonende bewoners van het oude kantoorpand, spreken hun ogen boekdelen: angst, onzekerheid. Zij hebben in de gammele bootjes gezeten, zij hebben onder mensonterende omstandigheden de reis naar Nederland gemaakt. Ik spreek hun ouders en andere
volwassenen en hoor de verhalen over een beste vriend die onlangs omkwam in Aleppo, over de echtgenoot - nog in Syrie met de twee jongste kinderen -die vlakbij een bomexplosie stond en nu niet kan werken en verzorgd moet worden, over de broer van 19 die al meer dan anderhalf jaar niet buiten
kan zijn omdat hij dan meegenomen wordt door de langskomende militie om te vechten. Ik hoor hun opluchting nu ze voor 5 jaar in Nederland mogen blijven. Ik hoor hun hoop op een spoedig weerzien met hun geliefden. Zoveel verhalen uit onze wereld in 2016.
Door deze vluchtelingen te omarmen met compassie kunnen wij inhoud geven aan het thema "de vrijheid omarmd". Dat deden we de week dat ze hier waren, en zullen dat, hoop ik, blijven doen wanneer statushouders hier komen wonen. Wij moeten hen willen opnemen in onze gemeenschap als gewaardeerde
medeburgers.
Straks noemt ieder van u de namen van hen die wij in Zoeterwoude gedenken. Door hun namen te noemen zijn zij niet vergeten. Door hun namen te noemen omarmen wij hen, en omarmen wij de vrijheid die voor ons zo vanzelfsprekend is: Johannes, Maria, Hendrik, Jaap, Margit, Martinus, Cornelis,
Petrus, Bernardus, Theodorus, Cornelis, Anthonius, Pieter, Adrianus, Cornelis, Wilhelmus, Petrus, Albert en Suzanna."
Liesbeth Bloemen
4 mei 2016