Bert Haanstra 1916-2016
27 mei 2016
Den Haag
Dit jaar wordt de 100e geboortedag van de cineast Bert Haanstra gevierd. In het Nationaal Archief is veel te vinden over de totstandkoming van een aantal van zijn films.
De Muiderkring herleeft
In 1949 krijgt Haanstra van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen (OKW) fl. 2.000,- subsidie voor een korte film over het Muiderslot in de Gouden Eeuw. Het is een muzikale documentaire die, volgens Haanstra, `tegenover de vele jazzmusicals een gunstige indruk zou kunnen
maken'. Hij mag om kosten te besparen de camera, schijnwerpers en camerawagen van het ministerie gebruiken. Haanstra moet wel de aanwijzingen van de slotvoogd volgen, `opdat er geen historisch onverantwoorde dingen in voorkomen'. Haanstra stelt het hoofd van de afdeling Film gedetailleerd op
de hoogte van zijn vorderingen zodat nu nog precies is na te gaan hoe hij de film gemaakt heeft. Overigens wordt de film niet bepaald enthousiast door de pers ontvangen.
Subsidie en andere ondersteuning
Het ministerie ondersteunt Haanstra niet alleen met subsidie maar ook bij zijn aanvraag in juni 1951 bij de gemeente Amsterdam voor een ruimere woning. En met succes; binnen twee maanden krijgt hij, ondanks de heersende woningnood, een benedenwoning met werkkamer toegewezen. In een bedankbrief
aan de afdeling Film schrijft Haanstra opgetogen over het nieuwe huis, `bij de Kruislaan, een hartenwens van ons beiden'.
Telefoonaansluiting
De service van het ministerie houdt hierbij niet op. De Amsterdamse telefoondienst krijgt, eveneens in 1951, van het ministerie van OKW het verzoek de heer Haanstra van een telefoonaansluiting te voorzien: `door het ontbreken van telefonisch contact met zijn opdrachtgevers en andere relaties
wordt hij aanzienlijk in zijn werk belemmerd'. Ook dat wordt snel geregeld.
Oscar
In 1957 vraagt Bert Haanstra een subsidie van f 15.000,- voor een `geheel vrije en min of meer experimentele kleurenfilm over de glasblazerij'. Het verzoek gaat vergezeld van een synopsis en een totale begroting van f 31.000,-. De Raad voor de Kunst vindt unaniem `dat de naam en de
capaciteiten van de heer B. Haanstra er borg voor staan dat met vertrouwen het resultaat van zijn idee tegemoet kan worden gezien' en adviseert positief. De film Glas wordt een enorm succes. De kopieen zijn niet aan te slepen en de film wint naast een Oscar in 1960 nog 16 andere internationale
filmprijzen. In 1963 wordt de uitreiking van de 1000e kopie groots gevierd.
Successen
Het succes van de film Alleman stelt hem in 1964 in staat een villa in Laren te kopen, in de tuin laat hij een studio verrijzen. Hij wint bijna 100 internationale filmprijzen en is in 1996 de eerste winnaar van de Bert Haanstra Oeuvreprijs van het Nederlands Fonds voor de Film. Haanstra
overlijdt een jaar later op 81-jarige leeftijd.
Nationaal Archief
2.14.69 ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, inv.nrs. 1049, 1053
H. Schoots, Bert Haanstra Filmer van Nederland (Amsterdam 2009) signatuur 4.74