Radio en TV | ma 30 mei 2016

Verslag Simone Timmer

Redactie Paul Schram

Ontkenning van racisme in Nederland is een van de grootste euvels in de bestrijden daarvan. Dat zeggen vooraanstaande wetenschappers in EenVandaag. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de grote storm kritiek die Sylvana Simons vorige week kreeg na haar optreden in De Wereld Draait Door.

Iemand die veel te maken heeft van alledaags racisme is Gideon Everduin. Hij is docent en rapper in de Amsterdamse Bijlmer. Volgens hem zit racisme in Nederland in het systeem. "Het zit in het onderwijs, politie en justitie, op de arbeidsmarkt. Het racisme is institutioneel, het gaat verder dan de burger." Daarom organiseert hij theatervoorstellingen over dit thema, ook om Nederlanders bewust te maken. "Het zit ook in kleine dingen, mensen die niet naast me komen zitten in de bus bijvoorbeeld, of hun tas vasthouden als ik kom aanlopen bij een pinautomaat."

Maar hoe kan het dat Nederlanders zo heftig reageren als mensen dit aankaarten? Ten eerste hebben witte Nederlanders vaak sterk het gevoel moreel en cultureel superieur te zijn. Dat gevoel houden ze in stand door alles wat ongemakkelijk of onjuist is te ontkennen of weg te wuiven. "Het wijdverbreide verhaal is dat de Nederlandse cultuur heel goed, open en tolerant is, en dat Nederlanders eerlijke mensen zijn die altijd tegen onderdrukking hebben gevochten", zegt hoogleraar Gloria Wekker. Kritiek hebben is daardoor lastig. "Dan is het meteen: nee dat is niet zo, want wij zijn heel open en tolerant."

Maar waar staan we nu in deze discussie? Hoogleraar Isabel Hoving analyseerde de discussie door de jaren heen: "De afgelopen jaren is racisme ingeburgerd en geaccepteerd, met name na de jaren nul. Na 9/11 en de moord op Van Gogh is het verhard. In de jaren '80 bij de opkomst van de burgerbewegingen waren een stuk verder. dingen die nu gezegd worden konden toen echt niet."