Ordening spoor weer op agenda

03 juni 2016

Eind 2014 leek de onderhandse concessieverlening van personenvervoer op het hoofdrailnet aan de NS rust te brengen in het debat over de ordening op het spoor. Na de hoorzitting van 31 mei over de NS-strategie is dit debat door de debacles van Abellio in Limburg en de Fyra weer helemaal terug op de bestuurlijke en politieke agenda.

Het kabinet heeft door in zijn reactie op het rapport van de parlementaire enquetecommissie een viertal scenario's voor de toekomstige (markt)ordening aan te kondigen, het debat over de beste marktordening weer op de agenda gezet.

De Kamer was benieuwd hoe de belanghebbenden in de spoorsector denken over de nieuwe strategie van NS en de kabinetsreactie. Roger van Boxtel, sinds augustus 2015 aangetreden als president-directeur van de NS, straalde vooral uit dat de nieuwe strategie van de NS het antwoord is op veel van de kritiek op de NS, zowel over de HSL als over de positie en de belangenverstrengeling van NS in het regionaal OV. Op twee belangrijke punten uit de strategie, de verkoop van vervoersmaatschappij Qbuzz (onderdeel van de NS Groep) en het niet meer meebieden van de NS op regionale concessies, was Van Boxtel veel minder scherp en stellig dan uit de strategie bleek.

Hij lijkt haast te hebben met de verkoop van Qbuzz en ook het voornemen om niet meer mee te dingen naar regionale treinconcessies bleek hij al in 2019 te willen evalueren. Dit `terugkrabbelen' op de strategie leidde tot irritatie bij de Anne Hettinga die namens de private vervoersbedrijven (FMN) werd gehoord door de Kamer. Tot 2019 zou er immers geen regionale treinconcessies meer op de markt komen, waardoor dit een lege toezegging lijkt te zijn geworden. Hettinga zag wel brood in het opnieuw uitwerken van de scenario's over de marktordening en gaf alvast aan dat zijn achterban graag bereid is om van de lijnen waarop de NS verlies draait of weinig reizigers trekt, weer goed renderende lijnen te maken, zoals al in veel provincies is gebeurd. Overigens moet hierbij wel worden gemeld dat ondanks groeiende kwaliteit en reizigersaantallen de provincies op deze lijnen moeten bijdragen om de exploitatie rond te krijgen.

Ook Andries van den Berg van FNV Spoor en voorzitter Arrien Kruyt van reizigersorganisatie Rover zien het nut in van het nog eens goed tegen het licht houden van de ordening op het Nederlandse spoor: FNV Spoor om eindelijk een heldere keuze te maken voor een commercieel of een nutsbedrijf te maken, om een eind te maken aan de "belachelijke marktwerking" en Rover omdat er in het huidige hybride model, met marktwerking op regionaal en internationaal vervoer en een monopolie van de NS op nationaal vervoer, altijd verbeteringen mogelijk zijn. Kruyt vindt wel dat de samenwerking tussen de verschillende OV-partners nu al een stuk beter verloopt dan in het verleden.