Gezondheid promoten in Oeganda

08.06.2016


Op uitnodiging van Wemos nam Danny Gotto, van People's Health Movement in Oeganda, vorige maand deel aan de 69e World Health Assembly (WHA) in Geneve. In dit interview past hij de discussies bij de WHA toe op de situatie in Oeganda en geeft hij zijn kijk op gezondheidskwesties vanuit zijn
eigen ervaring. `Toegang tot zorg komt neer op gelijkheid.'

De Palais des Nations lijkt, vooral voor iemand als Danny Gotto, misschien een vreemde locatie om over gezondheidskwesties in Afrika te praten. Immers, uitgerekend hij is bekend met het fenomeen armoede, en hoe het is om uitgesloten te worden van basiszorg in zijn land van herkomst. Gotto, een
gezondheids- en sociale activist, kent Oegenda als geen ander. Afkomstig van het platteland, was hij een van de weinigen uit zijn gezin die de kans kreeg om te studeren.
Preventieve aanpak
Gotto is zich bewust van het belang van sterke gezondheidssystemen. Hij heeft van dichtbij meegemaakt hoe zijn familie door ziekte en vroege sterfgevallen getroffen werd. `Ik ben blij om te horen dat de Health Systems Advocacy Partnership zich juist hierop richt', zegt hij. `Daarnaast is het
bemoedigend om te zien dat de noodzaak om van een curatieve naar een preventieve aanpak te gaan erkend wordt, hier in Geneve.' Als de juiste voorzieningen er waren geweest, dan waren zijn twee broers - die gestorven zijn aan de gevolgen van HIV/aids - misschien niet geinfecteerd geraakt, en
zou zijn moeder nu in betere gezondheid verkeren.
Over de vraag wat volgens hem de meest hardnekkige gezondheidskwestie in Oeganda is, hoeft Gotto niet lang na te denken: de gezondheid van moeders. `Denk hier eens over na: 85 procent van alle vrouwen in Oeganda bevallen nog steeds thuis, zonder hulp van een vroedvrouw. Met allerlei
complicaties als gevolg: hoge kind- en moedersterfte, en ziektes. We moeten meer investeren in de deskundigheid van zorgverleners, de juiste hulpmiddelen, controle en motivatie. Dit geldt voor zowel eerstelijns zorgverleners zoals verpleegkundigen en verloskundigen, als voor
gezondheidspromotors. Hun bijdrage is essentieel voor ziektepreventie.'
Gezondheid in context
`Op alle vlakken moeten de behoeften van mensen het uitgangspunt zijn. Verder hebben we bijvoorbeeld goedkope alternatieven voor ict nodig, evenals een groter besef van het belang van preventie, en toegang tot medicijnen. Daar waar struikelblokken liggen, moeten we in ieder geval doen wat we
kunnen doen, zodat mensen waardig kunnen leven en sterven. Kankerpatienten zijn een goed voorbeeld: `In Oeganda is radiotherapie amper beschikbaar. Omdat dit de komende tien jaar niet opgelost zal worden, pleiten wij voor fatsoenlijke palliatieve zorg. Mensen die in hun laatste levensfase
zitten, moeten op z'n minst morfine kunnen krijgen. Momenteel is dit niet het geval.'
Een ander probleem is verwaarloosde tropische ziekten. Gotto: `Geloof je het als ik zeg dat in Oeganda lepra nog steeds bestaat? Niemand wil het zien, noch erover praten, maar het is nog steeds aanwezig. Lepra is een armoedeprobleem. Ook hier zie je weer dat sectoren verbonden zijn. Je kunt
gezondheidskwesties niet los zien van de sociaal-economische context.'
Wat ook duidelijk geworden is voor Gotto tijdens de World Health Assembly is dat concepten cultureel en sociaal afhankelijk zijn. Sommige discussies waren simpelweg niet van toepassing op de Oegandese context. `Neem bijvoorbeeld de discussies over zorg voor ouderen. Heel leuk en aardig, maar
ik vroeg me de hele tijd af wat verstaan wordt onder `oud'. In de westerse wereld is een `oud' persoon misschien iemand die 80 jaar oud is. Maar in Oeganda, zoals in veel Afrikaanse landen, gaat dit niet op. Ik noem mijn moeder als voorbeeld. Zij trouwde toen ze 15 was, en kreeg 8 kinderen.
Twee hiervan waren doodgeboren. Ze heeft een moeilijk leven geleid, met teveel complicaties. Hierdoor is zij te snel verouderd. Op 50-jarige leeftijd zien vrouwen eruit als 75. Ouderdom is een totaal ander concept in Afrika dan in Europa of Noord-Amerika.'
Danny Gotto is dit jaar een van Wemos' gastbloggers. Hij gaat schrijven over gezondheidsonderwerpen in Oeganda.
Lees hier meer over onze Health Systems Advocacy Partnership