20 april 2016 - 9:59 Tentoonstelling

Voor het eerst toont het Rijksmuseum 170 Japanse prenten uit de collectie Elise Wessels die de snelle modernisering van Japan in de eerste decennia van de twintigste eeuw laten zien. Naast de prenten zijn ook kimono's en lakwerk - afkomstig uit de collectie van Jan Dees & Rene van der Star - en affiches uit de collectie van het National Museum of Modern Art, Tokyo te zien.

Japan begin 20ste eeuw

Het ging Japan voor de wind in de jaren na 1900. In de moderne stadscultuur waren er volop kansen voor nieuwe industrieen en kwamen er nieuwe vormen van vrijetijdsbesteding. Net als in Europa en Amerika ontplooiden vrouwen zich steeds meer en ontstond er een nieuw vrouwbeeld (de modern girl). Naast optimisme was er ook veel nostalgie voortkomend uit gevoelens van onzekerheid. In deze tijd van grote verandering werd het verleden geidealiseerd.

danseres DANSERES, Kobayakawa Kiyoshi (1889- 1948). Kleurenhoutsnede op papier, 1932, P0140. Collectie Elise Wessels - Nihon no hangaMidden in deze bewogen tijd, legde een allesverwoestende aardbeving in 1923 de stad Tokio en vele dorpen en steden in de wijde omtrek volledig plat. Al snel werd begonnen aan de wederopbouw van de hoofdstad, waardoor het moderniseringsproces in de steden nog eens extra versnelde. Synthetische stoffen zorgden ervoor dat kleding, waaronder kimono`s, betaalbaarder werd en de etalages van de nieuwe grote warenhuizen toonden de laatste mode aan het winkelende publiek. In 1930 was Tokio een moderne wereldstad, die nog weinig leek op de stad van enkele decennia eerder.

Japanse prentkunst: Shin hanga & Sosaku hanga

De prentkunst uit deze periode brengt deze turbulente tijd als geen ander in beeld. Japan had een lange traditie van prentmaken, maar in het begin van de twintigste eeuw ontstaan er twee nieuwe kunststromingen, de Shin hanga (Nieuwe prentkunst) en de Sosaku hanga (Creatieve prentkunst). De kunstenaars uit beide stromingen werkten elk op hun eigen manier met de traditionele houtsnede techniek. Shin hanga kunstenaars werkten op traditionele wijze en sloten ook inhoudelijk aan op de eeuwenlange traditie van prentmaken in Japan, door onderwerpen als geidealiseerde vrouwenportretten en sfeervolle landschapsprenten. Sosaku hanga kunstenaars werkten daarentegen als avant-gardisten met vernieuwende ideeen over de rol van de kunstenaar en het creatieve proces en sloten thematisch aan op de moderne wereld; het stadsleven en de industrie. Aan de hand van prenten uit beide stromingen vertelt de tentoonstelling het verhaal van de veranderende Japanse samenleving.

Collectie Elise Wessels

De collectie Elise Wessels is een in Nederland unieke verzameling Japanse prenten uit de eerste helft van de twintigste eeuw en behoort tot een van de beste collecties op dit gebied buiten Japan. De collectie beslaat momenteel ca. 2000 prenten van zeer hoge kwaliteit, die over een periode van 25 jaar bijeen zijn gebracht. Bijzonder is dat beide stromingen, zowel Shin hanga als Sosaku hanga, zodanig verzameld zijn, dat de collectie een vrijwel compleet overzicht vormt van de Japanse prentkunst uit deze periode.

Publicatie en Rijkslezing

Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus in het Nederlands en het Engels. Tevens is er op zondag 26 juni een Rijkslezing door conservator Marije Jansen en een interview met Elise Wessels.

Japan Modern. Collectie Elise Wessels is te zien vanaf vrijdag 24 juni t/m zondag 11 september 2016 in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum.