Museum Hengelo: tentoonstelling over `misschien wel de mooiste kanalen van Nederland'

Nieuwsbericht - Gepubliceerd op: 04 augustus 2016- Laatste update: 04 augustus 2016 10:10 uur

Tachtig jaar geleden werd op 6 mei 1936 de hoofdtak van het Twentekanaal, van de IJssel bij Zutphen naar de haven in Enschede, geopend. Een bijzonder moment, waaraan jaren van lobby vooraf zijn gegaan.

Gerard van Houweninge, bestuursvoorzitter Museum Hengelo, is een gepassioneerd verteller over de Twentekanalen.

Het kanaal werd een waterweg met een boeiend verleden en een grote toekomst. Ter ere van het jubileum organiseert Museum Hengelo in september en oktober een tentoonstelling in de CREA-zaal, naast het HEIM te Hengelo. Kom meer te weten over de aanleg, de (economische) ontwikkeling en de verschillende functies van de Twentekanalen. En over de geplande werkzaamheden waardoor deze Twentse kanalen hun belangrijke logistieke positie, zowel landelijk als binnen het Europese vervoersnetwerk, stevig verankeren.

Gerard van Houweninge, bestuursvoorzitter van Museum Hengelo, organiseert de tentoonstelling en vertelt over zijn liefde voor de Twentekanalen.

`Met liefde en toekomstvisie ontworpen'

Het idee voor een tentoonstelling ontstond na een reportage van RTV-Oost over de aanleg van het jubilerende hoofdkanaal in de jaren dertig en de geplande verruimingswerkzaamheden van Rijkswaterstaat nu tachtig jaar later. Van Houweninge werd hier onder andere voor geinterviewd. Sinds zijn afstuderen in 1968 in Delft, in de Weg en Waterbouwkunde, is zijn passie voor waterbouwkundige werken gegroeid. Hij raakt niet uitgepraat over alle mooie waterwerken in Nederland. De Twentekanalen hebben een speciaal plekje in zijn hart.

Van Houweninge: `Ik heb lange tijd in het water gezeten. Ik heb bijvoorbeeld twaalf jaar voor Rijkswaterstaat gewerkt. Maar ik ben ook anderhalf jaar projectleider in Zuid Korea geweest. Ik heb daar gewerkt aan het ontwerp en de bestekvoorbereiding van een groot spuisluizencomplex (Nakdong Barrage). Sinds 2001 ben ik betrokken bij de Combi Terminal Twente, waar mijn passie voor de Twentekanalen is ontstaan. Ik vind het misschien wel de mooiste kanalen van Nederland. Met liefde en toekomstvisie ontworpen en een mooie architectuur van de bruggen en sluis- en gemaalcomplexen.'

Lobby

`De Twentekanalen zijn aangelegd na lobby van onder andere de Enschedese textielindustrie,' vertelt Van Houweninge. `Zij wilden hun steenkool en katoen sneller en goedkoper over water kunnen vervoeren in plaats van over de weg en via het spoor. Er waren wel waterwegen in Overijssel , zoals de Regge en de Vecht, maar niet naar het hart van Twente, waar veel textiel- , metaal- (Stork) en elektrobedrijven (Heemaf, Hazemeijer) waren gevestigd. Het Zuiden, kreeg in negentiende eeuw al kanalen en was politiek interessanter, omdat de bevolkingsomvang en dus het aantal kiezers daar groter was.'

Grote namen

`De aanleg van de hoofdtak van de Twentekanalen had het beoogde effect,' vervolgt Van Houweninge. `De transportkosten van katoen daalden met 25%. Het kanaal trok bovendien al gauw ook grote bedrijven aan uit andere sectoren, zoals de Koninklijke Nederlandsche Zout Industrie (nu AKZO-NOBEL). Zij verhuisden na de aanleg hun pand van Boekelo naar Hengelo aan het kanaal. Ook bedrijven met bulktransport van zand en grind, kunstmest en landbouwproducten vestigden zich, evenals diverse beurtvaatrederijen. Zij vervoerden, vracht en op vaste tijden op een vast traject.'

`Met bedrijven als Stork kreeg het kanaal ook al een rol in het internationale transport. Stork vervoerde via het Twentekanaal onder andere hijskranen, ketels en machines voor de suikerindustrie in het voormalig Nederlands Indie.'

Groei

Van Houweninge : `Inmiddels is er veel veranderd. De textielindustrie langs de Twentekanalen is grotendeels verdwenen. Alleen Ten Cate is nog prominent aanwezig. De metaal- en elektrobedrijven zijn er sinds de aanleg en doen het, hoewel in omvang sterk afgenomen, nog altijd goed. Inmiddels zijn er vooral ook veel kennisintensieve bedrijven bijgekomen dankzij de Universiteit Twente. Ik ben benieuwd welke ontwikkelingen er zullen zijn na de verruiming van de Twentekanalen en de bouw van een tweede sluis bij Eefde. De kanalen zijn na 2020 toegankelijk voor grotere schepen (klasse Va). Vervoer over water is dan nog aantrekkelijker. Twente heeft nog voldoende ruimte voor groei langs het kanaal. Dat maakt de regio zo interessant. Dat en de logistieke positie naar het achterland van Nederland en naar Oost-Europa.'

Tentoonstelling vanaf 8 september 2016

De tentoonstelling over het verleden, het heden en de toekomst van de Twentekanalen kunt u bezoeken vanaf donderdag 8 september tot en met vrijdag 21 oktober 2016. In de CREA-zaal (ingang naast het Hengelo's Educatief Industrie Museum (HEIM), Industriestraat 9, Hengelo). De zaal is dinsdag tot en met vrijdag en op zondag geopend van 13.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.

De tentoonstelling wordt georganiseerd door Museum Hengelo. Rijkswaterstaat, Combi Terminal Twente, Havenbedrijf Twente, waterschappen Vechtstromen en Rijn en IJssel en gemeenten Enschede en Hengelo hebben inhoudelijke bijdragen geleverd.