Column Hirsch Ballin: De rechtsstaat
De kortste definitie van de rechtsstaat die ik ken - er zijn boeken over volgeschreven - is deze: een staat waarin de overheid zich houdt aan de regels. En de burger? Ook van hem wordt verwacht dat hij de regels naleeft. Zoiets lijkt vanzelfsprekend maar als burgers te weinig vertrouwen hebben in de rechtsstaat, zal de naleving onder de maat blijven. Met alle gevolgen van dien.
De overheid wil daarom meer bekendheid geven aan de kernwaarden van de rechtsstaat, wat ze inhouden, waarom ze belangrijk zijn en hoe daarmee in de praktijk om te gaan.
Want soms staan burger en overheid voor lastige keuzes. Zo gebruikt de overheid ter wille van de veiligheid camera’s in openbare ruimten voor observatie en informatie. Daartegenover staat het recht van de burger op privacy. Hoever mag de overheid in de persoonlijke levenssfeer doordringen? Moet de burger zijn recht om met rust gelaten te worden, opgeven ter wille van zijn veiligheid?
Een ander voorbeeld. Godsdienstvrijheid stelt ons in staat onze religieuze overtuiging of levensbeschouwing te praktiseren. De vrijheid van meningsuiting geeft ons het recht om daarop commentaar te leveren. Hoeveel kunnen we daarbij van elkaar verdragen? Waar ligt de grens?
Kennis van de kernwaarden van de rechtsstaat – zoals de functie van parlement, wetgeving en rechtspraak – helpt de burger met dit soort dilemma’s om te gaan. Een commissie met leden uit verschillende maatschappelijke sectoren komt eind dit jaar met adviezen hoe die kennis te verspreiden en zo het vertrouwen in de rechtsstaat hoog te houden.
Minister Ernst Hirsch Ballin