NOS, Gesprek met de minister-president, Nederland 1

Mediatekst | 01-11-2007

- BESTUURSFUNCTIES VOOR HOMOSEKSUELEN IN DE CHRISTENUNIE -

KOCKELMANN:
Kan een politieke partij een praktiserend homseksueel weigeren als minister of Kamerlid?

BALKENENDE:
Wanneer je iemand weigert louter vanwege het feit dat je homoseksueel bent, dan zou dat tot problemen kunnen leiden. Dan is het gevaar van discriminatie snel aanwezig.

KOCKELMANN:
Dus als een partij dat doet, dan discrimineert die partij en dan kan dat niet?

BALKENENDE:
Dat risico kan dan bestaan. Dat zal een rechter moeten vaststellen.

KOCKELMANN:
Nou ja, we hebben toch artikel 1 van de Grondwet waarin staat dat dat niet mag?

BALKENENDE:
Je mag niet discrimineren in Nederland. Ik begrijp dat u doelt op de discussie binnen de CU. U weet dat er iemand is geweest binnen de CU die wel opvattingen heeft gegeven die in deze richting leken te komen. Ik heb overigens vandaag gehoord dat een woordvoerder van het bestuur van CU er afstand van heeft genomen en heeft gezegd dat iemand vanwege de homoseksuele geaardheid niet kan worden geweerd en zal worden geweerd uit bestuursfuncties.

KOCKELMANN:
Dat zei minister Rouvoet net ook, de vice-premier. Die zei: wij weren geen homoseksuelen. Maar ik heb hem tot 5 keer toe zelf gevraagd of dat ook betekent dat praktiserende homoseksuelen dan Kamerlid of minister konden worden en daarop gaf hij geen antwoord.

BALKENENDE:
Dat weet ik dus niet. U heeft dus net met hem gesproken. Ikzelf stel me op dit standpunt: de rechtsorde in Nederland is duidelijk. Mensen mogen niet worden gediscrimineerd. Dat is bekend. We hebben in Nederland erkenning gekregen van het homohuwelijk. Dat is een deel van onze rechtsorde geworden. Er is een discussie binnen de CU gaande. Het lijkt mij ook goed dat we eerst maar eens die discussie afwachten, voordat we te ver gaan en conclusies gaan trekken.

KOCKELMANN:
Het gaat hier wel om de Grondwet. Die wordt doorgaans niet in de gaten gehouden door een partijcongres, toch? Daar bent u toch ook voor?

BALKENENDE:
Ja, dat is ook zo. Maar laten we eerst maar eens kijken wat de partij nu eigenlijk naar voren brengt. Want ik vind de signalen niet eenduidig, moet ik zeggen. Vanuit Amsterdam is er iemand die echt iets anders zegt als het bestuur vandaag van de CU. Dus het lijkt me heel goed om de discussie eerst af te wachten.

KOCKELMANN:
Uit een radio-enquête bij Radio 1 - de Ochtenden van de EO - blijkt dat tweederde van de lokale voorzitters van de CU ook vind dat iemand met een homoseksuele relatie niet actief kan zijn voor de partij als bestuurder of volksvertegenwoordiger.

BALKENENDE:
Dat zal dan nog moeten blijken bij die bijeenkomst.

KOCKELMANN:
U zit er toch een beetje mee in uw maag, toch? Het is een coalitiepartner. Het is ook nog een christelijke partij, net als de uwe. U geeft leiding aan dat kabinet. Dat is toch lastig?

BALKENENDE:
We moeten heel goed kijken hoe de discussie eigenlijk ontstaan is. Er is iemand die opmerkingen heeft gemaakt. Die zijn bij zeer velen niet goed gevallen. Ik kan me ook goed voorstellen dat men in kringen van mensen van homoseksuele geaardheid bepaald niet zit te wachten op dit type gesprek.

KOCKELMANN:
Nee. U wel?

BALKENENDE:
Ik heb het ook liever niet, maar daarom heb ik ook goed geluisterd naar wat de signalen vandaag waren.

KOCKELMANN:
Ik heb Andre Rouvoet vandaag horen zeggen: iedereen is welkom. Ook homoseksuelen, praktiserende en getrouwde, mogen bij ons minister worden. Dat had u ook kunnen zeggen.

BALKENENDE:
Zouden we nu eerst maar eens niet het debat afwachten? Want ik geloof dat men in de CU ook wel inziet hoe gevoelig dit debat is. Dat het een onderwerp is dat inderdaad tot emoties leidt. Dat begrijp ik heel goed.

KOCKELMANN:
Ja? Begrijpt u dat?

BALKENENDE:
Natuurlijk begrijp ik dat.

KOCKELMANN:
Waarom?

BALKENENDE:
Omdat dat te maken heeft met hoe we met elkaar in het land wensen om te gaan. Wat de rechten van mensen zijn. Wat artikel 1 van de Grondwet betekent. Dus ik begrijp de gevoeligheid van de discussie wel. Tegelijkertijd zie ik dat een partij op het ogenblik het debat aangaat en laten we eerst maar eens afwachten wat er nu op die bijeenkomst uit zal komen.

KOCKELMANN:
Hebt u het er nog met minister Rouvoet over gehad?

BALKENENDE:
Ja, maar dat is in de zin zoals ik er nu met u ook over spreek.

KOCKELMANN:
U heeft niet gezegd: joh, los dat nou effe op.

BALKENENDE:
Ach, vindt u het goed dat we zaken met elkaar bespreken in het kabinet? U weetL er is ook nog het geheim van het kabinet en dat is maar goed ook.

KOCKELMANN:
Oh ja, da's waar. Adviseert u hem?

BALKENENDE:
De heer Rouvoet is mans genoeg om te weten wat de gevoeligheid is van deze discussie. De complexiteit binnen de CU. En ik waardeer dat hij vandaag ook al duidelijke opmerkingen heeft gemaakt.

KOCKELMANN:
Het kabinetsstandpunt is en blijft: de Grondwet moet worden geëerbiedigd en je mag mensen niet discrimineren op basis van seksuele geaardheid.

BALKENENDE:
Natuurlijk, want artikel 1 van de Grondwet is op dit punt duidelijk.

KOCKELMANN:
Dat geldt dus ook voor het hele kabinet.

BALKENENDE:
Het geldt voor iedereen in dit land.

- BEZOEK AAN RUSLAND -

KOCKELMANN:
U gaat op reis maandag. U gaat naar Moskou voor een ontmoeting met president Poetin. Vindt u dat nou een toonbeeld van democratie, deze man?

BALKENENDE:
Ik vind dat Rusland ene jonge democratie is. Men heeft natuurlijk democratie nooit meegemaakt. Men heeft vroeger de tsarenregimes en daarna het communisme gehad wat helemaal niets te maken had met democratie. Men heeft nu een weg richting democratie gekozen. Het is allemaal nieuw. Het burgerlijk recht - dat is trouwens mede geënt op Nederlands voorbeeld - daar is men nu verder mee. Natuurlijk is het zo dat er wordt gesproken over hoe het nu zit met de democratie in Rusland.

KOCKELMANN:
Gaat u het er met hem over hebben?

BALKENENDE:
Ik ben blij dat we in ieder geval met elkaar goede zakelijke gesprekken kunnen voeren.

KOCKELMANN:
Gaat u het er met hem over hebben?

BALKENENDE:
Wij spreken over tal van zaken.

KOCKELMANN:
Ook over democratie?

BALKENENDE:
Het is niet gebruikelijk om vooraf via de media te gaan bespreken wat met president Poetin besproken zal gaan worden. Laat ik u dit zeggen: de afgelopen jaren heb ik natuurlijk verschillende met hem gesproken. Er was een EU-Rusland top. Toen hebben we een heel pittig gesprek gehad over de situatie in Oekraïne.

KOCKELMANN:
Dat ging ook over democratie.

BALKENENDE:
Dat ging ook over democratie en toen stelde ik het punt van: is Rusland wel of niet bezig om te interveniëren in Oekraïne? Toen heb ik gezegd: dat mag niet gebeuren. Dat is een.

KOCKELMANN:
Dus u hebt het met hem wel over zaken als democratie gehad?

BALKENENDE:
In die tijd - u noemde dit voorbeeld wat in het verleden heeft gespeeld - heb ik het natuurlijk gehad over deze zaak, maar ik moet ook zeggen - en dat waardeer ik wel in president Poetin - dat hij een stevige persoonlijkheid is. Maar als je zelf ook een eigen opvatting geeft, dan kun je zeer indringend met hem over zaken spreken. Ik heb bijvoorbeeld ook met hem uitgebreid telefonisch contact gehad over Sachalin-II. U weet, dat was een project waar Shell…

KOCKELMANN:
Olievelden.

BALKENENDE:
Olievelden. Daar dreigden toch een aantal hele vervelende situaties. Toen heb ik ook duidelijk aangegeven hoe de Nederlandse regering er tegenaan keek en dat heeft toch wel weer effect gehad.

KOCKELMANN:
Oh ja? Wat voor een effect?

BALKENENDE:
Het heeft het effect gehad dat er in ieder geval oplossingen zijn gevonden. De bedreiging van Shell is afgekocht. Shell heeft toen zelf oplossingen weten te vinden. In dit soort omstandigheden zie je dat aan de ene kant een onderneming moet aangeven hoe men aankijkt tegen de gedane investeringen, maar aan de andere kant ook de Nederlandse regering kan zeggen van: dat heeft wel te maken met ondernemingsklimaat, met de bereidheid om ergens te investeren en met rechtszekerheid.

KOCKELMANN:
Over investeerders gesproken. Belangrijk onderdeel van uw reis is een handelsmissie. Er gaan ook captains of industry mee. Er zijn mensen in Rusland - ik sprak laatst correspondent Peter d'Hamecourt - die zeggen: er is in de atmosfeer van het land echt iets aan het veranderen. Westerlingen worden weer gezien als vijanden. Bent u niet bang dat mensen daar ontzettend veel geld gaan investeren en dat de Russen over een paar jaar zeggen: jongens, het land uit en we nationaliseren de hele handel.

BALKENENDE:
Nou, we moeten wel bedenken dat een land als Nederland tot een van de grootste investeerders behoort. Dat zegt ook…

KOCKELMANN:
We staan op 1 of 2 hè?

BALKENENDE:
Plaats 1 of 2, dat hangt een beetje af van de definitie die je hanteert. Maar goed, het betekent dus wel dat er nogal wat bedrijven en financiële instellingen zijn in Nederland die het kennelijk wel een betrouwbare omgeving vinden. Dat is eigenlijk één. Als je dit een onzekere omgeving vindt, dan investeer je niet. Het tweede is dat het natuurlijk wel zo is dat de afgelopen jaren Rusland het nodige heeft gedaan aan het versterken van het eigen profiel en assertief optreedt.

KOCKELMANN:
Dus helemaal zonder angst wat dat betreft bent u niet?

BALKENENDE:
Nou ja, je moet je niet laten leiden door angst. Het gaat erom dat je met elkaar zakelijk bespreekt wat nodig is om een betrouwbare omgeving te hebben om bijvoorbeeld met elkaar zaken te kunnen doen. En ik vind altijd van belang dat je kijkt van: hoe is het dan gesteld met dat soort zekerheden?

KOCKELMANN:
Zijn die zekerheden er?

BALKENENDE:
Ik heb net het voorbeeld genoemd van Shell. Daar dreigde even grote onzekerheid. Uiteindelijk heeft men wel oplossingen weten te vinden. Dat is één. Het tweede is dat je elkaar ook moet aanspreken hoe een rechtsorde functioneert. Ik zal bijvoorbeeld zelf ook een verhaal houden bij een gelegenheid en daarin nog eens even stil staan bij het burgerlijk recht in Rusland en dat in Nederland. Dat geeft aan dat wij ook die discussie over hoe een rechtsorde functioneert met elkaar voeren.

KOCKELMANN:
Dus daarover gaat u het ook hebben. Gaat u het ook hebben over internationale zaken zoals bijvoorbeeld dat raketschild zoals de Amerikanen dat in samenwerking met de NAVO willen bouwen?

BALKENENDE:
Ik kan dus uiteraard nog niet spreken over wat de inhoud zal zijn van de gesprekken.

KOCKELMANN:
Bent u trouwens voor zo'n raketschild?

BALKENENDE:
Nou, wij zullen als NAVO een gezamenlijke positie bepalen. U weet dat het een gevoelig onderwerp is en ook deze zaken…

KOCKELMANN:
Bent u nou voor of niet?

BALKENENDE:
Ja, maar ik moet u zeggen dat ik in het kader van dit gesprek daar niet veel over wil zeggen. Ook omdat, zoals ik heb gezegd, dit onderwerp ook in NAVO-verband met elkaar moet worden besproken. Verder is het overigens wel zo dat als de contacten over en weer goed zijn en er over en weer respect is, je heel veel zaken met elkaar kunt bespreken. U noemde het al: ik ben erg blij dat er ook een ruime zakendelegatie mee gaat. Grote en kleine ondernemingen.

KOCKELMANN:
En er zijn veel gesprekken. Want u heeft geloof ik 3-4 gesprekken. Tête-a-tête, maar ook in delegaties. Dat zegt ook wel iets over het belang dat de Russen hechten aan uw reis.

BALKENENDE:
We worden op een hele goede manier ontvangen ja.

- ONTSLAGRECHT -

KOCKELMANN:
Een laatste onderwerp. De Tweede Kamer wil van minister Donner weten hoe het nou zit met dat ontslagrecht en wil dinsdagochtend een brief hebben waarin hij opheldering geeft. Weet u al wat het plan behelst?

BALKENENDE:
Er is gevraagd om een brief en men zal nog even moeten wachten tot de brief van de heer Donner gereed is.

KOCKELMANN:
Maar weet u al wat het plan behelst?

BALKENENDE:
Ik zeg: men moet wachten op de brief van de heer Donner. Ik ga er niet op vooruit lopen.

KOCKELMANN:
Nee?

BALKENENDE:
Nee.

KOCKELMANN:
Nou goed, ook uw eigen partij wil nu gewoon wel een beetje weten hoe het zit.

BALKENENDE:
Kijk, het onderwerp ontslagrecht is een gevoelig onderwerp. Niet alleen nu, maar het is al 20-30 jaar…

KOCKELMANN:
Ook voor het kabinet trouwens.

BALKENENDE:
…een lastig onderwerp. Ook in het kabinet hebben we natuurlijk de nodige discussie erover gehad en dat gaat ook absoluut door omdat het een lastige kwestie is. Er wordt verschillend over gedacht…

KOCKELMANN:
Ligt het plan er dinsdag?

BALKENENDE:
…en dat betekent dat zorgvuldigheid voor tempo gaat en op datgene wat in de brief staat van de heer Donner ga ik niet in. Ook al stelt u die vraag nog een keer.

KOCKELMANN:
Ik voel al weer aankomen dat dat plan er dinsdag niet ligt.

BALKENENDE:
U probeert dezelfde vraag op verschillende manieren te stellen, maar u heeft te maken met een premier die enige ervaring heeft en uw vraag is dezelfde, dus ik geef ook hetzelfde antwoord.

KOCKELMANN:
Goed zo! Nou, goede reis naar Rusland.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, IW)